Artykuł ekspercki

Odpowiedzialni w każdym ogniwie łańcucha dostaw

24 września 2018
Artykuł pierwotnie ukazał się w czasopiśmie "Logistyka i jakość" nr 4/2018.

Dlaczego właściwa organizacja łańcucha dostaw w różnych branżach jest tak ważna? Być może na to pytanie najtrudniej będzie odpowiedzieć klientowi, który jako odbiorca końcowy nabywa produkt i nie myśli o tym, kto, za ile i w jakich warunkach go wyprodukował. Dzisiejsze wymogi rynku i wciąż rosnąca – choć nadal i tak niewielka – świadomość konsumentów wymagają od przedsiębiorców zdecydowanych działań, aby zapobiegać i przeciwdziałać potencjalnym negatywnym skutkom ich działalności, także w zakresie łańcuchów dostaw.

Dzięki współpracy krajów OECD, jak i niebędących jej członkami, przedstawicieli biznesu, związków zawodowych i społeczeństwa obywatelskiego, pod nadzorem Grupy roboczej OECD ds. odpowiedzialnego prowadzenia biznesu, w 2018 r. powstał dokument „Wytyczne OECD dotyczące należytej staranności w zakresie odpowiedzialnych łańcuchów dostaw w sektorze tekstylno-odzieżowym i obuwniczym”. Polskie tłumaczenie dokumentu zostało opracowane dzięki zaangażowaniu: Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, CCC S.A., Carrefour Polska, Polontex S.A., Vistula Group S.A., Federacji NSZZ Przemysłu Lekkiego, Izby Bawełny w Gdyni, PIOT Związku Pracodawców Przemysłu Odzieżowego i Tekstylnego, Instytutu Przemysłu Skórzanego, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Fundacji La Strada, Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie, Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu.

Rolą administracji publicznej w realizowaniu polityk dotyczących rozwoju jest m.in. tworzenie sprzyjających warunków dla kształtowania odpowiednich form współpracy zachęcających do podejmowania dobrowolnych zobowiązań firm w zakresie społecznej odpowiedzialności oraz zrównoważonego rozwoju. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju odgrywa w tym procesie rolę promotora odpowiedzialnego prowadzenia biznesu. Tłumaczenie „Wytycznych OECD dot. należytej staranności w sektorze tekstylno-odzieżowym i obuwniczym” na język polski jest jednym z projektów, który realizowaliśmy w partnerstwie, wykorzystując pozytywne efekty wynikające ze współpracy. Łącznie 14 instytucji, spółek i organizacji zaangażowało się w proces tłumaczenia. Duże znaczenie miał dla nas udział organizacji branżowych i organizacji społecznych, które służyły nam radą, swoim doświadczeniem i wiedzą w kwestiach terminologicznych. Nasze starania zostały dostrzeżone przez OECD, która przedstawia polskie działania jako dobrą praktykę angażowania interesariuszy w podejmowanie realnych zmian w otoczeniu społeczno-gospodarczym. Mamy nadzieję, że przygotowany dokument będzie realnym wsparciem dla przedsiębiorców w staraniach na rzecz budowy odpowiedzialnych łańcuchów dostaw.

Anna Siejda, dyrektor Biura Ministra, w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju

