Artykuł ekspercki

Wolontariat w szkole. Od czego zacząć?

21 października 2022

Organizacja wolontariatu w szkole to temat, który na pierwszy rzut oka może nie dotyczyć biznesu, ale na pewno dotyczy pracowników. Szczególnie tych mających kontakt ze szkołą, nie tylko w ramach własnych działań społecznych, chociażby w postaci wolontariatu pracowniczego, ale też przez własne relacje rodzinne.

Zdecydowałem się na ten dość nietypowy jak na nasz portal artykuł zbierający wszystkie informacje na temat publikacji o takich działaniach. Z jednej strony, aby informacje te pojawiły się zbiorczo w internecie, a z drugiej, żeby pokazać wszystkim tym, którzy ze szkołami współpracują, czego po wolontariacie szkolnym mogą się spodziewać i gdzie odesłać wszystkich, którzy taki wolontariat chcą w szkołach realizować.

„Wolontariat w szkole – zgodnie z prawem. Vademecum dla kadr oświatowych, opiekunów szkolnych kół wolontariatu, koordynatorów wolontariatu, wolontariuszy oraz ich rodziców”

Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, Warszawa 2022

Pobierz publikację »

Inspiracją do tego artykułu było pojawienie się właśnie tej publikacji, wydanej przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego we wrześniu 2022 roku. Jest to o tyle wartościowa publikacja, że stojący za nią Piotr Komosa jest osobą rozpoznawalną w środowisku jako autor ważniejszych publikacji na tematy prawa w wolontariacie. Do tej pory podczas uczenia przyszłych koordynatorów wolontariatu wykorzystuje się świadomie lub nie nawiązania do publikacji jego autorstwa wydanych przez Centrum Wolontariatu w Warszawie.

Takiej publikacji, opisującej wolontariat szkolny w skali ogólnopolskiej, dotychczas brakowało. Istnieją co prawda podobne publikacje, ale opierają się na działaniach programów miejskich. Dostępne obecnie publikacje pisane z myślą o wszystkich szkołach mają już niestety swoje lata, co może zniechęcać do ich lektury. Chociaż cały czas mogą być inspirujące

„Kto na ochotnika? Szkolne programy wolontariatu”

Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2017

Baza wiedzy z publikacją do pobrania »

Publikacja wydana przez Centrum Edukacji Obywatelskiej zawierające wskazówki jak stworzyć Szkolne Koło Wolontariatu przygotowana z myślą o wolontariacie miejskim realizowanym w ramach programu Ochotnicy Warszawscy.

Z przydatnych rzeczy zawiera dobre praktyki i przykłady pochodzące z innych projektów realizowanych przez CEO, tj. „Solidarna Szkoła”, „Młody Obywatel”, „Młodzi Przedsiębiorczy”, „W-f z klasą” i „Szkoła z klasą”. W publikacji znajdują się też gotowe scenariusze spotkań dla wolontariuszy.

Przy okazji publikacji warto sięgnąć po zasoby uzupełniające takie jak kalendarze, formularze, plakaty, zeszyty, kodeks, oraz dobre praktyki wydane w formie publikacji. Warto też sięgnąć po obszerną bazą wiedzy wolontariatu szkolnego i młodzieżowego.

„Poradnik szkolnego wolontariatu”

Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego, Wrocław 2021

Baza wiedzy z publikacją do pobrania »

Publikacja powstała w odpowiedzi na potrzeby nauczycielek i nauczycieli, opiekujących się we Wrocławiu szkolnymi grupami wolontariatu. Jest stosunkowo młoda, zawiera przez to  rozdział opisujący wolontariat podczas pandemii. Ciekawie rozpisane są także rozdziały dotyczące roli koordynatora i budowania wizerunku koła.

„Szkolne wolontariaty. Co zrobić, żeby zagrało?”

