Kim jesteśmy
Współpraca
Programy
Konkursy
Baza wiedzy
Autorki: Magdalena Andrejczuk i Marta Krawcewicz, Forum Odpowiedzialnego Biznesu
„W poszukiwaniu paradygmatów, metodologii i strategii” – to główne hasło VI Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej – „Społeczna Odpowiedzialność Organizacji”, która odbyła się w dniach 8-9 października 2012 br. we Wrocławiu. Wydarzenie współorganizowali: Katedra Socjologii i Polityki Społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Katedra Teorii Zarządzania Szkoły Głównej Handlowej. Partnerem merytorycznym konferencji było Forum Odpowiedzialnego Biznesu, a patronem medialnym odpowiedzialnybiznes.pl.
Podczas konferencji poruszono następujące kwestie:
Konferencję otworzył prof. dr hab. Piotr Płoszajski, SGH, który mówił o hiperusieciowionym tłumie jako nowym modelu interesariuszu firmy. Nawiązując do tzw. arabskiej wiosny, ruchu Oburzonych, a także do sprawy ACTA wskazał na rolę internetu i nowych technologii, a przede wszystkim mediów społecznościowych w rozwoju tych wydarzeń. Scharakteryzował społeczeństwo jako rozproszone: z brakiem centralnej kontroli, autonomicznymi elementami oraz jako usieciowione, które działa doraźnie, szybko, z dużą zmiennością liczby członków. W ten sposób interesariusz staje się interesariuszem rojowym, bardzo ważnym dla organizacji. Prof. Płoszajski zwrócił też uwagę na nowe istotne obszary badawcze CSR: Big Data – jako rewolucji w metodologii badań społecznych oraz społecznej odpowiedzialności technologii.
Big Data to nowy paradygmat w metodologii badań społecznych, który opiera się na użyciu danych internetowych do analizy zachowań konsumenckich. Takim źródłem danych jest m.in. Facebook, który posługując się inżynierią społeczną może zmienić zachowania ludzi. Jako przykład prof. Płoszajski przedstawił akcję, w której portal zachęcał do zarejestrowania się w bazie dawców organów. Presja społeczna towarzysząca akcji spowodowała 23-krotny wzrost rejestracji do banku dawców. Liczba pytań, które możemy zadawać i otrzymywać na bieżąco odpowiedzi jest fenomenalnie duża.
Dr hab. Halina Zboroń, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu w swoim wystąpieniu podkreśliła, że w nowym paradygmacie CSR należy przyjąć podejście konstruktywistyczne oraz zaniechać polemiki z ortodoksyjnymi ekonomistami na rzecz idei odpowiedzialnego biznesu. W związku z tym idea CSR przestaje być postulatem, a staje się projektem instytucjonalnej zmiany.
Dr Magdalena Rojek-Nowosielska z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu przedstawiła autorski model continuum społecznej odpowiedzialności biznesu w postaci macierzy opartej na dwóch kryteriach: zasięg i wymiar (materialny, środowiskowy, ludzki). Celem modelu jest umożliwienie przedsiębiorstwom samooceny i pozycjonowania się w zaawansowaniu działań CSR-owych.
Dr Stanisław Kamiński z Uniwersytetu Ekonomicznego z Wrocławia mówił o zawodności rynku w odpowiedzialnej realizacji zadań publicznych przez przedsiębiorstwo. Zaś dr Magdalena Stefańska z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu przedstawiła podstawy teoretyczne i ewolucję pojęcia CSR.
W kolejnej części poświęconej głównie ocenie i raportowaniu społecznej odpowiedzialności biznesu dr Dominika Mirońska, Szkoła Główna Handlowa przedstawiła wyniki badań na temat wrażliwości polskich konsumentów na działania z zakresu marketingu zaangażowanego społecznie (CRM). Wśród najbardziej rozpoznawalnych działań tego typu wymieniono: „Podziel się posiłkiem” firmy Danone oraz „Podaruj dzieciom słońce” P&G. Z badań wynikło, że konsumenci generalnie popierają działania CRM. Jednak wyniki analizy wskazały na to, że w świadomości odbiorców nie ma przełożenia tych działań na CSR firmy.
