Jak firmy działały na rzecz środowiska w ubiegłym roku?

Każdego roku Raport „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki” pozwala ocenić poziom i kluczowe obszary swojej odpowiedzialności za otoczenie. W 2014 roku w dalszym ciągu najważniejsze było zaangażowanie społeczne, lecz obszar środowiska także był obecny. Znalazło się w nim 13% wszystkich praktyk zgłoszonych do publikacji.

Zaangażowanie w obszar środowiska naturalnego oznacza dla przedsiębiorstw głównie edukację ekologiczną. Stanowiła ona 20% wszystkich działań firm zgłoszonych do raportu po raz pierwszy oraz 23% wszystkich praktyk związanych ze środowiskiem, które pojawiły się w publikacji. Wśród działań firmy, które pojawiły się w raporcie po raz kolejny edukacja ekologiczna stanowiła ¼ wszystkich. Pokazuje to, wbrew dość powszechnej opinii, że projekty edukacyjne realizowane przez firmy mają charakter wieloletnich programów, a nie jednorazowych akcji wizerunkowych. Często są skupione na jednej grupie lub obszarze i ewoluują w trakcie realizacji, tak by najlepiej do grupy tej dotrzeć. Przykładem może być realizowany od GAZ-SYSTEM S.A. program grantowy, „Fundusz Naturalnej Energii”, od 4 lat nieprzerwanie zgłaszany do Raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce”.

Widać także, że coraz częściej firmy edukują nie tylko swoje otoczenie – tradycyjnymi grupami były i nadal często są uczniowie i przedszkolaki, lecz także swoich pracowników. Działania na tym polu podejmują choćby Bank ING czy T-Mobile. Może mieć to związek z rosnącą potrzebą pracowników by angażować się w projekty związane z ochroną środowiska, a także z promocją przez firmy wizerunku pracodawcy zaangażowanego. Drugim ciekawym trendem jest coraz silniejsze wiązanie programów edukacyjnych z głównym obszarem działania firmy. ZT „Kruszwica”, firma produkująca olej rzepakowy realizowała w zeszłym roku program edukacyjny skupiony na ochronie pszczół – owadów niezbędnych do działania firmy, a jednocześnie znajdujących się pod coraz większą presją ze strony człowieka.

Eko… jak ekonomia i ekologia

Działania związane z ochroną środowiska przekładają się na korzyści finansowe dla firm, stąd ogromne zainteresowanie programami związanymi z ekobiurem, ekoefektywnością, recyklingiem czy promocją zrównoważonego transportu. O ile ekobiuro przez wiele lat należało do najczęściej zgłaszanych praktyk w obszarze środowiska naturalnego to w 2014 roku pojawiły się tylko trzy nowe przykłady działań z tego obszaru. Przez ostatnie lata ograniczenie zużycia energii, wody czy papieru w biurze stało się niejako standardem, dlatego firmy zaczynają rozszerzać działania w tym obszarze tworząc znacznie szersze programy związane z efektywnością energetyczną, jednocześnie kontynuując realizację działań podjętych w latach poprzednich.

To właśnie działania z zakresu efektywności energetycznej stanowiły w 2014 roku drugą najliczniejszą grupę praktyk zgłaszanych do Raportu w obszarze środowiska. Najczęściej wiązały się one z inwestycjami ograniczającymi zużycie energii oraz ślad węglowy. Dużo rzadziej projekty obejmowały także inne zasoby naturalne. Przykładem takich działań są inwestycje Kompanii Piwowarskiej w infrastrukturę produkcyjną pozwalające w sumie zredukować emisję CO2 o ponad 500 Mg rocznie. Udało się to dzięki zmianie w technologii produkcji wody odtlenionej na potrzeby płukania wodociągów piwnych oraz modernizacji układu wymienników ciepła w stacji produkcji wody odtlenionej. Firma DB Schenker Logistic uruchomiła nowoczesny terminal logistyczny w okolicy Białegostoku. Wyposażony jest w całości w lampy LED, na dachu części biurowej zainstalowano kolektory słoneczne, a także instalacje do zbierania deszczówki, pozwalającej ograniczyć zużycie wody wodociągowej. Sam budynek został zaprojektowany w taki sposób by zoptymalizować dostęp światła dziennego i świeżego powietrza. Jeszcze dalej poszła firma BASF, która oceniła około 50 tys. swoich produktów (80%) pod kontem wpływu na otoczenie. Zbadano cały łańcuch dostaw, począwszy od dostawcach na utylizacji kończąc. Drugim etapem jest poprawa produktów, które mają najbardziej negatywny wpływ na otoczenie.

