Zgłoś swoje propozycje książek i zbuduj z nami bibliotekę różnorodności!

Rozwijamy wątek literatury w służbie różnorodności, rozpoczęty podczas tegorocznych obchodów EU Diversity Month. Zainspirowani rekomendacjami redaktora Michała Nogasia, chcemy zbudować listę książek, które otwierają oczy, inspirują, edukują w obszarze DEI. Szukamy pozycji zarówno dla dorosłych, jak i dzieci i młodzieży. Interesuje nas beletrystyka, reportaż, eseistyka, literatura popularnonaukowa i naukowa.

Poniżej znajdziecie nasze dotychczasowe typy. Nie chcemy jednak tworzyć listy sami. Oprócz badaczy_ek literatury, chcemy przede wszystkim chcemy zaprosić Was – Sygnatariuszy Karty Różnorodności, praktyków i praktyczki!

Lista książek o różnorodności

Rekomendacje redaktora Michała Nogasia

• Renata Lis, „Moja ukochana i ja”, Wydawnictwo Literackie 2023
• Dorota Kotas, „Cukry”, Wydawnictwo Cyranka 2021
• Paula Szewczyk, „Ciała obce. Opowieści o transpłciowości”, Agora 2023
• Anna Goc, „Głusza”, Dowody na Istnienie 2022
• Justyna Suchecka, „Nie powiem ci, że wszystko będzie dobrze”, W.A.B. 2022
• Katarzyna Michalczak, „Synu, jesteś kotem”, Wydawnictwo Cyranka 2023
• Patryk Pufelski, „Pawilon małych ssaków”, Karakter 2022
• Joanna Kuciel-Frydryszak, „Chłopki. Opowieści o naszych babkach”, Marginesy 2023
• Błażej Warkocki, Alessandro Amenta, Tomasz Kaliściak, „Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2022
• Patrycja Sikora, „Wszyscy o nas mówią”, Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu 2022

Rekomendacje Marzeny Strzelczak i zespołu FOB

Dla dorosłych

• Bobby Duffy, “The Generation Myth: Why When You’re Born Matters Less Than You Think Hardcover”, Basic Books 2021
• Criado Perez Caroline, “Niewidzialne kobiety. Jak dane tworzą świat skrojony pod mężczyzn”, Karakter 2020
• Ross Howard, “Everyday bias”, Rowman & Littlefield 2020
• “Oblicza zarządzania różnorodnością w Polsce”, Nieoczywiste 2019
• Fuller Pamela, “Leader’s Guide to Unconscious Bias”, Simon & Schuster 2020
• R.R. Thomas, “Building on the promise of diversity”, AMACOM 2005
• Daniel Kahneman, “Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym”, Media Rodzina 2012
• red. Bartosz  Żuławski, “Ludzie nie ideologia”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2021
• Lisa Appignanesi, “Szalone, złe i smutne. Kobiety i psychiatrzy”, Wydawnictwo Marginesy 2021
• red. Dominika Sadowska, “Różnorodność i kultura włączająca krok po kroku”, Polski Instytut Praw Człowieka i Biznesu 2021
• Aneta Pawłowska-Krać, “Głośnik w głowie. O leczeniu psychiatrycznym w Polsce”, Wydawnictwo Czarne 2022
• Sylwia Góra, “Kobiety, których nie ma. Bezdomność kobiet w Polsce”, Marginesy 2022
• Bernardine Evaristo, “Dziewczyna, kobieta, inna”, Wydawnictwo Poznańskie 2021
• Maggie Nelson, “Argonauci”, Wydawnictwo Czarne 2020
• Sunara Taylor, “Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnością i zwierząt”, Wydawnictwo Filtry 2021
• Lennard J. Davis, “Ustanawianie normy. Niepełnosprawność, głuchota i ciało”, Fundacja Teatr 21 2022
• Tomasz Stawiszyński, “Reguły na czas chaosu”, Znak Literanova 2022
• Marcin Napiórkowski, “Naprawić przyszłość”, Wydawnictwo Literackie 2022
• Marshall B. Rosenberg, “Porozumienie bez przemocy”, Wydawnictwo Czarna Owca 2016
• Rebecca Solnit, “Matka wszystkich pytań”, Karakter 2021
• Paul B.Preciado, “Mieszkanie na Uranie. Kroniki przeprawy”, Karakter 2022

Dla dzieci

• Katarzyna Bogucka, Maria Pawłowska, “Kim jest ślimak Sam?”, Krytyka Polityczna 2015
• Peter Parnell, Justin Richardson, “Z Tango jest nas troje”, AdPublik 2009
• Pija Lindenbaum, “Zlatanka i ukochany wujek”, Zakamarki 2012
• Kristin Roskifte, Milena Skoczko, “Wszyscy się liczą”, Wydawnictwo Dwie Siostry 2020
• Joanna Maria Chmielewska, Jona Jung, “Niebieska niedźwiedzica”, Wydawnictwo Bajka 2022
• Peter Spier, “Ludzie”, Wydawnictwo Muchomor 2017
• Stuart Scott, “Mój cień jest różowy”, Znak Emotikon 2021
• Małgorzata Strękowska-Zaremba, “Agata szaleje na kółkach”, Fundacja Diversum 2022
• Susanna Isern, “Intruzi”, Znak Emotikon 2022
• Barbara Gawryluk, “Teraz tu jest nasz dom”, Wydawnictwo Literatura 2016
• Barbara Gawryluk, “Moc Amelki”, Wydawnictwo Literatura 2022
• Julia Talaga, “Książka o tolerancji. Włosy”, Wydawnictwo Natuli 2022
• Stian Hole, “Lato Garmanna”, FISO 2008

Lista TOP 20 książek o różnorodności dla małych dzieci według prof. Małgorzaty Cackowskiej

Opisy książek pochodzą od wydawców albo z blogów lub recenzji. Niektórych książek niemal nie można kupić (ew. na rynku wtórnym, bo książka może mieć tak kolejne życie), ale z pewnością można odnaleźć je bibliotekach!

