Zrównoważony ślad cyfrowy. Odpowiedzialność przyszłości

Zrównoważony ślad cyfrowy. Odpowiedzialność przyszłości

Około 50 proc. konsumentów_ek przewiduje, że w najbliższych trzech latach zwiększy się oddziaływanie wysokich technologii na relacje między ludźmi w pracy, w życiu prywatnym oraz na środowisko. Czy firmy w Polsce odpowiadają na to wyzwanie? Jakie są oczekiwania społeczne? Temu tematowi poświęcono najnowszy raport Forum Odpowiedzialnego Biznesu i Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, podsumowujący projekt badawczy zrealizowany wraz z partnerami Santander Bank Polska i Orange Polska.

Pobierz raport >>

W pierwszym raporcie, opublikowanym w 2021 roku, przedstawiono definicję oraz sposoby mierzenia i zarządzania zrównoważonym śladem cyfrowym organizacji. W najnowszej publikacji zaprezentowano m.in. wyniki dwóch badań na ten temat. Pierwsze z nich zostało przeprowadzone wśród konsumentów_ek, a drugie w grupie przedsiębiorstw zatrudniających ponad 50 osób. Oba dotyczyły kluczowych kwestii związanych ze śladem cyfrowym. Raport zawiera także efekty pracy ekspertek i ekspertów oraz ich komentarze. Badania zrealizowano na zlecenie Forum Odpowiedzialnego Biznesu i Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Partnerami projektu są Orange Polska i Santander Bank Polska.

Cyfryzacja przedsiębiorstw w Polsce i na świecie jest faktem. Niezależnie od sektora czy branży, przyszłość będzie oparta w dużym stopniu na wiedzy, umiejętnościach i kompetencjach cyfrowych. Wysokie technologie stały się codziennością w naszej pracy i życiu prywatnym rodząc już dziś konsekwencje, o których należy myśleć w trosce o prawa człowieka i zrównoważoną przyszłość – mówi Marzena Strzelczak, prezeska, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu.

Jakie szanse i zagrożenia wiążemy z nowymi technologiami? 

73 proc. osób badanych zwraca uwagę na wpływ wykorzystywanej przez siebie technologii na pracę,życie rodzinne i relacje z innymi. Dodatkowo 67 proc. konsumentów i konsumentek zwraca uwagę na wpływ na środowisko naturalne. Aż 86 proc. badanych woli, aby ich aplikacja o pracę była oceniana przez eksperta lub ekspertkę, osobę pracującą w dziale HR, a nie system oparty na sztucznej inteligencji.

W obszarze nowych technologii obawy budzi możliwość wycieku danych osobowych, na co zwraca uwagę 42 proc. badanych, którzy określają to zagrożenie jako bardzo duże, i 25 proc. badanych, według których jest ono duże. Konsumentów i konsumentki niepokoi także utrata miejsc pracy na skutek robotyzacji i wykorzystywania sztucznej inteligencji. Wśród najczęściej wymienianych obaw znalazły się także większe zapotrzebowanie na energię i rzadkie metale które sa potrzebne do funcjonowania nowych urządzeń i technilogii..

Jednocześnie 59 proc. respondentów uważa, że technologia zmienia świat na lepsze, natomiast aż 46 proc. z nich wskazuje, że dzieje się tak tylko w pewnych obszarach. W obszarze wpływu technologii na kryzys klimatyczny opinie są wyraźnie krytyczne – największa grupa, bo aż 39 proc. osób wskazuje, że pogłębiają one kryzys klimatyczny, a jedynie 16 proc. wskazuje, że pomagają.

Sektor cyfrowy nie tylko może, ale wręcz musi być częścią rozwiązania kryzysu klimatycznego. Usługi cyfrowe wspierające dekarbonizację w przemyśle, energetyce, transporcie, rolnictwie czy życiu codziennym mogą zdecydowane redukować emisje gazów cieplarnianych. To niezbędne, żeby jak najszybciej osiągnąć neutralność klimatyczną i maksymalnie ograniczyć napędzane przez człowieka globalne ocieplenie i powodowane przez nie katastrofalne zmiany klimatu. Nie możemy jednak zapominać, że sektor cyfrowy również ma swój istotny ślad klimatyczny. Wsparcie dekarbonizacji w innych sektorach nie zwalnia nas z odpowiedzialności za nasze emisje – własne i łańcucha wartości – mówi Jacek Hutyra, Doradca ds. Strategii Klimatycznej, Orange Polska.

