Artykuł ekspercki

Rola biznesu w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ

25 września 2017

Artykuł Tadeusza Joniewicza, menedżera projektów Forum Odpowiedzialnego Biznesu, pierwotnie ukazał się w Gazecie Finansowej w dniu 22 września 2017 roku.

25 września 2017 roku minęły dwa lata od przyjęcia przez zgromadzenie ogólne ONZ Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Zawarte w niej Cele Zrównoważonego Rozwoju mają uczynić nasz świat lepszym miejscem do życia. Pytanie jednak kto i jak ma ten plan zrealizować? Swoją rolę do odegrania w tym procesie ma również sektor prywatny.

W przyjętym przez 193 państwa członkowskie ONZ dokumencie zostało zapisanych 17 Celów, których realizacja ma doprowadzić do likwidacji głodu i ubóstwa, zmniejszenia nierówności, zachowania lub poprawy stanu środowiska naturalnego przy jednoczesnym zapewnieniu wzrostu gospodarczego na całym świecie. Zostały opracowane w trakcie kilkuletnich negocjacji przez Otwartą Grupę Roboczą, w której działali przedstawiciele wielu środowisk w tym organizacji międzynarodowych, biznesu organizacji pozarządowych i poszczególnych krajów.

Od zmiany lokalnej do globalnej

Cele obejmują swoim zasięgiem szerokie spektrum problemów gnębiących współczesny świat. Są jednak mocno osadzone w rzeczywistości. Z każdym połączone są zadania, określające konkretne wskaźniki jakie powinny zostać osiągnięte do końca realizacji Agendy, czyli do 2030 r.  Na przykładzie Celu 2. dotyczącego eliminacji głodu widać, że część zadań jest sformułowanych bardzo ogólnie. Takie jest zadanie 2.1: Do  2030  roku wyeliminować  głód  i  zapewnić  wszystkim  ludziom,  w szczególności ubogim i narażonym na zagrożenia, w tym niemowlętom, dostęp do bezpiecznej i pożywnej żywności w wystarczającej ilości przez cały rok. Inne z kolei dają bardzo konkretne rezultaty do osiągnięcia. Tak jest w Celu 3. dążącym do poprawy zdrowia, gdzie zadanie 3.1 nakazuje by do 2030 rokuzmniejszyć globalny wskaźnik umieralności okołoporodowej do poziomu poniżej 70 przypadków na 100 000 żywych  urodzeń.

Co więcej, Cele są skonstruowane w ten sposób, że odnoszą się nie tylko do krajów najbiedniejszych czy rozwijających się, ale do wszystkich, gdyż część zadań zakłada poprawę sytuacji w kraju niezależnie od jego zamożności. Tak jest w na przykład w Celu 1. zakładającym eliminację ubóstwa, gdzie zadanie 1.2 mówi, aby do 2030 roku zmniejszyć przynajmniej o połowę odsetek mężczyzn, kobiet i dzieci żyjących w ubóstwie, we wszystkich jego wymiarach określonych zgodnie z polityką danego kraju. Warto też pamiętać, że część celów odnosi się do problemów, które pojawiają się dopiero w krajach zamożniejszych – tak jak te dotyczące Celu 12 mówiącego o wzorcach zrównoważonej konsumpcji i produkcji.

Tak więc Cele, określając konkretne wskaźniki odnoszące się do wszystkich krajów, stanowią dobry punkt odniesienia do realizowanych zmian i pozwalają śledzić na bieżąco postępy w poszczególnych dziedzinach.

Cele globalne to znaczy czyje?

Przyjmując Agendę 2030 to państwa członkowskie ONZ wzięły na siebie obowiązek jej realizacji. Jasnym jest jednak, że jeżeli widzimy je jako szansę na globalną zmianę, to musimy zakładać, że w ich realizację włączą się także inne podmioty. Przede wszystkim samorządy (na przykład w zakresie Celu 11. o zrównoważonych miastach), indywidualni konsumenci (w szczególności w zakresie wspomnianej zrównoważonej konsumpcji i celów środowiskowych), ale także biznes.

Właśnie prywatne (ale także te należące do państw) przedsiębiorstwa mają ogromne możliwości oddziaływania w wielu obszarach określonych przez Cele. Przede wszystkim widać tu kwestie dotyczące zatrudnienia – takie jak Cel 8, który promuje godną pracę dla wszystkich ludzi, gdzie przykładem jest zadanie 8.8: Chronić prawa pracownicze oraz promować bezpieczne środowisko pracy dla wszystkich pracowników,  w  tym  pracowników – migrantów,  w szczególności  dla kobiet migrantek i osób mających niepewne zatrudnienie.