• Elmer David McKee
  Wydawnictwo Papilon 2018
  Każdy jest wyjątkowy i ma w sobie coś, co wyróżnia go spośród innych. Elmer to słoń, do którego wszyscy przychodzą po radę. Zawsze podejmuje inicjatywę i potrafi zmotywować innych do działania. Jest dowcipny, cierpliwy, ma naturę badacza. Jego życiowe motto to: „sprawdźmy”, „poszukajmy”, „dowiedzmy się”. Umiejętności społeczne, pozycja w grupie i poczucie humoru – za to między innymi dzieci na całym świecie kochają Elmera.
• Pięciu nieudanych Beatrice Alemagna
  Wydawnictwo Dwie Siostry, 2015
  Lekka, poetycka opowieść o tym, że nie trzeba być idealnym, by żyć szczęśliwie. Było ich pięciu. Pięciu nieudanych. Pierwszy – dziurawy, drugi – złożony na pół, trzeci – sflaczały, czwarty – postawiony na głowie. A piąty? Szkoda gadać. Istna katastrofa. Co robili? W sumie nic. Wszystko knocili. Pewnego dnia, nie wiadomo skąd, przybył do nich niezwykły gość…
• Straszna piątka Wolf Erlbruch
  Wydawnictwo Hokus-Pokus 2007
  Ropucha, szczur, nietoperz, pająk i hiena chcieliby być lubiani przez inne, łaskawiej wyposażone przez naturę zwierzątka. Nie są piękni, no cóż, tak bywa. Ale to nie znaczy, że mają czuć się przez to gorzej. Ale można sobie z tym poradzić. Wystarczy tylko odkryć przed innymi swoje zdolności, dodać do tego trochę entuzjazmu i z pomysłu na biznes uczynić wielki sukces. Książka idealna dla osób myślących o rozpoczęciu pracy na własną rękę!
• Migranci Issa Watanabe
  Wydawnictwo Dwie Siostry, 2022
  „Migranci” opowiadają poruszającą historię, która rozgrywa się dziś w wielu miejscach świata. Zapierające dech w piersiach ilustracje oparte na kontraście żywych kolorów i głębokiej czerni okazują się bardziej wymowne niż tysiąc słów. Ukazując podróż uczłowieczonych zwierząt, nadają obrazom migracji znanym z mediów uniwersalny wymiar i wielką siłę wyrazu. Prostota i autentyczność łączy się tu z poetycką symboliką, która zaprasza czytelników do namysłu i interpretacji. Wszystko razem składa się na pobudzającą empatię książkę, która znakomicie nadaje się do wprowadzenia dzieci w temat uchodźstwa i migracji.
• Mój przyjaciel Szymon Kitty Crowther
  Wydawnictwo EneDueRabe 2010
  Wyjątkowa książka o sile przyjaźni, znaczeniu wspólnych pasji a jednocześnie zaletach różnorodności, odmienności. Opowieść o trudach tolerancji, akceptacji. Mimo, iż Kitty Crowther w swej autorskiej książce porusza tak ważne tematy to czyni to z niezwykła lekkością, prostota języka, bez zbędnego moralizatorstwa. A jej akwarelowe ilustracje zachwycają wzmacniając przekaz opowieści.
• Ćmony i Smeśki Julia Donaldson il. Axel Scheffler
  Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2020
  Obok siebie żyją czerwone Ćmony i niebieskie Smeśki – wszystko by było wspaniale, gdyby jedni i drudzy nie byli wrogo nastawieni do siebie. Te sympatycznie wyglądające stworki z pokolenia na pokolenia przekazują sobie uprzedzenia i zakazują kontaktów z sąsiadami. Aż któregoś dnia miłość jednego Smeśka do Ćmonówny sprawia, że wszystko się zmienia. Książka napisana jest doskonałym językiem i z wieloma smaczkami, więc czytający rodzic nie nudzi się podczas czytania i doskonale bawi. (zob.
• Pudle i frytki Pija Lindenbaum
  Wydawnictwo Zakamarki 2017
  To ważna opowieść, która w prostych słowach mówi o akceptacji, odpowiedzialności, trosce i współpracy. To także historia, pozwalająca dotknąć dziecku ważnych problemów, jakimi jest konieczność emigracji czy też potrzeba troski o środowisko, które jest naszym domem. Książka, choć porusza wiele istotnych spraw, napisana w jest w przystępny sposób,
  dostosowany do możliwości małego odbiorcy. Całość ubrana została w czytelne, bardzo dynamiczne ilustracje, które świetnie oddają emocje, towarzyszące historii. Nie sposób przejść obok tej opowieści obojętnie.
• Niebieska Niedźwiedzica Joanna M. Chmielewska, Il. Jona Jung
  Wydawnictwo Bajka 2022