Proces należytej staranności odpowiedzialnego łańcucha dostaw

Dokument OECD w przejrzysty sposób przedstawia sposób postępowania w zakresie budowania odpowiedzialnego łańcucha dostaw. Pierwszym krokiem na drodze do osiągnięcia tego celu jest włączenie zasad odpowiedzialnego biznesu do polityki i systemów zarządzania. Uznanie, że te zasady wyznaczać odtąd będą kierunki działalności pozwoli na bardziej harmonijne wprowadzenie odpowiednich procesów w łańcuchu dostaw. Ponadto, w ramach procesu należytej staranności bardzo istotne są dwustronne relacje przedsiębiorstwa z jego interesariuszami. Należy dostarczyć im prawdziwych, pełnych informacji i zapewnić możliwość zgłoszenia uwag do przedstawianych im dokumentów, np. do planów działań naprawczych przedsiębiorstwa, w konsekwencji wyrządzonych przez nie szkód. W przypadku sektora tekstylno-odzieżowego i obuwniczego do interesariuszy należą: pracownicy zatrudnieni bezpośrednio i pośrednio, związki zawodowe, pracownicy, związki zawodowe w łańcuchu dostaw, na które przedsiębiorstwo ma wpływ, dostawcy, społeczność lokalna, administracja itp. Proces należy rozpocząć od identyfikacji potencjalnych i rzeczywistych szkód we własnej działalności firmy i w łańcuchu dostaw. Ten krok obejmuje szeroko rozumianą samoocenę pod kątem ryzyka szkód we własnej działalności i w łańcuchu dostaw, ale także ocenę dostawców pod tym samym kątem. Identyfikacja i ocena ryzyk to kolejny ogromny obszar do zbadania i przemyślenia.

Wytyczne OECD wskazują na następujące czynniki ryzyka:

a. Związane z pracą dzieci w sektorze.
b. Związane z molestowaniem seksualnym oraz przemocą seksualną
i uwarunkowaną płcią.
c. Związane z pracą przymusową.
d. Związane z czasem pracy.
e. Związane z bezpieczeństwem i higieną pracy.
f. Związane ze związkami zawodowymi i negocjacjami zbiorowymi.
g. Związane z płacami.
h. Związane z modułami dotyczącymi ochrony środowiska: niebezpiecznych
substancji chemicznych, wodą, zarządzaniem zanieczyszczeniami
i ściekami, emisją gazów cieplarnianych.
i. Związanych z przekupstwem i korupcją.
j. Związanych z odpowiedzialnym zaopatrzeniem u pracowników
chałupniczych.

W każdym przypadku przedsiębiorstwo powinno przedsięwziąć środki w celu zapobiegania i minimalizowania szkód we własnej działalności i w swoim łańcuchu dostaw, monitorować postępy, publicznie informować o krokach podjętych w celu zaradzenia potencjalnym i rzeczywistym szkodom oraz komunikować się z interesariuszami dotkniętymi szkodami i zapewnić działania naprawcze.

Odpowiedzialność nie podlega transferom. Można przenieść miejsce produkcji, surowce sprowadzać z najodleglejszych miejsc na świecie, ale nie da się przenieść odpowiedzialności, nie tylko za swój biznes, ale również tych wszystkich, którzy jako dostawcy czy pracownicy podwykonawców kontrybuują do prowadzonej przez daną firmę działalności. Odpowiedzialność przedsiębiorstw w każdym ogniwie całego łańcucha dostaw przedsiębiorstw jest konieczna, by skutecznie przeciwdziałać potencjalnym szkodom, które mogą pojawić się w konsekwencji prowadzonej przez nie działalności. Wytyczne OECD dla tego sektora mogą stanowić gotowe narzędzie pomocne w tych działaniach.

Dokument „Wytyczne OECD dotyczące należytej staranności w zakresie odpowiedzialnych łańcuchów dostaw w sektorze tekstylno-odzieżowym
i obuwniczym” znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju (LINK).

Pobierz wytyczne >>

Dobre praktyki firm dotyczące łańcucha dostaw:

