Artykuł ekspercki

Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce

21 czerwca 2010

Recenzja książki „Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce” pod redakcją naukową Jakuba Kronenberga i Tomasza Bergiera. Książka dostępna jest w formie e-booka.

Jeśli Ziemia nie ma przed sobą przyszłości, to nie mogą jej mieć również globalne korporacje”. (R. Kabu, honorowy przewodniczący Canon)

Książka „Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce” ma bardzo różnorodną w formie konstrukcję, która przełamuje powszechne schematyczne podejście podręcznikowe. Wychodzi naprzeciw nowoczesnym trendom komunikacji pomiędzy autorami a odbiorcą zyskując dzięki temu bardzo praktyczny charakter. Całość ujęta jest w konwencji poradnika dla profesjonalisty zajmującego się zagadnieniami zrównoważonego rozwoju. Autorzy skoncentrowali się na aspektach zastosowania wiedzy, użytecznych narzędzi, najlepszych przykładów lokalnych oraz zyskach i korzyściach. W każdym rozdziale znajdują się syntetyczne studia przypadku (w sumie 24), integrujące i ilustrujące omawiane w rozdziale zagadnienia. Bardzo ważnym elementem każdego rozdziału są umieszczone w ramkach narzędzia dotyczące realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju. Czytelnik znajdzie również odniesienia do prezentowanych gier, standardów lub praktycznych źródeł pogłębiających wiedzę. Książka napisana jest przez grono ekspertów z różnych dziedzin, co gwarantuje obiektywizm i wieloaspektowe podejście do prezentowanych zagadnień. Wiele z koncepcji omawianych w książce wciąż może być uznana za inspirujący i świeży powiew wiedzy. Składa się z 15 rozdziałów pogrupowanych w cztery logicznie usystematyzowane części – podstawy; biznes; samorząd lokalny; konsument i obywatel. Łącznie ponad 400 stron tekstu. Część I książki tworzy tło „teoretyczne” dla kolejnych ukierunkowanych sektorowo treści.  Zawiera wprowadzenie do problematyki internalizacji kosztów zewnętrznych, jednego z kluczowych wyzwań szacowania rzeczywistej ceny aktywności gospodarczej. Następnie przybliża podejście systemowe do analizowania zagadnień zrównoważonego rozwoju, a także kwestie sprawiedliwości międzypokoleniowej, dobrobytu oraz „zielonego” podejścia do dość zużytej miary wzrostu, jaką jest obecnie PKB. Część II książki w całości poświęcona jest biznesowym aspektom zrównoważonego rozwoju. Autorzy skoncentrowali się na zagadnieniach dotyczących systemów zarządzania zrównoważonym rozwojem (m.in. fazy, raportowanie), wybranym aspektom produkcji: eko-efektywność, cykl życia produktu, poświęcając więcej uwagi branży architektury i budownictwa z uwagi na możliwości ograniczenia zużycia zasobów. Wiele miejsca poświęcono zagadnieniom zarządzania łańcuchem dostaw. Nowe myślenie zasygnalizowane jest poprzez funkcjonalne zastępowanie produktów usługami. Część III omawia wybrane obszary funkcjonowania samorządu loklanego. Zainteresowani lekturą znajdą w tym miejscu: strategie i wskaźniki, zrównoważone aspekty urbanistyki i planowania przestrzennego, transportu i zrównoważonej mobilności, wybrane gospgospdarki komunalnej oraz przykład partnerstwa publiczno-prywatnego. Część IV dotyka wpływu konsumentów i obywateli na zrównoważony rozwój, znaczenie kapitału społecznego i sektora pozrządowego. Jaki biznes może mieć biznesowy czytelnik? Warty podkreślenia jest fakt, iż książka ma wydźwięk  konstruktywny. Autorzy nie moralizują nadmiernie, ale ukazują praktyczne i sprawdzone drogi do uzyskania pożądanego efektu. Adoptowalne rozwiązania i