Niezależnie od decyzji i działań rządu oraz prywatnych przekonań na temat zmiany klimatu, polski biznes stoi w obliczu najpoważniejszego od lat wyzwania. Dalsze ignorowanie kwestii klimatycznych będzie nas słono kosztować – od utraty źródeł finansowania po zerwanie zagranicznych kontraktów. Tymczasem, jak pokazuje raport „Lepiej późno niż później” Fundacji Climate Strategies Poland, polskie firmy są znacząco zapóźnione we wdrażaniu strategii klimatycznych, tylko nieliczne mierzą ślad węglowy, a tych które mają ambitne, zweryfikowane cele i szczegółowe plany działania jest zaledwie kilka. Nie zdając sobie sprawy z zagrożeń jakie niesie bagatelizowanie kwestii konkurencyjności klimatycznej, polski biznes nie dostrzega też szans, jakie za sobą niesie.

Rok 2021 przyniósł znaczące przyspieszenie unijnej polityki dekarbonizacji, czego wyrazem jest m.in. Zielony Ład i pakiet Gotowi na 55. To szereg ważnych zmian dla biznesu, który na całym świecie odpowiada, bezpośrednio i pośrednio, za ponad 70% emisji, ma zatem do odegrania decydującą rolę w ich ograniczaniu.

W zaprezentowanym dziś raporcie Lepiej późno niż później. Redukcja śladu węglowego a konkurencyjność klimatyczna polskich firm autorzy wraz z ekspertami wykazują, że zmiana otoczenia biznesowego na bardziej wymagające klimatycznie staje się faktem, a presja na redukowanie emisji przez przedsiębiorstwa stale rośnie. Jak to wygląda w praktyce? Zachodnie firmy nie tylko obniżają własne emisje, ale też optymalizują tzw. zakres trzeci, czyli emisje całego łańcucha dostaw, w tym swoich partnerów biznesowych. Dążąc do wymaganej od nich neutralności klimatycznej firmy będą dalej współpracować z partnerami, którzy wspierają ich w tych działaniach. Oznacza to, że polscy kontrahenci, którzy nie zaczną dostosowywać się do celów zachodnich partnerów, niebawem mogą zostać na lodzie. W sytuacji, kiedy 50% polskiego PKB opiera się na eksporcie, a 75% tego eksportu trafia do krajów Unii Europejskiej, w tym 29% do Niemiec, redukcja śladu węglowego polskich firm powinna być priorytetem dla firm i całej gospodarki.

 Nowy wymiar konkurencyjności

– Polski biznes staje w obliczu konieczności dostosowania się i transformacji porównywalnej do tej po 1989 r. Strategie klimatyczne, ślad węglowy i redukcje emisji – to czynniki składowe konkurencyjności klimatycznej, które stawiają dziś ją na równi z innymi aspektami decydującymi o powodzeniu i przetrwaniu biznesów, takimi jak jakość, czy koszty produkcji. Na tle europejskich firm, polskie przedsiębiorstwa już dziś są znacząco zapóźnione we wdrażaniu strategii klimatycznych, a z każdym dniem przepaść ta się powiększa. Tylko nieliczne mierzą ślad węglowy, a pojedyncze mają ambitne, zweryfikowane cele i szczegółowe plany działania. Tymczasem od podejścia tych firm do konkurencyjności klimatycznej i ich przyszłości zależeć będzie los ponad 7 mln osób pracujących w wiodących sektorach gospodarki – mówi autor raportu, Łukasz Dobrowolski, Dyrektor ds. Strategii i rynku energii w Fundacji Climate Strategies Poland.

Raport Lepiej późno niż później. Redukcja śladu węglowego a konkurencyjność klimatyczna polskich firm autorstwa Fundacji Climate Strategies Poland został pomyślany jako całościowy przewodnik po temacie konkurencyjności klimatycznej. W raporcie zawarte zostały również wypowiedzi przedstawicieli oraz opis działań takich firm jak m.in. Orange Polska czy Siemens.

– Kierujemy go do właścicieli, rad nadzorczych, zarządów i dyrektorów średnich i dużych polskich firm, ale też do innych liderów opinii, w tym mediów, którzy mogą odegrać znaczącą rolę w uświadamianiu tego problemu – mówi Łukasz Broniewski, Współzałożyciel i Członek Zarządu Fundacji Climate Strategies Poland. – Celem naszego opracowania jest dostarczenie kompendium wiedzy osobom, które dotychczas nie miały żadnej styczności z kwestiami dotyczącymi śladu węglowego, strategii klimatycznych czy kwestii związanych z transformacją energetyczną. Z tego względu raport zawiera wszystkie ważne aspekty konieczne do zrozumienia strategicznych skutków dekarbonizacji – dodaje.

