Kontrowersyjny projekt Ministra Administracji i Cyfryzacji dot. zmian w ustawie o zbiórkach publicznych

Przedstawiciele organizacji pozarządowych podpisali list otwarty do Ministra Boniego, będący odpowiedzią na propozycję zaostrzenia przepisów o zbiórkach publicznych, zgłoszonych przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Forum Odpowiedzialnego Biznesu znalazło się wśród tych organizacji.

Minister Michał Boni wniósł do sejmowej podkomisji nadzwyczajnej, która rozpatruje rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, projekt poprawki dot. ustawy o zbiórkach publicznych, o czym poinformowano na stronie Ministra 13 czerwca 2012 r. Minister proponuje nową definicję zbiórki publicznej, która miałaby obejmować wszelkie publiczne zbieranie ofiar w środkach pieniężnych lub naturze na pewien z góry określony cel. Takie pozyskiwanie środków wymagałoby uprzedniego pozwolenia władzy. Zastąpienie w ustawie o zbiórkach publicznych słowa „gotówka” przez „środki pieniężne” oraz „instrumenty płatnicze” spowoduje, że wszelkie wpłaty dokonywane na konta bankowe organizacji zostaną uznane za zbiórki, a co za tym idzie nie będą się mogły odbywać bez uprzednio wydanych zezwoleń. Uzasadnienie Ministra do tej propozycji zmian opiera się na potrzebie zwiększenia kontroli, która rzekomo ma zapewnić lepszą przejrzystość i jawność pozyskiwania środków na cele społeczne przez organizacje oraz (co szczególnie zaskakujące) unowocześnienia i ułatwienia przekazywania przez obywateli środków na cele społeczne.

Projekt Ministra Administracji i Cyfryzacji (niekonsultowany wcześniej ze stroną społeczną) spotkał się z natychmiastowym, szerokim sprzeciwem zarówno wśród organizacji pozarządowych, jak i internautów. Oburzenie jakie wywołał projekt, dotyczy dwóch kwestii: merytorycznych i proceduralnych. Przede wszystkim projekt zakłada włączenie przelewów bankowych, ewidencjonowanych i kontrolowanych (przez same banki oraz urzędy skarbowe) do skomplikowanych procedur zbiórek publicznych mimo, że darowizny wpłacane na konto nie spełniają podstawowych przesłanek definiujących zbiórkę (nie są anonimowe, nie są nieewidencjonowane, nie są niepoliczalne, nie są prowadzone w przestrzeni publicznej). Po drugie projekt MAiC stoi w sprzeczności z postulatami organizacji, które zostały wypracowane na drodze dyskusji prowadzonych od kilku lat wśród organizacji społecznych oraz z rządem, parlamentem, a od roku również w Kancelarii Prezydenta RP. Projekt MAiC całkowicie ignoruje wypracowane ustalenia na rzecz poprawy przepisów, jak i pomija obecnie prowadzone prace organizacji i konsultacji w Kancelarii Prezydenta RP.

– Organizacje od 4 lat zabiegały o to, by przepisy o zbiórkach publicznych ograniczyć jedynie do zbierania ofiar do puszek i koszy, czyli sytuacji, w których nie ma automatycznego ewidencjowania darów i ich publicznej kontroli. Wbrew zapowiedziom, proponowane przez MAiC zmiany „zabetonowują” obecny stan prawny. Teraz sądy nie będą mogły przychylić się do odwołań od decyzji urzędników ministerstwa zakazujących zbierania środków on-line bez pozwolenia na prowadzenie zbiórki publicznej – wyjaśnia Ewa Kulik-Bielińska, Dyrektor Fundacji Batorego, członka Forum Darczyńców.

Organizacje pozarządowe w odpowiedzi na projekt Ministra Boniego wystosowały w dniu 20 czerwca 2012 r. otwarty list, w którym sprzeciwiają się propozycji MAiC zmian w ustawie o zbiórkach publicznych. List ten został skierowany do Ministra Michała Boniego:

Warszawa, 20 czerwca 2012 r.

