Bank BNP Paribas zbadał znaczenie i obecność feminatywów w codziennym języku dzieci i dorosłych

Jak potwierdzają badania, w tym najnowsze przeprowadzone z inicjatywy Banku BNP Paribas, wciąż wiele osób ma problem z używaniem nazw zawodów z żeńską końcówką. Agencja badawcza Difference na zlecenie banku przeprowadziła badanie wśród reprezentatywnych grup dzieci i dorosłych.

Kluczowym etapem inicjatywy było pionierskie w tym temacie badanie dzieci. Objęło ono 248 uczniów, którzy mieli za zadanie spontanicznie narysować przedstawicieli dwóch profesji określonych w wersji męskiej i neutralnej (np. naukowiec vs. osoba prowadząca eksperymenty naukowe). Kolejnym etapem badania była dyskusja z dziećmi na temat narysowanych postaci – ich cech i zachowań. Dodatkowo, przeprowadzono też badanie online (CAWI) na grupie 400 dorosłych, w którym sprawdzono, czy tak samo reagujemy i oceniamy profesjonalizm osoby, której zawód określono męskim, żeńskim lub nijakim rzeczownikiem. Pozwoliło to sprawdzić ukryte (utajone) skojarzenia, bariery i stereotypy przypisywane kobietom i mężczyznom wykonującym różne zawody.

– Byliśmy bardzo ciekawi wyników naszych badań. Od lat prowadzimy w Banku BNP Paribas działania na rzecz walki z różnymi dyskryminacjami, w tym też płciową. Język, którym wszyscy posługujemy się na co dzień, jest nie tylko narzędziem i podstawą komunikacji, nie tylko opisuje rzeczywistość, w której funkcjonujemy, ale też ją kształtuje. Dlatego tak ważne jest, by nie był krzywdzący, dyskryminujący i ograniczający – mówi o badaniu Agnieszka Konarzewska, dyrektorka departamentu komunikacji marketingowej Banku BNP Paribas i jedna z liderek programu Kobiety zmieniające BNP Paribas.

Skorupka za młodu

Z badania dzieci klas od 1. do 8. wynika, że ich spontaniczna percepcja zawodów takich jak naukowiec, policjant czy pilot wcale nie jest rodzajowo neutralna, ale silnie zmaskulinizowana. Naukowiec, pilot i policjant, to według dzieci mężczyzna aż w ośmiu na dziesięć przypadków. Zdaniem osób analizujących wyniki tego badania, taki stan rzeczy ma kilka przyczyn: faktyczną dominację mężczyzn w tych profesjach, zmaskulinizowaną formę nazwy, którą na ogół się posługujemy, ale też stereotypy rodzajowe – przypisywanie tym profesjom częściej męskich niż żeńskich właściwości. Język jest tu jednym z ważnych powodów, ale jednym z wielu. Dowodzi tego eksperyment przeprowadzony podczas badania – wystarczy zmiana sposobu, w jaki mówimy o przedstawicielach określonych zawodów, by zmieniało się dziecięce postrzeganie. A co za tym idzie, gwałtownie rośnie akceptacja faktu, że w danej profesji może również spełniać się kobieta – pilotka, górniczka, strażaczka.

Okazało się, że gdy podczas badania zamiast o „naukowcu” wspomniano o „osobie, która zajmuje się prowadzeniem eksperymentów naukowych”, udział kobiet w odpowiedziach dzieci wzrósł z 20% do 40%. Choć więc wciąż dominują mężczyźni, zmiana jest znacząca.

Wyjście z ram języka

Niemal 40% dorosłych Polaków uczestniczących w badaniu ilościowym przejawia przynajmniej umiarkowany entuzjazm wobec feminatywów. Dużo chętniej używają ich kobiety i osoby młodsze. Niebagatelne znaczenie ma nasza otwartość także w innych kwestiach. Badanie to potwierdza: im bardziej stereotypowo i sztywno postrzegamy role płciowe i przypisane im zadania, tym trudniej nam zaakceptować zmiany, jakie zachodzą w języku i komunikacji.

Można sądzić, że częstsze mówienie o pilotkach, prezeskach czy naukowczyniach sprawi, że poszczególne zawody nie będą tak jednoznacznie i automatycznie przypisywane mężczyznom. Już nawet neutralne płciowo określenia zawodów zwiększają otwartość postrzegania ich jako zarówno kobiecych, jak i męskich.

Bank BNP Paribas przykłada dużą wagę do dbałości o różnorodność, w tym stosowania feminatywów. Wszystkie ogłoszenia o prace są przygotowane z dbałością o ten element, buduje się również świadomość pracowników dotyczącą możliwości używania feminatywów. Bank prowadzi pracę również nad tym, aby w przyszłości była możliwość systemowa używania feminatywów w dokumentach formalnych.

Więcej na temat obecności i znaczenia feminatywów w codziennym języku dzieci i dorosłych znajduje się na stronie.

Źródło: inf. pras.