  W Niedźwiedziej Dolinie, wśród niedźwiedzi białych, czarnych, szarych i brunatnych przychodzi na świat niebieska niedźwiedzica. Jej odmienność drażni mieszkańców, szczególnie gdy okazuje się, że jest zdolniejsza od innych niedźwiedziątek. Niebieska Azul staje się więc coraz bardziej samotna. Aż któregoś dnia zmartwieni jej smutkiem rodzice postanawiają przenieść się do krainy, gdzie każdy może być taki, jaki jest. Tymczasem opuszczona przez Azul dolina traci kolory i robi się coraz bardziej ponura… Jak zakończy się ta historia? Czy Król Niedźwiedzi, który niegdyś odrzucił niebieską niedźwiedzicę, zdoła nakłonić rodzinę Azul do powrotu? Piękna bajka o tolerancji, nietolerancji i złych skutkach pochopnych decyzji.
• Wszystkie kolory świata – autorzy i ilustratorzy zebrani
  Wydawnictwo Agora 2021
  Empatia, szacunek dla innych, tolerancja, sprzeciw wobec przemocy – rozmawiając z dziećmi na te tematy mamy szansę wspólnie stworzyć lepszy, bardziej otwarty na różnorodność świat! To książka, która wspiera wszystkie dzieci, które kiedykolwiek i z jakiegokolwiek powodu spotkały się z wykluczeniem i szykanami. To książka, która daje siłę, otwiera serca i umysły. Poznajcie historię niezwykłego okna, przez które można ujrzeć najpiękniejszy widok (ale tylko, jeśli będziemy tego naprawdę chcieli). Zapatrzcie się w piękną tęczę razem z Joachimkiem, synem niezwykle praktycznego sołtysa. Trzymajcie kciuki za superbohatera, który jak każdy zwykły człowiek, potrzebuje, by uwierzono w jego umiejętności.
• Intruzi Susanna Isern, il Sonja Wimmer
  Wydawnictwo Znak Emotikon, 2022
  „Trudne historie potrzebują mądrych słów”. Pewnej nocy, gdy na niebie jaśniał księżyc w pełni, do brzegu nieopodal lasu przybiła łódź. Jej pasażerowie przypłynęli z dalekich stron. Przemierzyli góry, pustynie i morza, kierując się Gwiazdą Polarną. Na ich widok wszyscy krzyknęli: INTRUZI! Baśń o otwartości, czułości i tolerancji. Opowieść, której zakończenie
  wybiera samo dziecko. I w tej książce. I w prawdziwym życiu.
• Wszyscy się liczą Kristin Roskifte
  Wydawnictwo Dwie Siostry, 2021
  Każdy jest inny, ale wszyscy się liczą! Błyskotliwe połączenie wyszukiwanki, książki do nauki liczenia i obrazkowej opowieści o ludzkości. Z tą wyjątkową wyszukiwanką nauczysz się liczyć od 0 do 7,7 miliarda – i tego, że każdy człowiek się liczy. Licz ludzi na kolejnych stronach i obserwuj ich losy. Zastanów się, o czym myślą, co czują i co właśnie przeżywają. Jeśli masz
  bystre oko, odkryjesz ich duże i małe sekrety. Przekonasz się, że każdy jest inny, każdy ma własną, wyjątkową historię i nikt nie jest ważniejszy od innych – i że każdy jest częścią naszego wspólnego świata. A jeśli dobrze poszukasz, to kto wie – może nawet znajdziesz tu siebie!
• Wilczek Gerda Wagener, il Józef Wilkoń
  Wydawnictwo Tatarak, 2007
  Mały wilczek różni się od swojego rodzeństwa. Nie chce polować – woli się bawić. Poza tym najbardziej lubi jeść szczaw i pluskać się w jeziorze z rybami. Nie pasuje do reszty swojej wilczej rodziny i bardzo, bardzo nie chce być „inny”.
  Gerda Wagener napisała przejmującą opowieść o samotności i poczuciu odrzucenia, ale też o akceptacji, miłości, sile przyjaźni i o tym, że warto być sobą. Książkę mistrzowsko zilustrował Józef Wilkoń, ikona ilustracji dziecięcej.
• Wszystko o różnorodności Felicity Brooks, il. Mar Ferrero
  Wydawnictwo Papilon, 2022Radosne poznawanie różnic pomaga dzieciom reagować w życzliwy i otwarty sposób na świat i jego mieszkańców. Niezależnie od koloru skóry, pochodzenia, języka, kultury, wieku czy przekonań – mieszkańcy wszystkich kontynentów zasługują na to, żeby ich poznać. Pięknie różnią się nasze stroje, fryzury czy zwyczaje. [Książka] pomaga zrozumieć świat. Ułatwia dorosłym rozmowę z dziećmi na temat różnorodności. W przystępny sposób objaśnia sprawy związane z tolerancją i akceptacją.
• Książka o tolerancji. Włosy Julia Talaga, il. Agata Królak
  Wydawnictwo Natuli, 2022
