Komisja proponuje rozszerzenie wykazu „przestępstw w UE” o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści

9 grudnia 2021

Komisja przedstawiła inicjatywę mającą na celu rozszerzenie wykazu przestępstw w UE o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści zgodnie z zapowiedzią przewodniczącej Ursuli von der Leyen zawartą w orędziu o stanie Unii z 2020 r.

Liczba przypadków nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści gwałtownie wzrosła w całej Europie i stały się one szczególnie poważnym i niepokojącym zjawiskiem – zarówno w internecie, jak i poza nim. Aby sprostać temu ogólnounijnemu wyzwaniu, potrzebne są wspólne działania na szczeblu UE. Obecnie nie ma jednak podstawy prawnej do kryminalizacji nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści na poziomie UE. Należy rozszerzyć istniejący wykaz przestępstw w UE zawarty w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), aby zapewnić minimalne wspólne zasady definiowania przestępstw i kar mające zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich UE. Inicjatywa, którą dziś przedstawiamy, jest pierwszym krokiem w procesie rozszerzania wykazu przestępstw w UE. W następnej kolejności, zanim Komisja będzie mogła przedstawić wniosek ustawodawczy, inicjatywę muszą zatwierdzić państwa członkowskie.

Najważniejsze elementy komunikatu

W inicjatywie, którą dziś przedstawiono, wskazano powody rozszerzenia wykazu przestępstw w UE o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści w świetle kryteriów określonych w art. 83 ust. 1 TFUE:

  • wymiar transgraniczny nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści: nawoływanie do nienawiści w internecie szybko się rozprzestrzenia, a styczność może mieć z nim każdy w dowolnym miejscu. Ideologie kryjące się za nawoływaniem do nienawiści i przestępstwami z nienawiści mogą rozwijać się na całym świecie i być szybko rozpowszechniane w internecie; za przestępstwa z nienawiści mogą być odpowiedzialne sieci, których członkowie pochodzą z kilku państw;
  • nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści jako obszar przestępczości: Komisja uważa, że nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści tworzą obszar przestępczości, ponieważ łączy je nieodłączna cecha szczególna, tj. „nienawiść” skierowana przeciwko osobom lub grupom osób charakteryzującym się (lub postrzeganym jako charakteryzujące się) tymi samymi cechami chronionymi;
  • nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści jako obszar szczególnie poważnej przestępczości: nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści są szczególnie poważnymi przestępstwami, ponieważ podważają wspólne wartości i prawa podstawowe UE zapisane w art. 2 i 6 Traktatu o Unii Europejskiej, jak również w Karcie. Mają one negatywny wpływ na osoby, ich społeczności i całe społeczeństwo;
  • zmiany dotyczące przestępczości: obserwuje się stały wzrost tych dwóch zjawisk wynikający z różnych zmian i wydarzeń o charakterze gospodarczym, społecznym i technologicznym. Jednym z czynników przyczyniających się do tego wzrostu jest pandemia COVID-19;
  • brak rozwiązań alternatywnych wobec rozszerzenia wykazu przestępstw w UE: stopień kryminalizacji nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści różni się między państwami członkowskimi UE. Wyłącznie dzięki rozszerzeniu wykazu przestępstw UE o nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści możliwe będzie stworzenie skutecznego, kompleksowego i opartego na prawie karnym podejścia do tych zjawisk na poziomie UE, zapewniającego również spójną ochronę ofiarom takich czynów.

Dalsze działania

Po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego Rada musi jednomyślnie przyjąć decyzję uznającą nawoływanie do nienawiści i przestępstwa z nienawiści za inny obszar przestępczości, który spełnia kryteria określone w art. 83 ust. 1 TFUE.

W dalszej kolejności Komisja może zaproponować przyjęcie przez Parlament Europejski i Radę zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą aktów prawnych ustanawiających minimalne zasady dotyczące określania przestępstw i kar związanych z nawoływaniem do nienawiści i przestępstwami z nienawiści.

Źródło: KE