KE proponuje ogólnounijne przepisy dotyczące zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej

Komisja Europejska zaproponowała wprowadzenie ogólnounijnych przepisów dotyczących zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Proponowana dyrektywa będzie penalizować gwałt – w oparciu o kryterium braku zgody – okaleczanie żeńskich narządów płciowych oraz cyberprzemoc, obejmującą: udostępnianie intymnych obrazów bez zgody; cyberstalking; nękanie w internecie oraz nawoływanie do przemocy lub nienawiści przez internet.

Nowe przepisy wzmacniają również dostęp pokrzywdzonych do wymiaru sprawiedliwości i zachęcają państwa członkowskie do ustanowienia mechanizmów pojedynczego punktu kontaktowego, w ramach którego wszystkie usługi wsparcia i ochrony byłyby zlokalizowane w jednym miejscu. Ofiary powinny mieć możliwość dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia w ramach postępowania karnego. Proponowana dyrektywa wzywa również do zapewnienia odpowiedniej i wyspecjalizowanej ochrony i pomocy, na przykład w postaci bezpłatnych telefonów zaufania i centrów interwencji kryzysowej dla ofiar gwałtu. Przewiduje również ukierunkowane wsparcie dla grup o szczególnych potrzebach i grup zagrożonych, w tym dla kobiet uciekających przed konfliktami zbrojnymi.

Główne elementy proponowanych nowych przepisów:

1. Penalizacja gwałtu, okaleczania żeńskich narządów płciowych i cyberprzemocy 

Komisja proponuje penalizowanie następujących przestępstw w całej UE: (i) zgwałcenie – w oparciu o kryterium braku zgody; (ii) okaleczanie żeńskich narządów płciowych; (iii) cyberstalking; (iv) udostępnianie intymnych obrazów bez zgody i cybernękanie; (v) nękanie w internecie; oraz (vi) nawoływanie do przemocy lub nienawiści przez internet.

Wniosek uzupełnia akt o usługach cyfrowych i umożliwia jego skuteczne stosowanie, definiując nielegalne treści internetowe związane z cyberprzemocą. Umożliwia również prowadzenie szybkich postępowań sądowych mających na celu sprawne usunięcie takich treści internetowych.

1. Procedury bezpiecznego zgłaszania i oceny ryzyka

We wniosku zajęto się istniejącym nadal problemem zbyt niskiego poziomu zgłaszania przemocy wobec kobiet. W proponowanej dyrektywie wprowadza się nowe sposoby zgłaszania aktów przemocy, które uwzględniają aspekt płci, są bezpieczniejsze, łatwiejsze, bardziej dostępne – w tym przez internet – i przyjazne dzieciom. Specjaliści tacy jak pracownicy służby zdrowia i psychiatrzy nie byliby już związani reżimem poufności w odniesieniu do zgłaszania wszelkich uzasadnionych podejrzeń co do bezpośredniego zagrożenia poważną szkodą fizyczną. Władze byłyby również zobowiązane do przeprowadzania indywidualnych ocen ryzyka, po tym jak ofiara po raz pierwszy nawiąże z nimi kontakt, w celu oceny zagrożenia ze strony sprawcy. Na tej podstawie władze musiałyby zapewnić natychmiastową ochronę przez wprowadzanie nadzwyczajnego zakazu zbliżania się lub nakazu ochrony.

1. Poszanowanie prywatności pokrzywdzonych w postępowaniu sądowym i prawo do odszkodowania

Komisja proponuje, aby dowody lub pytania dotyczące życia prywatnego ofiar, w szczególności ich historii seksualnej, mogły być wykorzystywane tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne. Osoby pokrzywdzone miałyby prawo dochodzić od sprawców pełnego odszkodowania, w tym zwrotu kosztów opieki zdrowotnej i usług wsparcia, rekompensaty za utracone dochody, a także odszkodowania i zadośćuczynienia za szkody fizyczne i psychiczne. Powinny też mieć możliwość uzyskania odszkodowania i zadośćuczynienia w ramach postępowania karnego.

1. Wsparcie dla ofiar za pośrednictwem infolinii i centrów interwencji kryzysowej dla ofiar gwałtu

Aby zaspokoić bardzo szczególne potrzeby ofiar przemocy seksualnej, Komisja proponuje, aby państwa członkowskie oferowały specjalne usługi, w tym centra interwencji kryzysowej dla ofiar gwałtu. Ofiary, które są szczególnie zagrożone przemocą, w tym kobiety uciekające przed konfliktami zbrojnymi, powinny otrzymać ukierunkowane wsparcie ze strony państw członkowskich. Krajowa infolinia służąca wspieraniu ofiar przemocy wobec kobiet i przemocy domowej powinna być dostępna całodobowo przez cały rok i powinna być bezpłatna. W przypadku gdy ofiarą jest dziecko, władze powinny zapewnić odpowiednie do wieku wsparcie w najlepszym interesie dziecka. Ofiary cyberprzemocy również będą uprawnione do odpowiedniego wsparcia, w tym porad na temat korzystania z pomocy prawnej i usuwania treści internetowych. W sprawach dotyczących molestowania seksualnego w miejscu pracy ofiarom i pracodawcom należy udostępnić zewnętrzne usługi doradcze.

1. Lepsza koordynacja i współpraca

Państwa członkowskie powinny wymieniać się najlepszymi praktykami i konsultować się ze sobą w sprawach karnych, w tym za pośrednictwem Eurojustu i europejskiej sieci sądowej. Aby śledzić postępy w tej dziedzinie i monitorować sytuację we wszystkich państwach członkowskich, Komisja proponuje również nałożenie na państwa członkowskie obowiązku gromadzenia danych na temat przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, które będą następnie wykorzystywane w ogólnounijnym badaniu co pięć lat.

Sprawozdanie na temat równości płci za 2022 r.

Komisja publikuje dziś również roczne sprawozdanie Komisji Europejskiej na temat równości płci za rok 2022. W 2021 r. poczyniono istotne kroki w postaci wniosków ustawodawczych w dziedzinach przejrzystości wynagrodzeń i adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE, a także w zakresie nowego aktu o usługach cyfrowych, który pomoże chronić użytkowników w internecie. W grudniu 2021 r. Komisja zaproponowała włączenie do wykazu przestępstw UE także mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści.

W sprawozdaniu wskazano również, że skutki pandemii w nieproporcjonalnym stopniu dotknęły kobiety. W ciągu 2020 r. udział kobiet w rynku pracy zmniejszył się o 0,5 % w porównaniu z rokiem 2019 – po dziesięciu latach stałego wzrostu. Przemoc wobec kobiet i przemoc domowa również są szeroko rozpowszechnione w UE, a pandemia spowodowała ich nasilenie, również w sieci.

Ze sprawozdania wynika również, brak przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej wiąże się z kosztem finansowym – szacuje się go na ok. 289 mld euro rocznie.

-Przemoc wobec kobiet bezpośrednio narusza równość płci, wpływając na zdolność kobiet do rozwoju i przewodzenia w społeczeństwie. Cel i zobowiązania Komisji są jasne. Dziś pracujemy nad kompleksowym wnioskiem ustawodawczym w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, jednocześnie przestrzegając standardów międzynarodowych. Dzięki temu wnioskowi zmienimy sytuację kobiet i dziewcząt w całej Europie – mówi Helena Dalli, unijna komisarz do spraw równości

Wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej można znaleźć tutaj >>