  Przełomowa książka dla dzieci o tym, jak różnorodny jest świat dookoła (…) Bądźmy szczerzy: mamy wielką robotę do zrobienia – nauczyć się tolerancji. Tylko w ten sposób nauczymy nasze dzieci akceptacji innego niż nasz koloru skóry, innego niż nasz wyglądu, innego niż nasz światopoglądu… Jedynie w ten sposób nauczymy ich samoakceptacji i zrozumienia – również dla siebie. O tym jest ta mała różowa książeczka dla dzieci. Wszyscy mamy różne włosy, bo pięknie się od siebie różnimy. I to jest zwyczajnie okej!
• Rikuś Guido Van Genechten
  Wydawnictwo Adamada, 2019
  Są króliczki grube i króliczki chude, króliczki mądre i króliczki mniej mądre, króliczki odważne i króliczki tchórzliwe, króliczki chłopcy i króliczki dziewczynki. I jest Rikuś. Wzruszająca historia o byciu innym i akceptacji siebie takim, jakim się jest.
• Pięknie się różnimy Tracy Turner
  Wydawnictwo Natuli, 2022
  Książka ta uczy, na czym polega niepełnosprawność fizyczna i intelektualna, pomaga też zwalczać szkodliwe stereotypy, m.in. dotyczące ról społecznych czy podziałów na „chłopięce” i „dziewczęce”. Uświadamia, że rodziną można być na wiele sposobów – ważne, by czuć się kochanym i otoczonym opieką. „Pięknie się różnimy” to kolejna pozycji twórców bestselerowej książki „Tu jest nasz dom”. W poprzedniej autorzy pokazywali, jak żyją ludzie z różnych stron świata, oswajając czytelników z różnymi kulturami i modelami życia. Tym razem celebrują różnice w ramach jednej społeczności, na przykładzie jednej szkoły. Prezentują różne płcie, modele rodzin, kultury i wierzenia. Uświadamiają, że świat jest wspaniale urozmaicony właśnie dzięki temu, że pięknie się różnimy, choć mamy ze sobą wiele wspólnego – odczuwamy podobne emocje i często lubimy te same rzeczy.
• Ludzie Peter Spier
  Wydawnictwo Muchomor, 2017
  Peter Spier, wybitny amerykański ilustrator stworzył niezwykłą książkę pokazującą bogactwo i różnorodność kultur, ras, religii i zwyczajów ludzi żyjących na świecie ilustrator, zabiera nas w zapierającą dech w piersiach trasę po całym świecie.
• Zlatanka i ukochany wujek Pija Lindenbaum
  Wydawnictwo Zakamarki 2012
  Książka, w której homoseksualność nie jest tematem głównym, tym samym ją normalizuje. Świetne studium dziecięcej zazdrości. Jak podzielić się kimś, kogo kochamy i dotąd mieliśmy na wyłączność? Jak zwykle Pija Lindenbaum mówi o sprawach ważnych – o uczuciach, z którymi zmaga się każde dziecko.
• Kobiety i mężczyźni Equipo Plantel, il. Luci Gutiérrez
  Wydawnictwo Tako, 2016
  Od 1978 roku, kiedy opublikowano ten tekst po raz pierwszy, zaszło sporo zmian i – na szczęście – niemal zawsze są to zmiany na lepsze. Mimo to jednak kobiety na całym świecie wciąż nie dysponują wieloma przywilejami zarezerwowanymi wyłącznie dla mężczyzn, a nawet cierpią z powodu różnych form dyskryminacji. Nikt nie powinien wątpić, że kobiety i mężczyźni są równi i mają takie same prawa. Tylko dzięki edukacji można sprawić, że świat będzie sprawiedliwszy i stanie się dla wszystkich lepszym miejscem do życia. „Kobiety i mężczyźni” – ostatnia część czterotomowej serii dla dzieci „Książki Jutra”. Wydana po raz pierwszy w Hiszpanii pod koniec lat siedemdziesiątych, dziś w nowej szacie graficznej, z ilustracjami Luci Gutiérrez, prezentuje wciąż świeże i aktualne spojrzenia na ważne zagadnienia społeczne.
• Egaliterra Joanna Olech, il. Edgar Bąk
  Wydawnictwo Wytwórnia, 2017
  Zaangażowana społecznie książka duetu Joanna Olech i Edgar Bąk. Autorzy podejmują aktualny i gorący temat praw kobiet.
  Dorastamy zapewniani bezustannie o tym, że równość wszystkich obywateli jest standardem cywilizowanego świata, społecznym spoiwem i gwarantem przyjaznej koegzystencji. Ale kiedy przychodzi wcielać ją w życie – doraźne egoizmy biorą górę, a nieokiełznana potrzeba dominacji depcze tę wspaniałą, oświeceniową ideę. Zaczynają się podziały na równych i
  równiejszych. I – jakże często – na RÓWNE i RÓWNIEJSZYCH. Wymarzyliśmy sobie Egaliterrę – baśniową planetę równych szans. Odważna i skłaniająca do refleksji książka obrazkowa do wspólnego czytania przez dorosłych i dzieci.

