Karta Różnorodności pomoże zwiększyć udział kobiet w zarządach firm

W Polsce udział kobiet w zarządach największych spółek wynosi 12%, jak wynika z raportu Komisji Europejskiej. Sposobami na zwiększenie udziału kobiet w gremiach decyzyjnych jest wprowadzenie kwot czy mechanizmów samoregulacji. Jednym z takich narzędzi jest zainaugurowana niedawno w Polsce Karta Różnorodności.

9 marca br. odbyła się prezentacja raportu na temat postępów w dziedzinie wyrównywania szans kobiet i mężczyzn w dostępie do stanowisk kierowniczych w biznesie w siedzibie Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. Jak wykazują badania, większa równowaga w zarządach daje lepsze wyniki finansowe firm, jednak w Unii Europejskiej udział kobiet w zarządach największych firm wynosi 13,7% (wzrost z 11,8% od roku 2010). Natomiast statystyki dotyczące przewodniczenia firmom są dużo gorsze: jedynie w 3,2% europejskich firm na stanowisku prezesa zasiada kobieta (w 2003 roku ten odsetek wynosił 3%).

Podczas konferencji wyniki raportu omawiał Michał Gondek z Dyrekcji Generalnej ds. Sprawiedliwości Komisji Europejskiej. Duże wzrosty udziału kobiet w gremiach decyzyjnych zanotowały Francja (w której wprowadzono ustawowe kwoty) oraz Holandia (gdzie wprowadzono regulacje nie związane z sankcjami). Obserwując tempo wzrostu można przewidywać, że osiągnięcie istotnej równowagi płci (co najmniej 40% każdej płci) zajmie ponad 40 lat.

Komentując wyniki badania, Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz powiedziała, że obecność kobiet w gremiach decyzyjnych jest bez wątpienia pozytywnym zjawiskiem dla państwa. Stwierdziła również, że przed wprowadzeniem obowiązkowych kwot (na poziomie 30%) należy wypróbować inne metody samoregulacji: dobrym przykładem jest Karta Różnorodności zainicjowana przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu; obowiązkowe raportowanie firm na temat udziału kobiet w zarządach i proporcjach zarobków kobiet i mężczyzn i upublicznianie tych wyników; monitorowanie raportów firm. Minister powiedziała, że dopiero gdyby po wdrożeniu tych mechanizmów brak było postępu, można pomyśleć o wprowadzeniu rozwiązania ustawowego.

Następnie Aleksandra Niżyńska z Instytutu Spraw Publicznych skomentowała wyniki badania Eurobarometru dotyczące obecności kobiet na pozycjach decyzyjnych w biznesie. Jak się okazuje, Polacy (78%) częściej niż pozostali Europejczycy (68%) wskazują dysproporcje w wykonywaniu obowiązków domowych jako powód niższej aktywności kobiet w biznesie. Polacy, znacznie częściej niż inni Europejczycy upatrują powodów niższej aktywności kobiet w biznesie w cechach takich jak: mniejsza determinacja do walki o karierę niż mężczyźni (46%), mniejsze zainteresowanie stanowiskami związanymi z władzą niż mężczyźni (40%), brak odpowiednich kwalifikacji i kompetencji potrzebnych na stanowiskach związanych z dużą odpowiedzialnością (36%). Niżyńska stwierdziła, że niechęć do regulacji ustawowych (27% Polaków wskazało takie rozwiązania jako sposób osiągnięcia równowagi w zarządach) z jednoczesnym wysokim poparciem równej reprezentacji kobiet i mężczyzn w zarządach (89% poparcia Polaków) wynika z nieznajomości mechanizmów regulacyjnych – Polacy nie rozumieją co to jest kwota i na czym ten mechanizm polega. Proponowanym rozwiązaniem jest stworzenie list kobiet o wysokich kwalifikacjach oraz prowadzenie otwartych konkursów na członków zarządu (często wybór zachodzi w nieformalny sposób).

Rok temu Viviane Reding, wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej odpowiedzialna za kwestie sprawiedliwości, wezwała do zwiększenia dostępu kobiet do najważniejszych stanowisk w zarządach spółek. Inicjatywa „Kobiety w zarządzie – zobowiązanie dla Europy” była wezwaniem skierowanym do największych europejskich spółek notowanych na giełdzie, aby dobrowolnie wprowadziły mechanizmy wyrównujące szansę kobiet na awans do zarządu firmy.

W ciągu roku od ogłoszenia inicjatywy, sytuacja kobiet w zarządach poprawiła się nieznacznie, na odezwę odpowiedziały jedynie 24 firmy. Tymczasem inicjatywa przewidywała zwiększenie udziału kobiet w zarządach do 30 proc. do 2015 r.

Aby znaleźć właściwe środki rozwiązania problemu utrzymującego się braku równowagi płci w zarządach europejskich spółek notowanych na giełdzie, Komisja rozpoczęła publiczne konsultacje. Celem jest zebranie poglądów na temat ewentualnych działań na poziomie UE, w tym środków prawodawczych, które mogłyby przywrócić równowagę płci w zarządach. Konsultacje publiczne potrwają do 28 maja 2012 r. W oparciu o ich wyniki w kolejnych miesiącach Komisja podejmie decyzję co do dalszych działań.