eksponowane korzyści powinny przemówić nawet do wyobraźni sceptyków. Jest to z pewnością jedno z najlepszych opracowań polskojęzycznych, które pojawiło się na rynku w ostatnich latach. Powinno być bardzo dobrze odebrane przez praktyków i menedżerów zaintersowanych konkretnymi rozwiązaniami. Najwięcej informacji użytecznych z perpsektywy zarządzania przedsiębiorstwem znajduje się w drugiej części książki. Autorzy zadbali o nawiązanie do realnych rozwiązań. Można w treści odnaleźć pionierskie „Credo” firmy Johnson & Johnson z deklaracją: „Musimy utrzymać w dobrym stanie majątek, którego mamy przywilej używać, chronić środowisko i bogactwa naturalne” (rozdział 4), przykładową mapę interesariuszy Grupy Danone (4) i przykład priorytetów w badaniu oczekiwań społecznych firmy Vatenfall. Na studia przypadku wybrano przykład wdrażania „Wytycznych do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju” GRI w BRE Banku oraz opracowanie „Strategii zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu” w Grupie Kapitałowej PGNiG (4). W części biznesowego rozdziału poświęconego architekturze i budownictwie (6) znalazł się wprawdzie dość egzotyczny przykład domu z prasowanych beli słomianych w Przełomce, który może utrwalać dość prymitywny obraz „homo ecologicus”, ale szczęśliwe poprzedzony jest w treści rozdziału bardziej biznesowymi przykładami pasywnych i bioklimatycznych biurowców realizowanych w światowych metropoliach. Inspirującym branżowo studium przypadku jest projekt demonstracyjny renowacji ekologicznej Kwartału Turzyńskiego w Szczecinie oraz wizjonerskie przedsięwzięcie budowy Ekomiasta Siewierz opisane w kolejnej części książki. Menedżerowie zainteresowani kompleksowym podejściem do strategii zrównoważonego rozwoju własnej firmy będą z pewnością usatysfakcjonowani dość rozbudowanymi fragmentami omawiającymi ocenę cyklu życia produktu LCA (5), ekoprojektowanie (5), certyfikację budynków jako rodzaj eko-etykietowania (6), zrównoważone zarządzanie łańcuchem dostaw na przykładzie koncernu IKEA (7). Wszystkie te zagadnienie są omówione wyczerpująco i poparte przemawiającymi do wyobraźni przykładami. Pomimo iż problematyce biznesowej stricte dedykowana jest druga część publikacji to cenne z gospodarczego punktu widzenia wątki znajdują się praktycznie w wielu innych miejscach, zwłaszcza w rozdziale wprowadzającym gdzie omawiane są związki gospodarki, społeczeństwa i środowiska (1), w rozdziale dotyczącym partnerstwa publiczno-prywatnego (13) i w rozdziale na temat konsumpcji (14). W publikacji napotkamy tak inspirujące i poszerzające horyzonty myślenia zagadnienia jak próba wyceny wartości Puszczy Białowieskiej (1), czy też coraz częściej spotykane, choć mało kojarzone z praktykami wzorcowymi zrównoważonego rozwoju – zastępowanie produków usługami, np. usługi pay per view i ekoleasing (7). Autorzy zakładają we wstępie, iż prezentowane przez nich: „…spojrzenie otwiera nowe horyzonty, ukazuje świat przyszłości, który może kwitnąć — nie rosnąc i prosperować — nie zanieczyszczając. …Mogą zainspirować każdego, gdyż pokazują możliwości działania na rzecz bezpiecznego życia w świecie, w którym tempo zmian jest większe niż kiedykolwiek wcześniej”. Zadanie wykonane. Gorąco polecam tę lekturę. Dr Maciej Kozakiewicz (jeden z założycieli Forum Odpowiedzialnego Biznesu, wykładowca etyki biznesu na Unwiersytecie Łódzkim). „Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce” Wydawnictwo: Fundacja Sendzimira Książkę w formie elektronicznej można przeczytać tutaj.

Autorzy