Rynek jest gotowy na zmiany w kierunku obiegu zamkniętego [wywiad]

Ewa Wojciechowicz: Okazją do naszej rozmowy jest nabór zgłoszeń do V już edycji konkursu Stena Circular Economy Award, który rozpoczął się 18 października. Czy może Pan wyjaśnić co to za konkurs i kto może wziąć w nim udział?

Piotr Bruździak: Konkurs dedykowany jest firmom oraz instytucjom, które wdrożyły lub planują wdrożenie rozwiązań zgodnych z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym lub zaproponują, jak promować tę ideę. W osobnej kategorii nagradzamy studentów, którzy zaprezentują interesujące pomysły na wdrożenie lub promocję tego typu rozwiązań. Do naszego konkursu zgłoszenia przesyłają zarówno duże przedsiębiorstwa, jak i firmy z segmentu SME oraz startuy. Są wśród nich firmy usługowe, produkcyjne, operatorzy telekomunikacyjni, sieci handlowe i firmy, które cały swój model biznesowy opierają właśnie na zasadach gospodarki cyrkularnej. Liczy się pomysł i takie rozwiązania, które w wymierny sposób mogą zmienić postrzeganie idei GOZ lub których wdrożenie może realnie wpłynąć na oszczędność zasobów i dbałość o ich wielokrotne wykorzystanie.

W konkursie firmy mogą zgłaszać działania w dwóch kategoriach: Wdrożone praktyki GOZ oraz Wdrożone działania promujące GOZ. Która kategoria cieszy się większą popularnością? O czym to świadczy? Jak oceniacie Państwo poziom zgłaszanych praktyk? 

Dla nas obie kategorie są bardzo istotne. Cieszy nas fakt, że każdego roku wzrasta liczba zgłoszonych praktyk, które już są realizowane w firmach. W poprzedniej edycji zgłoszeń w tej kategorii było znacznie więcej niż w pozostałych. Świadczy to o tym, że przez lata przedsiębiorstwa uwierzyły, że możliwe jest wdrożenie zasad gospodarki cyrkularnej w firmie i nabrały odwagi, aby te działania realizować. Jednocześnie, pokazuje to, że rynek jest gotowy na zmiany. Wśród zgłoszeń wiele jest konkretnych pomysłów, które mają realny wpływ na otaczający nas świat i zależy nam na tym, by konkurs wspierał te najlepsze rozwiązania, by pokazywał innymi firmom, jaką drogę powinny obrać, by jak najwięcej osób zrozumiało, że rozwój firm, instytucji i państw musi być zgodny z ideą zrównoważonego rozwoju. Nie ma od tego odwrotu, to jedyny, możliwy kierunek.  Z drugiej strony nadal ogromnie ważne jest budowanie świadomości i wyjaśnianie czym jest gospodarka o obiegu zamkniętym.  Przeprowadzaliśmy w ostatnim czasie badania na temat podejścia Polaków do tematu gospodarki o obiegu zamkniętym. Choć 80% respondentów uważa, że produkty powinny być wielokrotnie używane lub naprawiane, to jednak mamy poczucie, że działania promujące GOZ, edukujące i zachęcające do konkretnych proekologicznych, odpowiedzialnych zachowań konsumenckich nadal muszą być podejmowane. Dlatego zgłoszenia w kategorii promocja GOZ są dla nas równie ważne.

Czy na przestrzeni lat dostrzegacie jakościowy rozwój wdrożonych przez firmy praktyk GOZ? Czy działania realizowane przez firmy są adekwatne do wyzwań przed jakimi stoimy?

Gdy w 2017 roku inicjowaliśmy konkurs Stena Circular Economy Award, w Polsce niewiele jeszcze mówiono o gospodarce obiegu zamkniętego. Wspólnie z partnerami organizowaliśmy wtedy pierwsze na rynku konferencje dotyczące tego obszaru.  Zauważyliśmy wówczas, że GOZ istnieje w świadomości niektórych samorządów, ale do biznesu przebija się bardzo powoli. Postanowiliśmy więc wesprzeć przedsiębiorców w drodze do gospodarki cyrkularnej poprzez wyłonienie najbardziej efektywnych, innowacyjnych i kreatywnych rozwiązań w obszarze wdrażania zasad GOZ oraz ich promocję w mediach. Od momentu startu konkursu, czyli w czasie 5 ostatnich lat zaszły fundamentalne zmiany.

Rozwiązania zgłaszane przez firmy, ale również i studentów są coraz bardziej przemyślane i efektywniej zaplanowane. To, na co zwracamy szczególną uwagę, to fakt, że proponowane rozwiązania, w coraz większym stopniu odpowiadają na realne potrzeby naszego świata. Są wśród nich projekty, dzięki którym ponownie wykorzystujemy zużytą odzież, zamiast ją wyrzucać. Poznaliśmy biodegradowalne materiały opakowaniowe, które w 100% rozkładają się w glebie, czy nowoczesną usługę, dzięki której ograniczamy liczbę jednorazowych odpadów, napełniając kosmetykami własne opakowania w tzw. refillomatach. Dzięki tylko dwóm takim urządzeniom udaje się zaoszczędzić 450 plastikowych opakowań miesięcznie. Wśród projektów zgłoszonych przez studentów znalazło się między innymi

tworzenie etui i pokrowców z  resztek materiałów powstających podczas produkcji odzieży roboczej, wdrożenie wielorazowych opakowań kurierskich, jak również aplikacji, która rozpoznaje rodzaj odpadów. Czy proponowane rozwiązania odpowiadają na nasze codzienne wyzwania? W znacznej mierze tak. I choć tych wyzwań pojawia się przed nami coraz więcej, to znaczące jest, że rośnie także liczba firm, które wdrażają u siebie pomysły zgodne z GOZ.

