Partnerstwa międzysektorowe motorem napędowym CSR

Tworzenie partnerstw międzysektorowych jest skutecznym narzędziem realizacji celów związanych ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR), ale jest to narzędzie dość skomplikowane w użyciu. Mamy jednak w Polsce świetne przykłady na to, że taka współpraca może przynosić wymierne korzyści wszystkim zaangażowanym stronom.

Każdy sektor i każde środowisko porozumiewa się w określony sposób. Ma utarte schematy, według których postępuje, czy wypracowane kody, którymi się komunikuje, funkcjonuje według określonych zasad pracy, zarządzania, ewaluacji. Wyzwaniem dla wszystkich chcących zaangażować się we współpracę międzysektorową jest otwarcie się na osoby i instytucje działające według innych zasad, porozumiewające się innymi metodami. Dla menedżerów zajmujących się społeczną odpowiedzialnością biznesu zaangażowanie we współpracę z innymi sektorami jest szansą na dotarcie do adresatów realizowanych projektów. Szczególnie istotne jest to przy projektach z zakresu zaangażowania społecznego. Co więcej, dzięki spotkaniu podmiotów z różnych sektorów, mogą wykluć się pomysły, rozwiązania i idee, które w innej sytuacji nie miałyby szans na pojawienie się.

Na takie wyjście poza utarte schematy działania zdecydował się Bank Zachodni WBK, który w ramach programu Santander Universidades podjął szeroko zakrojoną współpracę ze szkołami wyższymi w Polsce. W 2014 roku objęła ona 44 uczelnie, które mają możliwość otrzymania wsparcia finansowego na realizację projektów naukowych lub badawczych, na wsparcie mobilności (udział pracowników i studentów w zagranicznych konferencjach, stażach, zapraszanie ekspertów z zagranicy), czy na nagrody dla najlepszych studentów. Dzięki tej współpracy firma realizuje jeden ze swoich strategicznych celów, jakim jest wspieranie edukacji i rozwój szkolnictwa wyższego. Szczególnej wartości działania te nabierają w kontekście trwającej w Polsce debaty o dostosowaniu edukacji studentów do ewoluujących potrzeb rynku pracy.

Różnorodność partnerów

Odpowiedni dobór partnerów to kolejny element układanki, jaką jest budowa efektywnej współpracy międzysektorowej. Duże różnice w kulturze organizacyjnej, czy niedopasowanie wzajemnych oczekiwań i kompetencji prowadzą do nieporozumień i często uniemożliwiają osiągnięcie zamierzonych efektów. Co więcej, niewłaściwy dobór partnerów doprowadzić może do zniechęcenia i porzucenia myślenia o nawiązywaniu kolejnych partnerstw. Aby uniknąć takich sytuacji, należy ocenić potencjalnego partnera pod kątem jego kompetencji i wiarygodności. Z punktu widzenia biznesu istotne jest nawiązywanie współpracy z podmiotami kompetentnymi w zakresie problematyki, którą firma chce się zająć. Dodatkowo, niezwykle ważna jest wiarygodność partnera (jej brak znacząco podnosi ryzyko biznesowe i wizerunkowe). Organizacje pozabiznesowe z kolei powinny pamiętać, że wsparcie finansowe nie jest jedyną korzyścią, którą wynieść mogą z nawiązania bliższych relacji z firmami. Sieć kontaktów, zarządzanie strategiczne, marketing, sposoby zarządzania projektami – są zasobami, którymi biznes dysponuje i którymi może być mu łatwiej się podzielić, niż finansami.

Bardzo ciekawe partnerstwo zawiązało się na warszawskiej Woli w celu rewitalizacji placu przy ul. Krochmalnej 3. Inicjatorem działań była Fundacja „Na Miejscu”, która prowadzi działania interwencyjne w przestrzeniach publicznych oparte na idei placemakingu (czyli tworzeniu otwartych, służących wszystkim miejsc). Organizacja zaprosiła do współpracy przede wszystkim okolicznych mieszkańców, którzy najlepiej wiedzą, jakie potrzeby plac powinien zaspokajać; Urząd Dzielnicy Wola, który posiada kompetencje dotyczące udostępnienia skweru i prowadzenia na nim działań oraz zaplanował inwestycję w budżecie dzielnicy; a także firmę Skanska, posiadającą wiedzę na temat nowoczesnych rozwiązań budowlanych oraz odpowiednie do tego projektu zasoby kadrowe. W efekcie działań plac przy Krochmalnej został zrewitalizowany i przywrócony lokalnej społeczności, która może korzystać z niego zgodnie ze swoimi potrzebami.

Efektywność współpracy

Aby współpraca międzysektorowa przebiegała efektywnie, niezbędne jest ustalenie konkretnych i odpowiednich dla wszystkich zaangażowanych stron zasad współpracy. Organizacja The Partnering Initiative wskazuje cztery elementy umożliwiające skuteczną i bezkolizyjną współpracę międzysektorową. Są to: zrozumienie innych sektorów (warunków, w jakich podmioty funkcjonują), techniczna wiedza o budowaniu partnerstwa (inicjowanie, angażowanie stron, mobilizowanie zasobów, nadanie struktury, zarządzanie, ewaluacja działań, rozwijanie lub zakończenie współpracy), ludzie i umiejętności budowania relacji oraz postawa partnerska (wiąże się z równym traktowaniem partnerów, wspólnym podejmowaniem decyzji, wzajemną odpowiedzialnością, przejrzystością, poświęcaniem się na rzecz całego partnerstwa i dbaniem o jego interesy jak o własne).