LPP

Wytyczne OECD dla sektora tekstylno-obuwniczego mogą być praktycznym uzupełnieniem strategii zarządzania łańcuchem dostaw w przedsiębiorstwie lub stanowić podpowiedź dla 7rm, które proces kontroli tego obszaru dopiero rozpoczynają. Chociaż LPP od wielu lat prowadzi działania z zakresu oceny ryzyk czy monitorowania swoich łańcuchów dostaw, wytyczne ONZ mogą służyć dla nas jako dodatkowe źródło wery7kacji naszego podejścia. Ryzyka, określone w dokumencie, pokrywają się z naszymi doświadczeniami. Oznacza to z jednej strony, że dokument oparty jest na realnych wyzwaniach, z drugiej, że proces monitorowania łańcucha dostaw LPP spełnia swoje założenia. Niezależnie, chociaż zgodnie z wytycznymi, kontrola łańcucha dostaw w LPP oparta jest na: ocenie ryzyk, wyznaczeniu jasnych zasad i priorytetów, monitorowaniu sytuacji poprzez audyty własne i zewnętrzne oraz wery7kację postępów prac. W wytycznych często sugeruje się nawiązanie koalicji branżowej w celu poprawy warunków pracy. LPP, jako jedyna 7rma z Polski, należy do takiej koalicji na rzecz poprawy bezpieczeństwa pracy w Bangladeszu. Dzięki tej współpracy już ponad 86% błędów i naruszeń zostało naprawionych, a sytuacja bengalskich pracowników zmieniła się znacząco.

Vistula Group

W Grupie Kapitałowej Vistula zarządzamy siecią ponad 300 salonów marek odzieżowych i jesteśmy jednym z liderów branży na rynku polskim. Zależy nam na dostawcach, którzy dysponują odpowiednim doświadczeniem w produkcji i know-how, zwracają uwagę na jakość wykończenia produktów, ale także mają potencjał rozwoju współpracy w dłuższym okresie. W segmencie odzieżowym współpracujemy z kilkuset dostawcami z całego świata – z wieloma od kilku, a nawet kilkunastu lat. W ramach odpowiedzialności za łańcuch dostaw pracownicy Vistula Group S.A starają się wizytować fabryki głównych producentów przynajmniej raz w roku. Większość naszych europejskich i dalekowschodnich dostawców to duże firmy, które działają na
rynku od lat i produkują odzież dla znanych, światowych marek. W wielu z nich przeprowadzane są odpowiednie audyty i przez ich klientów, i niezależne instytucje. Większość dostawców, zarówno polskich, jak i zagranicznych, ma certyfikację OEKOTEX Standard 100 w zakresie wyrobów tekstylnych (tkanin i dodatków) oraz spełnia normy REACH obowiązujące dla producentów z Unii Europejskiej. Stosowne certyfikaty są przez Spółkę weryfikowane. Ponadto niektóre surowce, zwłaszcza tkaniny, są przez nią wyrywkowo sprawdzane pod kątem występowania substancji chemicznych i innych niebezpiecznych związków w specjalistycznych laboratoriach.

CCC S.A.

CCC S.A. od wielu lat podejmuje działania mające na celu zwiększenie odpowiedzialności swojego łańcucha dostaw. Kluczowym czynnikiem dla nas jest dialog z dostawcami i budowanie długoletnich, partnerskich relacji. 20% naszych dostawców współpracuje z nami od ponad 10 lat, natomiast ok. 30% prowadzi dla nas produkcję na wyłączność. Regularnie odwiedzamy naszych partnerów zagranicznych osobiście, aby utrzymywać bezpośrednie relacje z dostawcami, ale również by przyjrzeć się procesowi produkcji i warunkom panującym w fabrykach, porozmawiać o bieżących problemach czy zasadach współpracy.

  • W ostatnim czasie zrealizowane zostały następujące działania z zakresu ujednolicenia standardów działań dostawców i sposobu ich oceny:
    • ocena dostawców, identyfikacja kluczowych ryzyk w łańcuchu dostaw;
    • wdrożenie Kodeksu Postępowania dla Dostawców, który obejmuje kluczowe kwestie odpowiedzialności w łańcuchu dostaw, takie
      jak warunki zatrudnienia i wynagrodzenia, praca dzieci, praca przymusowa, dyskryminacja, wolność zrzeszania się, molestowanie
      i mobbing, korupcja i łapownictwo, konflikt interesów, własność intelektualna, ochrona informacji i bezpieczeństwo produktów;
    • udział w partnerstwie na rzecz tłumaczenia na język polski „Wytycznych OECD dotyczących należytej staranności w zakresie odpowiedzialnych łańcuchów dostaw w sektorze tekstylno-odzieżowym i obuwniczym”.