Regionalne Centrum Wolontariatu w Katowicach, Katowice 2016

Baza wiedzy z publikacją do pobrania »

Publikacja śląskiego Centrum Wolontariatu, posiadającego duże doświadczenie w łączeniu szkolnego wolontariatu z grywalizacją. Praktycznie ⅓ publikacji to dobre praktyki i inspiracje, a jeśli tego by było mało, to istnieje także dodatkowa publikacja zawierająca opis 30 akcji Szkolnych Klubów Wolontariusza. Warto też sięgnąć do rozbudowanej bazy wiedzy dla koordynatorów na stronie, w której znajdują się między innymi nagrania webinariów.

„Młody Obywatel. Uczniowskie projekty na rzecz społeczności lokalnej. Pakiet edukacyjny”

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2011

Pobierz publikację »

Publikacja mająca już swoje lata, wydana w 2011 roku, ale nadal wartościowa. Pochodzi do wolontariatu uczniowskiego od strony zarządzania projektem. Zawiera rozbudowany opis budowania z uczniami badania zasobów społeczności lokalnych oraz przygotowania i realizacji projektu uczniowskiego. Moim zdaniem to pozycja obowiązkowa w biblioteczce każdego nauczyciela prowadzącego wolontariuszy

Gdzie jeszcze warto sięgnąć?

Poza konkretnymi publikacjami warto jest sięgnąć po publikacje na temat wolontariatu szkolnego, które ukazywały się do tej pory. Większość z nich zawiera opis podstaw prawnych oraz procesu zakładania koła lub klubu wolontariatu, które mogą się powtarzać. Jednak w części z ich można znaleźć inspirujące wskazówki lub przykłady działań. Publikacje te są dostępne między innymi w Bibliotece Wolontariatu.

Dlaczego powinniśmy interesować się uczniami?

Przysłowie mówi: „Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”. Jeśli więc chcemy mieć aktywne społecznie i obywatelsko społeczeństwo, to musimy w nie inwestować już na etapie szkoły. Jako rodzice, opiekunowie i członkowie rodzin też powinniśmy się interesować tym tematem, chociażby po to, żeby orientować się czym zajmują się młodzi ludzie. Szczególnie ci z naszego najbliższego otoczenia. O tym jak różnie z tym bywa świadczą wyniki jednego z moich ulubionych badań, niestety już nie kontynuowanego, pokazującego rozjazd między tym co robi młodzież, a tym co ich rodzice myślą, że robi.

Źródło: Raport roczny programu społecznego „Szkoła bez przemocy”, Warszawa 2010

Autorzy

Karol Krzyczkowski

Karol Krzyczkowski

W Forum Odpowiedzialnego Biznesu ekspert w dziedzinie wolontariatu, w tym wolontariatu pracowniczego. Menedżer projektów, trener, administrator serwisów internetowych, realizator transmisji na żywo w mediach społecznościowych. Animator grupy koordynatorów wolontariatu pracowniczego firm partnerskich FOB.

Od 2004 związany zawodowo z trzecim sektorem. Przez ponad 10 lat pracował z Centrami Wolontariatu w Kielcach, Warszawie i Gdańsku, oraz jako wolny strzelec z różnymi innymi inicjatywami społecznymi.

Absolwent Szkoły Liderów Organizacji Pozarządowych (Fundacja Szkoła Liderów, 2007), Szkoły Inicjatyw Strażniczych (SLLGO – obecnie Sieć Obywatelska Watchdog Polska, 2008).

W latach 2012-13, jako pracownik Centrum Wolontariatu w Warszawie współtworzył pierwsze pilotażowe wdrożenie wolontariatu długoterminowego w Polsce. Jego praca polegała na stworzeniu zasad programu i konkursu grantowego dofinansowującego pobyt wolontariuszy. Projekt był dofinansowany w ramach Komponentu Wolontariatu Długoterminowego PO FIO jako jeden z 3 pilotaży w Polsce, a w wyniku oceny merytorycznej wniosków otrzymał najwyższą liczbę punktów od ekspertów.

Biega w maratonach, lubi wegetariańską kuchnię, kolekcjonuje polskie komiksy. Od listopada 2015 realizuje się również jako tata.