Wzrost aktywności zawodowej osób autystycznych przyniósłby państwu wpływy rzędu nawet 12 mld zł rocznie

Tylko 2 proc. spośród 400 tysięcy osób w spektrum autyzmu w Polsce pracuje – wynika z raportu „Droga do otwarcia rynku pracy w Polsce dla osób autystycznych”, przygotowanego przez Fundację JiM we współpracy z Polskim Instytutem Ekonomicznym i Forum Odpowiedzialnego Biznesu.  Średni współczynnik aktywności zawodowej w tej grupie jest w Polsce aż pięciokrotnie niższy niż średnio w Unii Europejskiej.  Większa dostępność rynku pracy dla osób autystycznych mogłaby przynieść nie tylko korzyści w postaci większego uczestnictwa tych osób w życiu społecznym, ale oznaczałaby wymierny zysk w postaci dodatkowych 12 mld zł rocznie dla Skarbu Państwa – twierdzą autorzy raportu.

 – Autyzm kojarzy się z potrzebami socjalnymi i jest postrzegany jako obciążenie budżetu państwa. Jest to podejście niesłuszne, gdyż co druga osoba  autystyczna może pracować. W Polsce pracuje co pięćdziesiąta. To może i powinno się zmienić, tym bardziej, że według 62 proc. Polaków osoby autystyczne są w stanie pracować. Wystarczy od początku myśleć o nich jak o pracownikach i tworzyć ramy do wejścia w samodzielne życie – mówi Tomasz Michałowicz, Prezes Fundacji JiM.

Trzeba otworzyć rynek pracy dla osób w spektrum autyzmu

Obecna sytuacja osób autystycznych oraz ich rodzin jest trudna. Sprawowanie opieki nad członkiem rodziny będącym w spektrum autyzmu często oznacza konieczność rezygnacji z pracy zawodowej wśród osób najbliższych. Konsekwencją jest trudna  sytuacja finansowa osób autystycznych i ich rodzin, a więc całej społeczności autystycznej, do której w Polsce można zaliczyć około 1 miliona osób. To wpisuje się w szersze zjawisko związane z problemami finansowymi, których doświadczają osoby z niepełnosprawnością w Polsce.

Autyści pragną natomiast samodzielności i możliwości rozwoju zawodowego, co  potwierdzają m.in. doświadczenia Forum Odpowiedzialnego Biznesu, partnera raportu. Coraz więcej firm współtworzących FOB otwiera się na zatrudnianie pracowników w spektrum autyzmu.

– Wykazaliśmy, że aktywizacja zawodowa osób autystycznych  i stworzenie mechanizmów wspierających ich rozwój od dzieciństwa do samodzielnej dorosłości w sposób umożliwiający  im  wejście na rynek pracy, są  dla państwa dobrą inwestycją. Z naszego modelu wynika, że każde 100 złotych wydane na aktywizację osób autystycznych zapewni państwu 500 złotych przychodu. Szacujemy, że PKB Polski dzięki aktywizacji osób autystycznych byłoby wyższe rocznie średnio o 1,2 proc. Co istotne, aż 63 proc. respondentów w naszym badaniu deklaruje, że będąc pracodawcą zatrudniłoby osobę w spektrum autyzmu. Dodatkowy wysiłek na rzecz poprawy świadomości społecznej w tym zakresie oraz wprowadzenie odpowiednich narzędzi po stronie polityki publicznej mogą doprowadzić do przełomu w postaci znaczącego zwiększenia wykorzystania potencjału takich osób na rzecz polskiej gospodarki” – mówi Krzysztof Kutwa z Polskiego Instytutu Ekonomicznego, autor raportu.

Jak poprawić sytuację osób w spektrum autyzmu

W raporcie przedstawiono szereg rekomendacji, nakierowanej na poprawę sytuacji osób autystycznych w Polsce:

• ujednolicenie systemu monitorującego diagnozy autyzmu,
• utworzenie bazy osób w spektrum autyzmu,
• rezygnacja z wykluczającego z rynku pracy charakteru świadczenia pielęgnacyjnego,
• utworzenie regionalnych placówek wspierających osoby autystyczne m.in. w znalezieniu zatrudnienia,
• stworzenie systemu zachęt do zatrudnienia osób autystycznych w sektorze prywatnym.

Według autorów raportu, wdrożenie takich zmian przez podmioty odpowiadające za kreowanie i wdrażanie polityki publicznej mogłoby zwiększyć aktywność zawodową osób autystycznych. W kwietniu 2021 r.  Sejm i Senat przyjęły uchwały o potrzebie reformy i unowocześnienia polskiego systemu wsparcia osób w spektrum autyzmu. Raport potwierdza, że reformy te są nie tylko potrzebne społecznie, ale też uzasadnione z perspektywy korzyści dla systemu finansów publicznych.

Partnerem publikacji jest Karta Różnorodności, koordynowana w Polsce przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.

Pobierz raport >>