Kwestię raportów społecznych w swoich referatach poruszyli: dr Piotr Rogala oraz dr Przemysław Wołoczek (obaj z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu). Dr Piotr Rogala analizując Konkurs Raporty Społeczne (współorganizowany przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu, PwC oraz SGS) doszedł do wniosku, że w Polsce raportowanie społeczne nie jest zjawiskiem powszechnym w firmach. Wskazuje na to m.in. liczba raportów zgłoszonych do konkursu, a także tylko 36 raportów przygotowanych przez polskie firmy zgodnie z wytycznymi GRI (dane z 2012 roku wg. bazy GRI). Zwrócił uwagę, że w proces raportowania nie przekłada się na korzyści biznesowe, nie jest to również narzędzie komunikacji i dialogu społecznego.
Dr Przemysław Wołoczek podjął zaś kwestię trendów raportowania społecznego na świecie. Jak podkreślił, 95 proc. z 250 firm listy Fortune cyklicznie raportuje. Systematycznie na świecie rośnie również liczba raportów zgodnie z wytycznymi GRI. Podkreślił, że raportowanie w Polsce charakteryzuje się niepełną transparentnością, brakiem strategicznego podejścia, niskim zaangażowaniem interesariuszy w proces tworzenia raportów oraz brakiem umiejętności kreowania wizerunku firmy społecznie odpowiedzialnej.
Dr Adrian Pyszka z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach poruszył temat społecznie odpowiedzialnych innowacji z perspektywy kosztów transakcyjnych. Jako przykład takich działań zaprezentował projekt Nuru Energy, który polega na bezkosztowym uzyskiwaniu energii elektrycznej. Wskazał, że takie rozwiązania są efektywne oraz przynoszą korzyści zarówno firmom, jak również otoczeniu.
Kolejna sesja poświęcona została teorii i praktyce społecznej odpowiedzialności organizacji. Magdalena Andrejczuk, koordynatorka Karty Różnorodności w Polsce i Marta Krawcewicz z Forum Odpowiedzialności Biznesu przedstawiły referat „Od polityki równego traktowania do zarządzania różnorodności do zarządzania różnorodnością – konfrontacja idei z rzeczywistością w polskich firmach”. W swojej prezentacji odpowiedziały na pytanie, dlaczego zarządzanie różnorodnością to ważny temat dla biznesu oraz jak wygląda w Polsce stan wdrażania zarządzania różnorodnością. Wśród przyczyn zainteresowania tematem biznesu wymieniono:
Wśród korzyści z zarządzania różnorodnością wymieniono:
Prelegentki oceniając stan zarządzania różnorodnością w Polsce zwróciły uwagę, że są to głównie polityki implementowane z zagranicznych oddziałów spółek. Firmy skupiają się głównie na kwestiach równego traktowania (czyli de facto obowiązku wynikającego z prawa), poruszając tematy równości kobiet i mężczyzn, w mniejszym stopniu zaś takie kwestie jak wiek czy niepełnosprawność. Jak stwierdziły w polskich firmach niewidzialne są taki grupy jak: przedstawiciele/lki LGBT, obcokrajowcy czy osoby innego wyznania. Taka inicjatywa jak m.in. Karta Różnorodności jest jednak szansą na zmianę tej sytuacji i strategiczne podejście do tematu zarządzania różnorodnością.
Dr inż. Ewa Stawicka ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego poruszyła kwestię znaczenia kodeksów etycznych w sektorze małych i średnich przedsiębiorstwach. W kolejnej prezentacji mgr Monika Wilewska z Uniwersytetu Gdańskiego przedstawiła podobieństwa i różnice w implementacji CSR w przedsiębiorstwach dużych i sektorze MSP. Dr Marcin Ratajczak ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego zaznaczył, że ekorozwój to podstawa odpowiedzialnego biznesu. Zaprezentował systemy zarządzania środowiskowego: Czystsze Produkcje, EMAS oraz ISO 14001.