Pracodawcy dostrzegają korzyści, ale i ryzyka

Drugą część projektu stanowiło badanie skierowane do przedsiębiorstw zatrudniających ponad 50 osób. Dziewięć na dziesięć firm inwestuje w cyfryzację i nowe technologie, a prawie 70 proc. firm analizuje wpływ działań związanych z ich stosowaniem. Coraz częściej firmy podejmują działania na rzecz ograniczenia negatywnego wpływu technologii w poszczególnych obszarach. Blisko połowa firm podejmuje działania na rzecz ograniczenia negatywnego wpływu technologii na pracowników. Sześć na dziesięć firm realizuje takie działania, by ograniczyć swój negatywny wpływ technologii na środowisko i poprawić pozycję firmy na rynku.

Nieco ponad jedna czwarta firm deklaruje, że możliwa jest likwidacja miejsc pracy w wyniku wykorzystania w organizacji nowych technologii. Programy skierowane do osób zagrożonych likwidacją miejsc pracy są wdrażane w połowie firm (51 proc.), które dostrzegają możliwości ograniczenia stanowisk pracy. Wyraźnie częściej takie działania są podejmowane w największych firmach.

Rozwój sztucznej inteligencji niesie za sobą ogromne szanse, ale także zagrożenia. Nasze doświadczenia wskazują jednak, że prawidłowo zaprojektowane rozwiązania AI modelowane wspólnie z klientami (UX-User experience) dają doskonałe rezultaty, które dostarczają obopólnych wartości. Ważne jest także to, że tak przygotowane rozwiązania podlegają ciągłemu monitoringowi i procesowi doskonalenia, co pozwala na elastyczne dopasowanie rozwiązań AI do zmieniającej się rzeczywistości VUCA – mówi Anna Placzyńska, Menedżer Zespołu Kontroli Zabezpieczeń Kredytowych, Santander Bank Polska.

Czym jest zrównoważony ślad cyfrowy?

Pierwszym z celów przyświecających projektowi była konceptualizacja pojęcia „zrównoważony ślad cyfrowy”. Według zaproponowanej w publikacji definicji jest to suma pozytywnych i negatywnych wpływów społecznych, środowiskowych i gospodarczych związanych z wykorzystaniem nowych technologii w ramach działalności organizacji, w całym łańcuchu wartości. Definicję wypracowano we współpracy z ekspertkami i ekspertami ze środowisk naukowych i organizacji pozarządowych, a także przedstawicielami firm.

Zrównoważony ślad cyfrowy zdefiniowano wówczas jako sumę pozytywnych i negatywnych wpływów społecznych, środowiskowych i gospodarczych związanych z wykorzystaniem nowych technologii w ramach działalności organizacji, w całym łańcuchu wartości. Więcej w pierwszym raporcie dostępnym tutaj: https://odpowiedzialnybiznes.pl/aktualno%C5%9Bci/zrownowazony-slad-cyfrowy-na-czym-polega-odpowiedzialnosc-przyszlosci/

W dyskusjach panelowych, podczas których rozmawiano o wpływie nowych technologii na otoczenie oraz o wskaźnikach umożliwiających ocenę sposobu zarządzania tym wpływem udział wzięli:

  • Maria Andrzejewska, Centrum UNEP/GRID-Warszawa
  • Stanisław Dyrda, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
  • Barbara Domaradzka, Fundacja MOST
  • Zbigniew Gajewski, THINKTANK
  • Michał Herde, Federacja Konsumentów
  • Michał Kanownik, Związek Cyfrowa Polska
  • Artur Krawczyk, Stowarzyszenie „Miasta w internecie”
  • Dagmara Krzesińska, Fundacja Koalicja na rzecz Polskich Innowacji
  • dr Wojciech Kurowski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
  • dr Konrad Maj, Uniwersytet SWPS
  • dr hab. Kamil Mamak, Uniwersytet Jagielloński
  • Jan Zygmuntowski, Akademia Leona Koźmińskiego
  • Łukasz Sztern, Politechnika Warszawska
  • Maria Parysz, Collegium Civitas
  • dr Tomasz Perkowski, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej
  • dr Agata Rudnicka-Reichel, Uniwersytet Łódzki
  • Wojciech Szymalski, Instytut na rzecz Ekorozwoju
  • Magdalena Andrejczuk, Allegro
  • Monika Appolt-Bubacz, Raben
  • Kamila Budnik, CCC
  • Tomasz Chomicki, Samsung
  • Maciej Kaysiewicz, Siemens
  • Monika Kulik, Orange Polska
  • dr Magdalena Maruszczak, KPMG
  • Marta Mikliszańska, Allegro
  • Michał Miszułowicz, BNP Paribas
  • Magdalena Olborska, Samsung
  • Anna Placzyńska, Santander Bank Polska
  • Adam Pogorzelski, CCC
  • Robert Stobiński, Amica
  • Jacek Szumski, Santander Bank Polska

Raport podsumowujący projekt, który zawiera także kluczowe wnioski i rekomendacje dla firm, można pobrać tutaj »