Rozwój strategii klimatycznych przedsiębiorstw

Eksperci fundacji  zwracają uwagę, że zapóźnienie transformacji sektora energetycznego w Polsce, w połączeniu z małą aktywnością poszczególnych przedsiębiorstw w tym zakresie, dają polskim firmom bardzo niekorzystną pozycję startową i oznaczają trudności w konkurowaniu w czterech obszarach:

• kosztów energii elektrycznej
• śladu węglowego przedsiębiorstwa i produktów w łańcuchach dostaw
• możliwości absorpcji „zielonego finansowania”
• innowacyjności klimatycznej w zakresie produktów i usług

Niezależnie od poziomu zapóźnienia, a jednocześnie stopnia zaangażowania państwa w transformację, biznes musi działać od zaraz. Konkurencyjność klimatyczna zdeterminuje w najbliższych latach nie tylko sukces rynkowych, ale wręcz przetrwanie wielu przedsiębiorstw. Jednocześnie stwarza nowe szanse, co jest szczególnie istotne w kontekście  rosnących kosztów energii. Żeby z nich skorzystać, polskie firmy powinny pilnie wdrożyć zaawansowane strategie klimatyczne, które wykraczają znacząco poza ogólne działania wizerunkowe lub sam zakup „zielonej energii”. Powinny realizować precyzyjnie określone i mierzalne cele oraz wdrażać daleko idące zmiany w procesach, produktach, łańcuchach dostaw oraz całych modelach biznesowych.

– COP26 jasno pokazał, że firmy odgrywają istotną rolę w osiąganiu celu 1,5°C oraz dochodzeniu do gospodarki net-zero. W CDP, organizacji non-profit która prowadzi światowy system zbierania i ujawniania danych o wpływie firm na środowisko, cieszy nas zauważalny  wzrost liczby polskich przedsiębiorstw, które ujawniły w tym roku swoje dane. W szczególności doceniamy fakt, że niektóre z polskich firm o największym wpływie na środowisko po raz pierwszy zdecydowały się poważnie potraktować kwestie transparentności. Jak pokazuje raport Lepiej późno niż później, następnym krokiem powinno być  przejście od świadomości do działania, ponieważ tylko niewielka część firm ma wdrożone inicjatywy redukcji emisji. Tylko dzięki połączeniu transparentności z działaniami mogą one sprostać rosnącym oczekiwaniom inwestorów i klientów, stać się bardziej odpornymi na zmiany rynkowe i regulacyjne oraz zmniejszyć swoje ryzyko związane z klimatem – dodał Maxfield Weiss, Executive Director CDP Europe.  

– Ocieplanie planety jest dowiedzionym naukowo faktem, a jego konsekwencje już odczuwamy i będziemy odczuwać wszyscy. Mimo wielu działań w skali globalnej, analiza danych wskazuje, że nie udaje nam się chociażby ograniczać emisji, nie mówiąc o wejściu na ścieżkę redukcji zgodną z Porozumieniem Paryskim. Tymczasem, dopiero to pozwoliłoby ograniczyć globalny wzrost temperatur do 1,5 lub maksymalnie 2 stopni Celsjusza. Trudno się dziwić, że poziom emisyjności staje się jednym z kluczowych parametrów definiujących miejsce firmy i jej produktów w nowej, niskoemisyjnej gospodarce – mówi dr Agnieszka Liszka – Dobrowolska, Współzałożycielka i Członkini Zarządu Fundacji Climate Strategies Poland.

 Konkurencyjność klimatyczna w liczbach: 

• 50% polskiego PKB opiera się na eksporcie, a 75% tego eksportu trafia do krajów Unii Europejskiej, w tym 29% do Niemiec,
• biznes ma bezpośredni lub pośredni wpływ na ponad 70 proc. emisji gazów cieplarnianych,
• odpowiedzialność za największą kategorię emisji – elektryczność i ciepłownictwo – ponoszą nie tylko firmy energetyczne, ale także poszczególne przedsiębiorstwa kupujące energię. Tylko ok 25 proc. całego zużycia energii elektrycznej przypada na gospodarstwa domowe. Reszta to odbiorcy biznesowi,
• 790 międzynarodowych firm zadeklarowało, że do 2050 roku osiągnie neutralność klimatyczną zgodnie z założeniami Standardu Net-Zero,
• 1,5°C – zgodnie z Porozumieniem Paryskim celem działań związanych z ograniczeniem emisji jest utrzymanie ocieplenia planety poniżej 2°C i podejmowanie działań aby ograniczyć je do maksymalnie 1,5°C,
• przejście na gospodarkę neutralną dla klimatu do 2050 r. już teraz oznacza konieczność szybszej realizacji unijnych celów wyznaczonych w tych obszarach do 2030 r. (przede wszystkim redukcji gazów cieplarnianych o 55 proc. w stosunku do poziomu z 1990 r.) oraz znaczącego rozszerzenia zasięgu oddziaływania transformacji,
• w ramach nowego budżetu UE na lata 2021-2027 co najmniej 30 proc. środków musi być przeznaczone na działania, które przyczyniają się do realizacji celów klimatycznych UE,
• odsetek polskich firm, które mają ustanowiony cel klimatyczny to zaledwie 3 proc., gdzie w Niemczech czy we Francji jest to na poziomie ponad 50 proc.,
• niekorzystny miks energetyczny Polski, który powoduje, że ślad węglowy polskiej energii elektrycznej jest od 2 do 15 razy większy niż w innych krajach Unii Europejskiej/
• potrzeby finansowe w Polsce dla celów transformacji do gospodarki zeroemisyjnej szacowane są na 380 mld EUR do roku 2050.

Raport Lepiej późno niż później. Redukcja śladu węglowego a konkurencyjność klimatyczna polskich firm powstał we współpracy z CDP oraz Germanwatch i jest efektem pracy grupy ekspertów związanych z Fundacją. Raport można pobrać bezpłatnie ze strony: www.konkurencyjnoscklimatyczna.pl

Źródło: mat. pras.