Rekomendacje literatury dla dzieci i młodzieży dr. Macieja Skowery:

• Elle McNicoll, „Iskry w mojej głowie”, tłum. Małgorzata Glasenapp, Wydawnictwo Dwie Siostry, 2022 (10+)
• China Miéville, „LonNiedyn”,  tłum. G.Komerski. Wydawnictwo MAG, 2009 (10+)
• Shaun Tan, „Przybysz”, tłum. W.Góralczyk. Kultura Gniewu, 2013 (10+)
• Marcin Szczygielski, „Teatr niewidzialnych dzieci”, Instytut Wydawniczy Latarnik im. Zygmunta Kałużyńskiego, Oficyna Wydawnicza AS, 2016 (10+)
• Ewa Jałochowska, „Smutek mamuta: prawie wszystkie mity świata. Rozmowy z Jędrkiem”, il. E.Jałochowska, J.Jałochowski. Nisza, 2019 (10+)
• John Boyne, „Lekkie życie Barnaby’ego Brocketa”, tłum. T.Oziewicz; il. O.Jeffers, Wydawnictwo Dwie Siostry, 2013 (10+)
• R.J.Palacio,„Cud chłopak”, tłum. M.Olejniczak-Skarsgård, Wydawnictwo Albatros, 2014 (10+)
• Joanna Fabicka, „Rutka”, il. M.  Andryszczyk. Wydawnictwo Agora, 2016 (10+)
• Dorota Wieczorek, „Strachopolis”,  il. N. Kucharska. Wydawnictwo Skrzat, 2015 (10+)
• Katarzyna Wasilkowska, „Świat Mundka”, Wydawnictwo Literatura, 2020 (12+)
• Lauren Wolk, „Rok, w którym nauczyłam się kłamać”,  tłum. S.Musielak, Wydawnictwo Dwie Siostry, 2019 (12+)
• Sarah Crossan, „Kasieńka”, tłum. K. Domańska. Wydawnictwo Dwie Siostry, 2015 (12+)
• Katarzyna Ryrych, „Król”, Wydawnictwo Literatura, 2015 (12+)
• Lize Meddings, „Klub Smutnych Duchów”, tłum. A.Kalus. Wydawnictwo W.A.B., 2023 (12+)
• Alice Oseman, „Heartstopper (tomy 1–4)” tłum. N.Mętrak-Ruda. Jaguar, 2021–2022 (13/14+)
• Natalia Osińska, „Fanfik, Slash, Fluff (trylogia)”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej (t. 1), 2016; Wydawnictwo Agora (t. 2–3), 2017, 2019 (13/14+)
• Benjamin Alire Sáenz, „Arystoteles i Dante odkrywają sekrety wszechświata”, tłum. A.Brodzik. Wydawnictwo Poznańskie (We Need YA), 2021 (15+)
• Weronika Łodyga, „Angst with Happy Ending”, Wydawnictwo Kobiece, 2021 (15+)
• Adam Silvera, „Nasz ostatni dzień”, tłum. A.Brodzik. Wydawnictwo Poznańskie (We Need YA), 2019 (15+)
• Waldemar Kuligowski, „Trzecia płeć świata”, il. M.Sztyma. Wydawnictwo Albus, 2020 (15+)

