Ubezpieczenie NNW wolontariuszy w wolontariacie pracowniczym – interpretacja warta przeczytania w 2022 i 2023

Obowiązek zapewnienia ubezpieczenia wolontariuszowi wynika wprost z zapisów Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (UDPPW).

Art. 46 UDPPW (…)

1. Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni, korzystający zobowiązany jest zapewnić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.

Przepis ten nie byłby trudny w interpretacji, gdyby nie zwrot “zobowiązany jest zapewnić” który w środowisku wolontariackim jest interpretowany wprost, jako obowiązek wykupienia polisy NNW dla wolontariusza przez korzystającego.

Tylko nie do końca tak jest. I nareszcie mamy dobrą interpretację tego zapisu, na którą można się powołać także w działaniach wolontariatu pracowniczego.

Jej autorem jest Piotr Komosa, prawnik zasłużony w tworzeniu podręczników dotyczących prawa w wolontariacie, a interpretacja ukazała się w publikacji „Wolontariat w szkole – zgodnie z prawem. Vademecum dla kadr oświatowych, opiekunów szkolnych kół wolontariatu, koordynatorów wolontariatu, wolontariuszy oraz ich rodziców” dostępnej między innymi na stronach Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej.

Aby zapis ten był łatwiejszy do znalezienia w internecie pozwolę sobie na obszerny cytat z tej publikacji oraz na lekko clikbaitowy tytuł, ale mam nadzieję, drogi czytelniku, że to zrozumiesz.

Zapewnienie ubezpieczenia

Poniższy cytat pochodzi z publikacji „Wolontariat w szkole – zgodnie z prawem. Vademecum dla kadr oświatowych, opiekunów szkolnych kół wolontariatu, koordynatorów wolontariatu, wolontariuszy oraz ich rodziców”, strony 74-75.

Warto w tym miejscu wskazać, że literalna wykładnia omawianego przepisu dotyczącego ubezpieczenia NNW wolontariusza wskazuje, że korzystający zobowiązany jest wyłącznie do zapewnienia wolontariuszowi ww. ubezpieczenia. Sformułowanie „zapewnienie” nie przesądza o tym, kto ma ponosić ciężar kosztów związanych z wykupieniem wolontariuszowi omawianego ubezpieczenia. Może to być osoba trzecia (np. ostateczny beneficjent świadczeń), z tym tylko zastrzeżeniem, że niezależnie od tego, kto będzie finansował dane ubezpieczenie, odpowiedzialność za ewentualny jego brak spoczywać będzie zawsze na korzystającym (…) jako ustawowo zobowiązanym do zapewnienia wolontariuszowi ubezpieczenia NNW. Przekładając powyższe na praktykę – jeżeli szkoła znajdzie sponsora, który pokryje koszty ubezpieczenia, to w umowie ubezpieczenia ubezpieczającym pozostanie szkoła, ubezpieczonym będzie wolontariusz, a płatnikiem składki sponsor.

(…)

U.d.p.p.w. nie nakłada zatem (jak wskazano wyżej) na korzystającego obowiązku zawarcia czy ponoszenia kosztów takiego ubezpieczenia. (…) Ale trzeba pamiętać, że skutki nieobjęcia wolontariusza ubezpieczeniem NNW ponosi korzystający.

Co to oznacza dla organizatorów wolontariatu pracowniczego?

W przypadku wolontariatu bazującego w swojej konstrukcji na przepisach UODPPW (tzw. wolontariat ustawowy/formalny, pod ustawę nie podlegają działania związane z wolontariatem pracowniczym wokół zbiórek publicznych oraz wewnętrznych działań pracowników uznawanych przez pracodawcę jako wolontariat pracowniczy) pracodawca może samodzielnie sfinansować ubezpieczenie pracowników – wolontariuszy i nie musi oczekiwać odpłatności za takie ubezpieczenie po stronie korzystającego. Nie musi też, co zwykle stanowi problem, organizować formalnego przekazania korzystającemu funduszy na takie ubezpieczenie.

Oczywiście dla przejrzystości takich działań między pracodawcą a korzystającym powinna być zawarta odpowiednia umowa, ale umowy takie są zwykle zawierane i opisują kształt organizowanego wolontariatu pracowniczego.

Podsumowanie

Powyższy przykłąd pokazuje, że warto jest wychodzić z bańki wolontariatu pracowniczego i czytać także opracowania na temat innych gałęzi wolontariatu, np. wolontariatu w szkole.

Bo o ile różne artykuły znalezione w internecie należy czytać raczej jako publicystykę, niż wykładnię przepisów, o tyle publikacje ministerialne pisane przez doświadczonych prawników mogą nam posłużyć w wolontariacie pracowniczym jako sprawdzone źródło i ułatwić pracę.

Autorzy