Ważne są też zadania firm dotyczące kwestii równości. W Celach pojawiają się często wątki dotyczące osób niepełnosprawnych, migrantów czy osób w inny sposób zagrożonych wykluczeniem. Część działań ma być również skierowane do kobiet, tak jak w Celu 5., mówiącym o równości płci, w zadaniu 5.5: Zapewnić kobietom pełny i efektywny udział oraz równe szanse w pełnieniu funkcji przywódczych  na  wszystkich  szczeblach  procesu decyzyjnego w  życiu politycznym, ekonomicznym i publicznym.

Wpływ sektora prywatnego ma ogromne znaczenie także dla zagadnień środowiskowych. Przykładami mogą służyć Cel 14 mówiący o ochronie zasobów wodnych, gdzie zadanie 14.1 zakłada, do 2025 roku zapobieganie i znaczne zmniejszenie poziomu wszelkich rodzajów zanieczyszczeń morza, w szczególności powstałych w wyniku działalności na lądzie, w  tym zrzucaniu  do  mórz  odpadów  stałych  i  zanieczyszczeń  substancjami odżywczymi.

Jak działać efektywnie?

Biznes może włączać się w realizację wymienionych wyżej celów na różne sposoby. Najprostszym, ale dającym wielkie możliwości oddziaływania jest podejmowanie działań edukacyjnych, promocyjnych, zmierzających do realizacji wskaźników w ramach finansowanych przez siebie kampanii. W Forum Odpowiedzialnego Biznesu gromadząc dobre praktyki firm partnerskich widzimy, że Cele cieszą się coraz większym zainteresowaniem i firmy coraz częściej odnoszą do nich swoje działania społecznie odpowiedzialne.

Przykładem może być aktywność Banku Zachodniego WBK w zakresie edukacji finansowej w ramach Celu 4.,zakładającego zapewnienie wysokiej jakości edukację. Akcja „Finansiaki” polega na uczeniu dzieci, a często także ich rodziców, umiejętności efektywnego gospodarowania własnymi środkami finansowymi i kreowania podstaw przedsiębiorczości w dorosłym życiu. Działanie takie związane jest bezpośrednio z obszarem działania firmy, więc jest naturalną drogą oddziaływania BZ WBK na zewnątrz. Działania edukacyjne prowadzi również Stena Recykling organizując konkurs dla liderów gospodarki obiegu zamkniętego – Stena Circular Economy Award. Jest to konkurs promujący GOZ wśród przedsiębiorców i studentów, w którym nagradzane są wdrożone i planowane działania w tym zakresie.

Drugim rodzajem działań jest wplatanie Celów w bieżącą działalność. Tak jest w firmie Polpharma, gdzie wdrożono strategię Zrównoważonego Łańcucha Dostaw, która obejmuje wdrożenie Kodeksu Postępowania Dostawców ich edukowanie i kontrolę realizacji. Działania te wpisują się w realizację wspomnianego Celu 8.

Takie działanie ma swoje rozwinięcie w postaci włączania Celów Zrównoważonego Rozwoju do strategii działania przedsiębiorstw. Proces ten widoczny jest bardzo wyraźnie w raportowaniu niefinansowym realizowanym przez firmy. Forum Odpowiedzialnego Biznesu oraz Deloitte od 11 lat realizują Konkurs Raporty Społeczne. Z roku na rok coraz częściej w napływających materiałach pojawiają się odniesienia do Celów Zrównoważonego Rozwoju. Ponieważ obejmują one szeroki zakres obszarów i działań są dobrym narzędziem wspierającym firmy w analizie swojego wpływu na otoczenie. Patrząc na poszczególne cele i zadania firmy widzą, w jakich obszarach mogą podjąć działania wspierające rozwój, a w jakich poprzez niefrasobliwość mogą szkodzić środowisku i lokalnym społecznościom. Takie odniesienia znaleźć można chociażby w raportach PKN Orlen, Lafarge czy Kompanii Piwowarskiej, w której wszystkie cele umieszczone w strategii zrównoważonego rozwoju firmy wpisują się również w Cele Zrównoważonego Rozwoju.

Dla skutecznej realizacji celów konieczne jest zatem zaangażowanie możliwie szerokiego grona firm, które działając zarówno na skalę lokalną, jak i oddziałując globalnie poprzez swoje łańcuchy dostaw powinny Cele Zrównoważonego Rozwoju uwzględniać w swoich strategiach. Dwa lata realizacji Celów pokazują, że jest zainteresowanie biznesu tym narzędziem i można zakładać, że w miarę upływu czasu będzie ono rosło, a Cele staną się naturalnym punktem odniesienia w codziennej ich działalności.

Autorzy