Rekomendacje Literackiej Podróży Hestii

• Biuro dzieci znalezionych  Andrzej Marek Grabowski
  Wydawnictwo Literatura 2022
  To nie jest zbiór opowiadań o dzieciach, które zaginęły, ale potem je ktoś odnalazł. To nie są historie, w których pani w supermarkecie ogłaszałaby przez megafon, że „mała Agatka szuka mamusi”. Są trochę bardziej skomplikowane, trudniejsze. W tych historiach tym, co ginie jest na przykład poczucie przynależności do grupy koleżanek i kolegów, czasem wiara w to, że ma się wartość jako osoba. Czasem ginie świadomość, że ma się na świat wpływ. Autor przygląda się konkretnym historiom, które – co bardzo ważne – wydarzyły się naprawdę. I, co jeszcze ważniejsze, w różnych wariantach, wciąż się dookoła nas wydarzają. To nie jest książka o gubieniu, ale raczej o odnajdowaniu: sensu, radości, przyjaźni, akceptacji, miłości. A najważniejsze jest to, że to książka o wrażliwości i o tym, że czasem bardzo drobnym gestem, możemy komuś bardzo pomóc, więc czemu nie mielibyśmy spróbować?
• Uciekaj. Hydropolis Zygmunt Miłoszewski
  Wydawnictwo W.A.B./GW Foksal 2022
  Wyśmienita przygodówka sci-fi, z konsekwentnie skonstruowanym światem przedstawionym. Podążając za jedenastoletnim Elkiem, zanurzamy się w dystopijną rzeczywistość Hydropolis, podwodnej kolonii z połowy trzeciego tysiąclecia. Poznajemy Elkowe relacje rodzinne, przyjaciół, pasje, ale też przyglądamy się systemowi, który utrzymuje świat pod powierzchnią. Zaawansowane cywilizacyjnie społeczeństwo wydaje się być wysoko świadome. Normą są na przykład rozmaicie skonfigurowane modele rodzinne, czy nadrzędne traktowanie wspólnego dobra. I nagle na tym idealnym obrazku dostrzegamy rysę – gwarancją perfekcyjnego działania Hydropolis stało się przestrzeganie żelaznych reguł oraz posłuszeństwo wobec autorytarnych inżynierów. Autor brawurowo płynie frazą dowcipnego jedenastoletniego narratora, nie szarżuje jednak, ani nie upupia, traktuje swojego czytelnika serio. Nie oszczędza na wzruszeniach ani mocnych wrażeniach. Niepostrzeżenie wciąga w akcję i trzymając nas w garści, zaczyna prowokować do myślenia. Gdzie kończy się ład i porządek, a zaczyna totalitaryzm? Jak blisko od troski do manipulacji? Czy wolność może być stanem trwałym, czy jest potrzebą, o zaspokojenie której każdy musi zawalczyć samodzielnie? Czy brutalna walka o przetrwanie nie jest przypadkiem wpisana w los każdego istnienia?
• Wolność albo śmierć Aleksandra Herzyk
  Wydawnictwo Kultura Gniewu 2022
  Poruszająca opowieść rysunkowa, w której losy młodej bohaterki, uwikłanej w problemy z okresu Wielkiej Rewolucji Francuskiej, stają się szansą na niezwykłą przygodę czytelniczą. To autorska, wciągająca wizja, którą stworzyła jedna osoba w dwóch rolach – ilustratorki i narratorki. To komiks, ale równocześnie duża porcja wiedzy historycznej przedstawionej w sposób niezwykle pomysłowy i oryginalny. I – jak to zwykle bywa z dobrą literaturą – utwór rodzący więcej pytań niż odpowiedzi. Komiks otrzymał Nagrodę literacka Podróż Hestii 2023.
• Przyjaciel Północy Ilona Wiśniewska
  Wydawnictwo Agora dla Dzieci 2022
  Co może się stać, kiedy reportażystka postanawia napisać powieść, w dodatku dla młodzieży? Cóż, może być różnie. Ale Ilona Wiśniewska wywiązała się z tego zadania znakomicie. Owszem, głównym bohaterem „Przyjaciela Północy” jest Spitsbergen, z jego ciekawą florą i fauną. To, co przez młodych czytelników najczęściej jest pomijane, bo bywa nudne – czyli opisy przyrody – w książce tej jest fascynujące. A do tego mamy tu wątek przygodowy, a nawet kryminalny, od którego trudno się oderwać. No i wreszcie ważne przesłanie: przyroda nie jest ani dekoracją dla fabuły, ani naszą własnością. Zwierzęta mają swoją podmiotowość i swoje prawa. I naprawdę wiele możemy się od nich nauczyć. Wyjdzie nam to tylko na dobre!
• Antosia w bezkresie Marcin Szczygielski
  Instytut Wydawniczy Latarnik im. Zygmunta Kałużyńskiego 2022
  Książka z gatunku „nieodkładalnych” – czytasz ciurkiem, przypalasz czajnik, zarywasz noc… Chcesz przygody? Masz przygodę (dramatyczną). Chcesz skubnąć zaaplikowanej bezboleśnie wiedzy historycznej? Mówisz i masz! Chcesz wzruszyć się nad książką i siąknąć nosem? – Proszę bardzo! Chcesz wreszcie nabrać wiary w ludzi i uniwersalne dobro, które pokonuje przeciwności losu? – Szczygielski potrafi sprawić także i to. Jego BOHATERKA (w obu znaczeniach tego słowa) na początku książki jest beztroską, trochę kapryśną dziewięciolatką. Dorasta na Kresach II Rzeczpospolitej, w rodzinie nadleśniczego, otoczona miłością i komfortem. Nadchodzi wrzesień 1939 roku. Wybucha wojna. Radzieccy okupanci wysiedlają Polaków w głąb ZSRR. Antosia i jej mama znajdują się w transporcie na wschód. Podróż trwa wiele tygodni. Dziewczynka, samotna i zrozpaczona, dociera wraz