Kolejny dzień konferencji poświęcono praktycznym aspektom CSR oraz tematowi strategii korporacyjnej a zaangażowaniu społecznym. Mgr inż. Katarzyna Klimkiewicz z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie przedstawiła wyniki badań dotyczących analizy treści komunikatów w kształtowaniu wizerunku przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego. Dr Dorota Teneta-Skwiercz z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu poruszyła kwestie funkcjonowania funduszy odpowiedzialnego inwestowania. Państwa takie jak Belgia, Francja, Wielka Brytania i Szwajcaria posiadają 75 proc. liczby wszystkich odpowiedzialnych funduszy w Europie, Polska zaś z liczbą 12 funduszy nie osiąga jednego procenta udziału – wynika z danych z 2010 roku.
Dr inż. Jan Skonieczny z Politechniki Wrocławskiej odniósł się do takich koncepcji jak: CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu), CSV (tworzenie wspólnej wartości),CSI (społecznie odpowiedzialne innowacje), HVC (hybrydowe łańcuchy wartości). Zaproponował, aby kryteria oceny strategii ze stosowności, akceptowalności oraz wykonalności rozszerzyć o społeczną odpowiedzialność biznesu. Według przytoczonych danych – 80 proc. strategii nie jest wprowadzana w życie. Dr Paweł Kuźbik z Uniwersytetu Łódzkiego zaprezentował temat strategicznej mapy interesariuszy klubu piłkarskiego. Z przeprowadzonych badań wynikało, że pomimo iż większość klubów deklaruje, że prowadzi działalność zgodnie z zasadami społecznej odpowiedzialności organizacji, to w rezultacie nie przekłada tego na konkretne rozwiązania. Dr Paweł Kuźbik za pozytywny przykład podał klub FC Barcelona, który działając na zasadach przedsiębiorstwa społecznego do zaangażowania się w działalność klubu.
Dobre i złe praktyki z zakresu społecznej odpowiedzialności organizacji – przewodniczący dr Piotr Rogala
Dr Agata Rudnicka-Reichel z Uniwersytetu Łódzkiego przedstawiła koncepcję globalnych łańcuchów dostaw. Polegają one na zbiorowej odpowiedzialności organizacji na każdym etapie tworzenia dóbr i usług w takich obszarach jak: wydobycie surowców, transport, dostawa, podwykonawstwo. Zaznaczyła, że w Polsce tylko 23% konsumentów zna produkty Fair Trade, natomiast w Belgii aż 76%.
Następnie dr Janusz Reichel z Uniwersytetu Łódzkiego zaprezentował międzynarodowy projekt na temat globalnej edukacji „Homoresponsabilis”, którego celem jest kształcenie uczniów szkół zawodowych w zakresie m.in. edukacji rozwojowej, obywatelskiej, międzykulturowej oraz praw człowieka. Z badań wynika, że większość właścicieli firm MŚP ma wykształcenie średnie zawodowe, a tylko 12 proc. wyższe, stąd projekt skierowany jest do tej grupy uczniów.
Na koniec konferencji wyniki badania liderów CSR (z wysłanych 82 ankiet otrzymano 18 odpowiedzi) na temat implementacji zasad społecznej odpowiedzialności biznesu zaprezentowała dr Ewa Jastrzębska ze Szkoły Głównej Handlowej. Większość menedżerów poprawnie zdefiniowała CSR, jednocześnie potwierdziło się, że im osoba odpowiedzialna za odpowiedzialny biznes zasiada na wyższym stanowisku, tym skuteczniej wdrażany jest on w firmie. Z badań wynikła również mała przejrzystość firm (niepublikowanie takich dokumentów jak: kodeksy etyczne, czy raporty społeczne), a także zastępowanie dialogu społecznego samą komunikacją o działaniach CSR.
Kolejna konferencja „Społeczna Odpowiedzialność Organizacji” odbędzie się w maju 2013 roku. Więcej informacji na stronie internetowej.