List otwarty do Ministra Administracji i Cyfryzacji

Szanowny Panie Ministrze,

Reprezentanci organizacji pozarządowych ze zdziwieniem i niedowierzaniem przyjęli informację z dnia 13 czerwca 2012 roku opublikowaną na stronie internetowej Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, dotyczącą złożenia do sejmowej podkomisji nadzwyczajnej poprawek do ustawy o zbiórkach publicznych. Proponowana przez Ministerstwo zmiana zakłada rozszerzenie definicji zbiórki publicznej o „Wszelkie publiczne zbieranie ofiar w środkach pieniężnych lub naturze na pewien z góry określony cel”, który „wymaga uprzedniego pozwolenia władzy.” Nieprawdą jest więc, że proponowana zmiana jest nadzieją na to, że wkrótce zbiórki publiczne będzie można przeprowadzad jednym kliknięciem albo esemesem, jak informuje MAiC na swojej stronie. W konsekwencji tej zmiany każda działalnośd polegająca na zbieraniu funduszy na działalnośd społeczną organizacji pozarządowych jak również artystów czy przedsiębiorców, którzy pozyskują kapitał poprzez finansowanie społecznościowe, będzie reglamentowana.

Na proponowane zmiany nie patrzymy z nadzieją, napawają nas one przerażeniem i słusznym oburzeniem. Pana propozycje stoją nie tylko w jawnej sprzeczności z postulatami organizacji pozarządowych, które pracują nad zmianą przepisów w grupie roboczej powołanej przy MSWiA i kontynuującej prace przy Kancelarii Prezydenta RP. Przede wszystkim zmiany te są antydemokratyczne i niekorzystne dla budowania kapitału społecznego i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce!

Dziś obowiązująca ustawa z 15 marca 1933 r. uznaje za zbiórkę publiczną „wszelkie publiczne zbieranie ofiar w gotówce lub naturze na pewien z góry określony cel”. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 2004 r. rozszerza definicję „gotówki” w ten sposób, że za zbiórkę publiczną urzędnicy uznają dziś również pozyskiwanie funduszy w Internecie. Te przepisy ewidentnie naruszają konstytucyjny porządek aktów prawnych, co podkreślali wielokrotnie zarówno eksperci, jak i potwierdził wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa Podgórza w Krakowie z 6 lutego 2012 r.

Kiedy zastanawialiśmy się w gronie organizacji pozarządowych nad nowelizacją prawa w tym zakresie, często pojawiały się głosy, że niezależnie od kierunku zmian gorzej już być nie może. Jakże bardzo się myliliśmy. Zaproponowane zmiany idą w najgorszym z możliwych kierunków: wszelkie pozyskiwanie środków w Internecie podlegać będzie ścisłej reglamentacji urzędników. Tym samym nie tylko nie uda się uwolnić dobroczynności Polaków, ale pod znakiem zapytania stoi rozwój finansowania społecznościowego (crowdfunding) w Polsce.

W związku z tym apelujemy o wycofanie złożonych w sejmowej podkomisji nadzwyczajnej poprawek do ustawy o zbiórkach publicznych i rozpoczęcie współpracy ze stroną społeczną, mającej na celu wypracowanie rozwiązań sprzyjających rozwojowi dobroczynności, finansowania społecznościowego i aktywizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Podpisano:

1.    Ashoka – Innowatorzy dla Dobra Publicznego
2.    Centrum Cyfrowe: Projekt Polska
3.    Ełckie Stowarzyszenie Aktywnych „STOPA”
4.    Federacja Polskich Banków Żywności
5.    Forum Darczyńców w Polsce
6.    Forum Obywatelskiego Rozwoju
7.    Forum Odpowiedzialnego Biznesu
8.    Fundacja Anioły Filantropii
9.    Fundacja Anny Dymnej „Mimo Wszystko”
10.    Fundacja Banku Ochrony Środowiska
11.    Fundacja Dobra Sieć
12.    Fundacja Dzieci Niczyje
13.    Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”
14.    Fundacja Ewy Błaszczyk „Akogo?”
15.    Fundacja Pomocy Dzieciom „Jaś i Małgosia”
16.    Fundacja Republikańska
17.    Fundacja Siepomaga
18.    Fundacja Synapsis
19.    Fundacji Kidprotect.pl
20.    Polska Fundacja Pomocy Dzieciom „Maciuś”
21.    Polski Komitet Narodowy UNICEF
22.    Polskie Stowarzyszenie Fundraisingu
23.    Polskie Towarzystwo Crowdfundingu

Źródło: Forum Darczyńców