z innymi wygnanymi na jałowy step, gdzie surowy klimat i wszechobecna bieda wystawiają ludzi na ciężką próbę. Zima trwa tu dziewięć miesięcy i zmusza ludzi do bezustannej walki o przetrwanie. Lalki Antosi idą w kąt, dziewczynka szybko dojrzewa metodą szokową i z dziecka zmienia się stopniowo w bystrą i bardzo dzielną nastolatkę. Doświadcza wielu traum, ale też niezwykłej dobroci, bezinteresowanej przyjaźni i solidarności, o którą niełatwo w tych skrajnie trudnych warunkach. Jakkolwiek dziwnie to brzmi – „Antosia” jest po trosze rodzimą, przeniesioną w inny czas i klimat wersją bestsellerowej „Małej Księżniczki” – opowieścią o dziewczynce wyszarpniętej znienacka z luksusu i beztroski, która musi zmierzyć się z zupełnie obcym, brutalnym światem. Dobro i zło są w tym świecie bardziej jaskrawe, wyraziste. O porażce, lub wygranej „małej księżniczki” zadecyduje jej siła charakteru.
• Stan splątania Roksana Jędrzejewska-Wróbel
  Wydawnictwo Literackie 2021
  Bardzo zwyczajna książka. Są jakieś dzieci, jacyś rodzice i jacyś dziadkowie. Jakaś dosyć zwyczajna rzeczywistość i raczej normalni ludzie w różnym wieku. A jednak podejmują wysiłek, żeby się nawzajem zrozumieć. I to jest najbardziej w tej powieści zjednujące. Droga, jaką przebywają młodzi, by zrozumieć starych, i droga starych, aby zrozumieć młodych. Wszyscy główni bohaterowie przebywają też długą drogę, aby zrozumieć samych siebie – jest ona pomysłowa, niebanalna i bardzo, bardzo wciągająca. Nic nie jest oczywiste do końca – obowiązek może zamienić się w prawdziwą przyjaźń a przerażenie w odwagę i początek nowego życia. „Stan splątania” nie moralizuje, ale wierzy, że moralne zachowanie jest zwykle ważnym aktem odwagi. Trójka młodych bohaterów uczy się przekraczać swoje dotychczasowe wyobrażenia o świecie, trójka starych odnajduje nowe motywacje, aby podejmować wyzwania. Wyzwania może kosztowne, ale nadające sens życiu. I jak to bywa z wiarygodnymi opowieściami – są i smutne, i wesołe, i straszne, i śmieszne. Czyli takie, które czynią lekturę najbardziej poruszającą. Książka otrzymała Nagrodę literacka Podróż Hestii 2022.
• Zefiryna i księga uroków Sasza Hady (Aleksandra Motyka)
  Wydawnictwo Literackie 2021
  Zefiryna nie jest typową księżniczką. Zamiast przesiadywać w pałacu w eleganckich strojach, woli ćwiczyć fechtunek i ścigać się konno po lasach. Nie chce zmienić się w nieśmiałą, dobrze ułożoną panienkę i za nic ma krytyczne komentarze na temat swoich manier. Cieszy się życiem i nie ma zamiaru nikomu się z tego tłumaczyć. Kiedy jednak nadchodzi chwila próby, Zefiryna przejmuje inicjatywę i dzielnie opiera się złu. Inność okazuje się być jej siłą. „Zefiryna i księga uroków”, mimo że jest opowieścią o baśniowych krainach znad Morza Seremackiego, dotyczy tak naprawdę nas wszystkich i dzieje się w każdym z nas. Mówi o tym, żeby nie ulegać stereotypom i nie poddawać się presji otoczenia, które chciałoby nas ukształtować podług swoich wyobrażeń, ponieważ możemy wówczas stracić nasz wewnętrzny, niepowtarzalny głos.
• Zabójcze pierogi. Mama w occie Marcin Przewoźniak
  Wydawnictwo Wilga/GW Foksal 2021
  To klasyczny kryminał, napisany współczesnym, młodzieżowym językiem, bardzo zabawny, zawierający trafne portrety dorosłych – np. telewizyjnych celebrytów w pogoni za karierą, nie mających czasu dla własnych dzieci. Ale i portrety dzieci – żyjących prawie wyłącznie życiem internetowym. Brawa za humor, język i wątek detektywistyczny!
• Już, już! Katarzyna Wasilkowska
  Wydawnictwo Literatura 20211
  To inspirowana prawdziwą historią opowieść o bystrej, utalentowanej dziewięciolatce, która pod wpływem uzależnienia od komputera zamienia się w nieczułe, zafiksowane na wirtualnej fikcji zombie. Kiedy poznajemy Lulę, nic jeszcze nie wróży katastrofy. To fajny dzieciak, pełna wigoru, pogodna dziewczynka. Aż do dnia kiedy to, za namową koleżanek, wchodzi do komputerowej gry. Tym samym uchyla drzwi do innej, wirtualnej rzeczywistości, która stopniowo, wampirycznie wysysa z Luli prawdziwe życie, przecina więzi z rodziną i rówieśnikami, aby na koniec wygrać z „realem”. Książka ujawnia mechanizm uzależnienia, przez wszystkie jego stadia. Dorośli dotknięci alkoholizmem, narkomani, hazardziści… bez trudu rozpoznaliby w książce powtarzalny wzór postępującego osamotnienia, poprzedzonego wyparciem i kamuflowaniem problemu. Od kłamstewek, do kłamstw większego kalibru, oszustw, a nawet występków – wszystko, byle tylko zaspokoić egoistycznego potwora – NAŁÓG. Książka Katarzyny Wasilkowskiej, napisana przystępnie, bez moralizowania, spełnia rolę przestrogi i lustra dla „okablowanych” dzieci i „okablowanych” rodziców. Terapia lekturą jest gorzka, ale ze wszech miar potrzebna – niejednemu czytelnikowi zapali się w głowie czerwona lampka ostrzegawcza, kiedy w zachowaniach Luli rozpozna siebie i swoją relację – love/hate – z uwodzicielskim, wirtualnym monstrum.