Obecne działania skupiają się na szerokiej komunikacji Kodeksu wśród dostawców oraz szerzeniu wiedzy na temat bezpiecznego łańcucha dostaw zarówno wśród dostawców, jak i pracowników CCC dokonujących zakupu obuwia. W najbliższym czasie zdefiniowane zostaną również model i narzędzia systemu cyklicznego monitoringu dostawców.

Carrefour Polska

Partnerem przygotowania polskiej wersji „Wytycznych OECD dotyczących należytej staranności w zakresie odpowiedzialnych łańcuchów dostaw w sektorze tekstylno-odzieżowym i obuwniczym” jest też Carrefour Polska. Choć pierwsze skojarzenie z Carrefour przywodzi na myśl oferowane przez firmę produkty spożywcze, to jednak w sklepach tej sieci można znaleźć również szeroką ofertę wyrobów tekstylnych. Firma od 1982 r. rozwija też własną markę TEX – inspirowane francuską modą ubrania i dodatki w przystępnej cenie. Jako producent artykułów marek własnych, Grupa Carrefour kompleksowo podchodzi do należytej staranności w łańcuchach dostaw i realizuje zrównoważoną politykę w odniesieniu do tekstyliów. Wszystkie zespoły handlowe Carrefour podpisują z dostawcami Kartę Etyki Dostawcy Carrefour, która dba o ochronę pracowników we wszystkich ogniwach łańcucha dostaw. Natomiast fabryki wytwarzające produkty marek własnych sieci są audytowane przez zewnętrznych ekspertów, zgodnie z zasadami klauzul społecznych. W przypadku wyrobów włókienniczych dostawców Grupy Carrefour obowiązują specjalne zasady, mające na celu m.in. wykluczenie zatrudniania dzieci w zakładach produkcyjnych czy gwarancję stosowania praktyk zakładających optymalizację wpływu na środowisko.

Przykładem takich zasad są: zakaz korzystania z bawełny pochodzącej z Uzbekistanu i Turkmenistanu, gdzie przymusza się dzieci do pracy. Carrefour nie kupuje też produktów dżinsowych, które poddawane są procesowi piaskowania z powodu negatywnych skutków dla zdrowia pracowników (zachorowania na krzemicę).

źródło: Artykuł Katarzyny Mróz, menedżerki projektów w FOB, pierwotnie ukazał się w czasopiśmie „Logistyka i jakość” nr 4/2018. 

Autorzy

Katarzyna Mróz

Katarzyna Mróz

W Forum Odpowiedzialnego Biznesu zajmuje się współpracą z firmami w Programie Partnerstwa i Karcie Różnorodności. Jest ekspertką ds. zrównoważonego rozwoju, zarządzania różnorodnością i przygotowywania strategii CSR.

Współpracuje z firmami, prowadzi szkolenia i warsztaty, organizuje spotkania dla biznesu. Koordynuje badania i przygotowuje publikacje z zakresu różnorodności.

Ma doświadczenie biznesowe. Zajmowała się komunikacją w dużej grupie kapitałowej z branży energetycznej oraz koordynowała prace nad budową Strategii Zrównoważonego Rozwoju i Odpowiedzialnego Biznesu. Brała udział w pracach zespołu ds. dialogu ze społecznościami lokalnymi, współpracowała z pełnomocnikiem ds. etyki i zajmowała się szeroko koordynowaniem działań z zakresu CSR.

Absolwentka studiów podyplomowych PR i CSR na Akademii Leona Koźmińskiego i na Uniwersytecie w Genewie. Pasjonatka języków obcych, kocha psy i dobrą lekturę.