Jedno z najciekawszych partnerstw międzysektorowych powstałych ostatnio w Polsce rozwijane jest w Bydgoszczy, z inicjatywy, co warto podkreślić, firmy z sektora MŚP. Do współpracy przy projekcie „Bądź Widoczny – Bądź Bezpieczny” firma Horus zaprosiła Urząd Miasta Bydgoszczy, Komendę Miejską Policji, stowarzyszenie Bydgoska Masa Krytyczna oraz lokalne szkoły i przedszkola. Podjęte działania (m.in. warsztaty połączone z rozdawaniem kamizelek i materiałów odblaskowych) miały na celu zwiększenie widoczności na drodze oraz wiedzy z zakresu bezpieczeństwa na drodze wśród grup szczególnie na niebezpieczeństwa narażonych – dzieci i rowerzystów. Sukces projektowi zapewnił m.in. odpowiedni podział zadań między partnerami. Każdy z zaangażowanych podmiotów wniósł zasoby, którymi dysponuje – od wiedzy technicznej i dostępu do szerokiej gamy produktów odblaskowych (firma), poprzez wiarygodność Urzędu Miasta, wiedzę na temat edukacji dzieci w zakresie bezpieczeństwa na drodze (policja), dostęp i wiarygodność wśród społeczności rowerowej (stowarzyszenie rowerzystów), aż do udostępnienia możliwości dotarcia do najważniejszych beneficjentów projektu – dzieci (szkoły i przedszkola).

Perspektywa długoterminowa

Myślenie długoterminowe z definicji towarzyszy wszystkim działaniom ukierunkowanym na zrównoważony rozwój. Również w przypadku aktywności opartych na współpracy różnych podmiotów cenna jest perspektywa dłuższa niż tylko jednorazowa. Pozwala to na lepsze poznanie się partnerów, efektywniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów, ale przede wszystkim na skuteczniejsze planowanie i realizację podejmowanych działań. Aby jednak doprowadzić do kontynuacji współpracy, konieczna jest satysfakcja z jej podjęcia u wszystkich partnerów, a zatem istotne jest, aby każdy zaangażowany podmiot odniósł zadowalające go korzyści. Równie istotna jest dobrze poprowadzona ewaluacja projektu, która pozwala na jego stabilny rozwój.

Przykładem długoterminowej współpracy międzysektorowej jest Akademia e-Seniora UPC, autorski projekt edukacji cyfrowej dojrzałych Polaków, realizowany od 2008 r. przez UPC Polska we współpracy z partnerami lokalnymi oraz Akademią Rozwoju Filantropii w Polsce. Działania w ramach programy obejmują szkolenia dla kadry trenerskiej i lokalnych koordynatorów projektu, przygotowanie materiałów szkoleniowych oraz półtoramiesięczne kursy dla seniorów. Wieloletnia kontynuacja projektu umożliwiła jego znaczący rozwój ilościowy (w pierwszej edycji firma współpracowała z 10 partnerami, w 2014 r. już z ponad 100) i jakościowy (udoskonalanie metod i materiałów szkoleniowych) oraz dopasowanie się do trendów widocznych na tym rynku, np. nawiązanie współpracy z prężnie rozwijającymi się Uniwersytetami Trzeciego Wieku. Partnerzy zaangażowani w program cały czas pracują nad jego rozwojem, obecnie, w odpowiedzi na potrzeby zgłaszane przez beneficjentów, planowane jest stworzenie zajęć na wyższym poziomie zaawansowania, niż realizowane do tej pory.

„Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050″ – dokument wyznaczający najważniejsze wyzwania i wskazujący działania niezbędne do realizacji celów zrównoważonego rozwoju na najbliższe lata w Polsce wymienia współpracę, obok innowacyjności i edukacji, jako jeden z trzech kluczowych czynników sukcesu. Współpraca, również międzysektorowa, „służyć ma za filtr dla wszelkich działań podejmowanych w ramach zrównoważonego rozwoju”. Widać więc, że zalety działania w partnerstwach w ramach społecznej odpowiedzialności zostały docenione przez biznes na poziomie teoretycznym. W praktyce takich partnerstw nie mamy jeszcze w Polsce zbyt wiele, choć kilka prawdziwie inspirujących już jest i warto do ich doświadczeń odwoływać się tworząc kolejne projekty z tego zakresu.

Więcej przykładów współpracy biznesu z organizacjami pozabiznesowymi znaleźć można w publikacji Forum Odpowiedzialnego Biznesu „15 polskich przykładów społecznej odpowiedzialności biznesu. Partnerstwa międzysektorowe”

Więcej informacji o społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) znajduje się w „Bazie wiedzy o CSR”

Autorzy