• Po śladach Agnieszka Wolny-Hamkało
  Wydawnictwo Hokus-Pokus 2021
  Są takie historie, które mógłby przeżyć każdy. Nie każdy jednak umiałby je opisać tak, żeby zostały w pamięci i nie dawały spokoju. Powieść Agnieszki Wolny-Hamkało wyrywa z poczucia bezpieczeństwa, na nowo każąc zadać pytania o egzystencjalne priorytety. To książka drogi, niedalekiej być może, jeśli spojrzymy na to z perspektywy geografii, ale jednocześnie nigdy nieskończonej, gdy zastanowimy się nad możliwością osiągnięcia celu. To świetnie napisana, nieoczywista proza, nie upupiająca czytelniczek i czytelników. Bardzo wprost mówi o najbardziej palących problemach. W żadnym miejscu nie wpada w pułapkę natrętnego dydaktyzmu, ale długo rezonuje w człowieku. Jest trochę jak „Buszujący w zbożu” J. D. Salingera, trochę jak „Nieustające wakacje” Jima Jarmuscha. To książka o poszukiwaniu ciemności w świecie skażonym nadmiarem światła.
• Lato na Rodos Katarzyna Ryrych
  Wydawnictwo Nasza Księgarnia 2020
  Twórczość Katarzyny Ryrych na stałe wpisała się już w kanon polskiej literatury dziecięco-młodzieżowej. W książce „Lato na Rodos” autorka po raz kolejny udowadnia, że literacki kunszt najlepiej idzie w parze z tematem, który nie pozwala na obojętność. Historia tu przedstawiona jest prawdziwą lekcją tolerancji i akceptacji – opowiedziana bez zbędnego mentorstwa, podana czytelnikowi w sposób mądry, uwrażliwia na potrzeby innych i ułatwia „innego” dostrzec. Książka otrzymała Nagrodę literacka Podróż Hestii 2021.
• Dzik Dzikus Krzysztof Łapiński
  Wydawnictwo Agora dla Dzieci 2020
  Historia młodego dzika z Lasu Kabackiego to opowieść – jak każda porządna bajka – wielopoziomowa. Najmłodsze czytelniczki i czytelnicy dadzą się oczarować historii o dzielnych zwierzętach, broniących lasu przed plotkarskim trollem, siejącym plotki i pomówienia. Starsi zauważą, że ten las bardzo przypomina internet, zaś pojawiające się w nim kłopoty można byłoby spróbować rozwiązać dzięki porozumieniu, mówieniu prawdy i połączeniu sił. Niezależnie od wieku odbiorczyń i odbiorców, „Dzik Dzikus” jest lekturą inspirującą, zabawną, budzącą moc pozytywnych emocji. Krzysztof Łapiński opowiada z zaangażowaniem, stroniąc od naiwnego dydaktyzmu, subtelnie zwracając uwagę nie tylko na jeden z najpoważniejszych problemów współczesnego świata, ale również na możliwe do wprowadzenia strategie jego rozwiązania. Bajkowa historia zostaje w głowie na dłużej, bo ma w sobie duży ładunek jednego z najbardziej deficytowych ostatnio towarów: nadziei.
• Oczy Michaliny Marcin Szczygielski
  Instytut Wydawniczy Latarnik im. Zygmunta Kałużyńskiego 2020
  Michalina widzi inaczej, widzi Rzeczy Specjalne. Dostrzega tak wiele, dostrzega o wiele więcej niż inni. Można by ją podejrzewać o chorobę, zwłaszcza mogą to robić ci którzy uważają się za normalnych. Ktoś kto uważa, że tylko on jest normalny może mieć kłopot ze zrozumieniem Michaliny, Morfeusza i całej siatki powiązań zachodzących między Istnieniem a Wyobrażeniem. Kunsztowna opowieść Marcina Szczygielskiego wciąga, ale też budzi niepokój – co wiemy na stałe, a co możemy osiągnąć siłą naszych myśli? I gdzie jest granica pomiędzy „normalnym” a po prostu ludzkim?
• Świat Mundka Katarzyna Wasilkowska
  Wydawnictwo Literatura 2020
  Trzynastolatki – ni pies ni wydra. Już nie dzieci, a jeszcze nie dorośli. Podatni na zranienia, nie uzbrojeni, ciągle wątpiący we własne talenty i moce. Nadal podporządkowani i zależni od woli rodziców, ale też świadomi, że ich pierwsze samodzielne decyzje zaciążą na reszcie życia. Taki jest Mundek, taka jest Inga i pół tuzina bohaterów tej książki. Każde z nich ma inny „background”. Jedni dostali od życia same asy, inni blotki, ale nic nie jest jeszcze przesądzone. Murowani faworyci nierzadko przegrywają, a outsiderzy okazują się czempionami. Mundek i Inga przepoczwarzają się, na naszych oczach formują się ich nastoletnie charaktery. Wiele zależy od determinacji, odwagi, wsparcia choćby jednej pomocnej osoby. Ta książka jest zapisem trzynastoletnich rozterek, nieśmiałej przyjaźni, być może pączkującej miłości. Dobre, wiarygodne dialogi dodają jej „witaminy”.
• Małe Licho i lato z diabłem Marta Kisiel
  Wydawnictwo Wilga/GW Foksal 2020
  To trzecia już część z serii książek, które zostały bardzo dobrze przyjęte przez czytelników oraz krytyków w Polsce. Dostrzegamy w niej przede wszystkim przewrotny, błyskotliwy i zabawny język. Nie jest on w żadnym stopniu infantylny: bawi nie tylko dzieci, ale i może bawić dorosłych, np. dzięki ironii. Marta Kisiel dowodzi nam zatem, że można znaleźć wspólny język do komunikacji międzypokoleniowej.

Prześlij nam swoje propozycje