W jaki sposób GOZ może przyczynić się do zmniejszenia emisji firm?

Jest wiele sposobów na ograniczenie emisji dzięki wdrożeniu modeli GOZ. Przede wszystkim podstawowa zasada to redukcja ilości odpadów, czyli świadoma i odpowiedzialna produkcja i konsumpcja. Kluczowe jest wprowadzenie zmian na etapie projektowania i wytwarzania produktów – aż 80% śladu środowiskowego jest określane przecież na początkowym etapie. Ważnym obszarem w tej analizie jest możliwość wykorzystania w produkcji materiałów pochodzących z recyklingu lub znalezienie sposobu na ponowne wykorzystanie istniejących elementów czy surowców (zarówno myśląc o produkcji jak i o końcu życia tego produktu). W czasie naszego ostatniego webinaru zapytaliśmy ponad 1000 przedstawicieli firm z 5 rynków Europy o wykorzystanie w produkcji materiałów pochodzących z recyklingu. Nieco ponad 50% zadeklarowało,  że obecnie w ich produktach nie ma wcale materiałów pochodzących z recyklingu lub jest ich mniej niż połowa. Jednocześnie aż 39,2% uważało, że w ciągu trzech lat więcej niż połowa materiałów w ich produktach będzie pochodzić z recyklingu. To zapowiedź znaczącego wzrostu. Wykorzystanie w produkcji materiałów pochodzących z recyklingu ma znaczący wpływ na ograniczenie emisji CO2.

Stena Recycling jest niejako ambasadorem GOZ w Polsce. Jakie działania – także edukacyjne – macie Państwo w planach w najbliższym czasie? 

Od lat działamy w obszarze edukacji i promocji właściwych zachowań proekologicznych oraz promujemy rozwój modeli biznesowych zgodnych z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym. Jedną z naszych kluczowych aktywności jest właśnie konkurs STENA CIRCULAR ECONOMY AWARD. W czterech edycjach konkursu zgłosiło się 86 firm oraz 46 studentów, którzy przedstawili konkretne projekty wspierające GOZ. Właśnie ogłosiliśmy start V edycji i zapraszamy do udziału firmy i studentów. W ramach tej edycji mamy w planie także wybór najlepszej praktyki 5-lecia.  W tym roku, z okazji 20-lecia firmy na polskim rynku postanowiliśmy także przyznać organizacjom i instytucjom granty na realizację 20 cyrkularnych projektów.  Są one właśnie realizowane w różnych częściach Polski w ramach programu „GOZpodarne wyzwanie”.

W Stena Recycling inspirujemy i zachęcamy innych do podejmowania działań na rzecz GOZ, ale również wdrażamy własne rozwiązania. Warto tu choćby wspomnieć o kilku ciekawych projektach takich jak ponowne wykorzystanie baterii litowo-jonowych, wykorzystanie twardego plastiku pochodzący z recyklingu przy tworzeniu specjalnej edycji linii długopisów „Epoca” firmy Ballograf, naprawa i reuse obuwia roboczego. Inna, choć równie ważna kwestia to inwestycje w nowe, własne rozwiązania, instalacje i procesy, które umożliwiają zamknięcie obiegu materiałów naszych klientów lub wdrożenie nowych procesów przetwarzania wymagających odpadów np. folii LDPE, elektroniki czy baterii litowo-jonowych.

Czy mógłby Pan podać jakąś radę, wskazówkę dla firm oraz dla studentów_ek, którzy chcieliby zgłosić swoje działania do Konkursu?

Przede wszystkim – odwagi do zgłaszania projektów i pomysłów. Analiza procesów funkcjonujących w firmie może pokazać, że rozwiązanie zgodne z ideą GOZ już w niej funkcjonuje, tylko nie zdawaliśmy sobie z tego sprawy. Wtedy może okazać się, że całkiem dobrze funkcjonujący proces można dodatkowo usprawnić tak, aby w jeszcze większym stopniu ograniczyć negatywny wpływ na środowisko. Wierzę też w naszych studentów, przykłady rozwiązań zgłoszonych przez nich w poprzednich edycjach konkursu pokazały, że są oni świetnie zorientowani w dzisiejszych realiach i mają bardzo konstruktywne pomysły, warte stosowania w niejednej organizacji. Wystarczy zastanowić się nieco nad kilkoma pomysłami i po dopracowaniu wybranego, opisać to rozwiązanie w naszym prostym formularzu. Co ważne – zgłoszenie w naszym konkursie nie wiąże się z żadnymi kosztami, trzeba tylko zainwestować chwilę własnego czasu.

Autorzy