Mowa nienawiści – Raport z badań sondażowych

„Brzydzę się pedziów, są wynaturzeniem człowieczeństwa, powinni się leczyć” – co piąty Polak uważa taką wypowiedź w przestrzeni publicznej za dopuszczalną.

Prawie dwie trzecie polskiej młodzieży zetknęło się w Internecie z przykładami antysemickiej mowy nienawiści. Mniej więcej tyle samo młodych Polaków  słyszało z ust znajomych mowę nienawiści skierowaną przeciw Romom. Z wypowiedziami rasistowskimi w Internecie zetknął się co trzeci dorosły Polak oraz aż  70 procent ludzi młodych. Zaskakująco wielu Polaków akceptuje używanie mowy nienawiści – szczególnie wobec Żydów, Romów, muzułmanów i osób nieheteroseksualnych – i nie widzi w niej nic obraźliwego. Jednak wypowiedzi członków omawianych mniejszości nie pozostawiają wątpliwości – dla nich te wypowiedzi są obraźliwe, więc powinny być zakazane. Takie wyniki uzyskano w najnowszym  badaniu Centrum Badań nad Uprzedzeniami UW i Fundacji Batorego.

Badanie przeprowadzono trójstopniowo. W początkowym etapie na podstawie  istniejącej bazy internetowej mowy nienawiści (opracowanej przez Fundację „Wiedza Lokalna”), wybrano listę 30 stwierdzeń o zróżnicowanym poziomie wrogości wobec sześciu mniejszości (żydowskiej, ukraińskiej, romskiej, afrykańskiej, muzułmańskiej oraz osób LGBT). Do bazy tej dołączono przykłady wypowiedzi osób publicznych pochodzące ze środków masowego przekazu (po dwie obraźliwe wypowiedzi wobec każdej z grup mniejszościowych wygłoszone przez polityków, dziennikarzy, publicystów czy muzyków). Pierwsza faza badania obejmowała sondaż techniką CAWI na próbie 270 przedstawicieli mniejszości (w próbie najliczniej reprezentowane były mniejszości seksualne oraz mniejszość żydowska). Celem badania było sprawdzenie, jak mniejszości narodowe odbierają mowę nienawiści wymierzoną przeciw nim, oraz wybranie wypowiedzi stanowiących – zdaniem mniejszości – przykłady mowy nienawiści. Wyniki sondażu pokazały, że przedstawiciele mniejszości oceniający daną wypowiedź jako mowę nienawiści zdecydowanie domagali się zakazu tego typu wypowiedzi.

Badanie reakcji przedstawicieli mniejszości pozwoliło wybrać konkretne wypowiedzi wykorzystane później w badaniu właściwym przeprowadzonym na reprezentatywnych próbach losowych: na 653 osobowej próbie polskiej młodzieży w wieku 16 – 18 lat i na 1007 osobowej reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków. Badanie prowadzone było techniką CAPI z użyciem kwestionariusza identycznego dla obu grup. Uczestnikom badania przedstawiano wypowiedzi,  które zostały zakwalifikowane przez przedstawicieli mniejszości jako mowa nie nawiści. Aby określenia odnoszące się do różnych grup nie różniły się za bardzo, wybrano stwierdzenia zbliżone pod względem tematów i nasilenia wrogości.

Badanie dostępne jest na tej stronie

Źródło: Wstęp do badania