W ramach promocji zrównoważonego transportu w 2014 roku firmy promowały na różne sposoby przesiadanie się pracowników na rowery. ING stawiało stojaki na rowery i zachęcało do jazdy na jednośladach w celach służbowych, HP Global Business Center edukowało swoich pracowników, a Kompania Piwowarska zrealizowała projekt grywalizacyjny. Działania te budują korzyść zarówno dla pracowników w postaci zdrowszych metod transportu do pracy jak i dla firmy, gdyż ogranicza w ten sposób ilość koniecznych miejsc parkingowych. Projekty te wpisują się także w ogólny trend promocji jazdy na rowerze i często są odpowiedzią na potrzeby pracowników.

Ekologia się sprzedaje i… certyfikuje

Firmy zaczęły także zauważać, że produkty „ekologiczne” mają coraz większe powodzenie na rynku. Bardzo często, choć miały je od wielu lat w swoim portfolio, nie tworzyły jednak osobnych grup czy katalogów produktów. Poza wcześniej wspominaną firmą BASF, oceniającą swoje produkty pod kontem wpływu na środowisko w Raporcie znalazł się „Zielony Katalog” przygotowywany przez Lyreco Polska. Znalazło się w nim 17% wszystkich towarów oferowanych przez firmę w naszym kraju. Jego skład jest każdego roku oceniany i modyfikowany, tak by jego zawartość faktycznie miała związek z nazwą, a nie była jedynie elementem marketingowym. Znacznie dalej poszedł Bank Ochrony Środowiska, który wprowadził pod koniec 2014 roku zupełnie nowy produkt – kompleksowe rozwiązanie grzewcze dedykowane domom jednorodzinnym składające się z pompy ciepła, paneli słonecznych, ogniw fotowoltanicznych i modułu kotłowego. W założeniach, przy odpowiednim użytkowaniu i warunkach pogodowych cały zestaw nie pobiera energii z sieci. Jest on wspierany przez system finansowania ze strony banku. W 2014 roku w raporcie znalazły się cztery praktyki związane z certyfikacją działań prośrodowiskowych, z czego dwie zgłoszono po raz pierwszy. Certyfikacji podlegają zarówno biura (certyfikat Zielonego Biura) jak i zarządzanie środowiskowe (ISO 14 001). Na tym polu przodują Banki – ING, Citi Handlowy i Bank Zachodni WBK. Poza nimi jedynie Lubuski Węgiel Bogdanka zgłosiła do Raportu wdrożenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania BHP, Jakością i Środowiskiem, opartego między innymi o normę 14 001

Programy prośrodowiskowe

Firmy realizują także szereg innych programów proekologicznych, wykraczających poza wcześniejsze kategorie. Są to zarówno działania zewnętrzne, jako ochrona określonych ekosystemów lub grup zwierząt – takich jak morświny i ptaki. Z drugiej strony w grupie tej znalazły się także praktyki tak obszerne i zaawansowane, że nie udało się ich zmieścić w innych kategoriach. Przykładem jest podjęta przez grupę LOTOS inwentaryzacja przyrodnicza terenu rafinerii w Gdańsku, która będzie mieć charakter cykliczny i jest raportowana zewnętrznie. Z bezpośrednim obszarem działania firmy wiąże się także konkurs Quarry Life Award, w ramach którego Grupa Górażdże Cement wspiera badania naukowe mające na celu zebranie informacji pozwalających na prowadzenie bezpieczniejszych dla środowiska prac odkrywkowych oraz sprawniejszej rekultywacji. Pół roku badań pozwoliło m.in. skatalogować gatunki dzikich pszczół zamieszkujących Kopalnię Wapienia „Górażdże”, przeprowadzić kompleksową inwentaryzację populacji płazów i gadów ze szczególnym uwzględnieniem stanowiska gniewosza plamistego, a także przeanalizować szatę roślinną wyrobisk, zbiorników wodnych i stworzyć projekt ścieżki przyrodniczej w Kopalni Nowogród Bobrzański. Z kolei Volkswagen Motor Polska dąży do ograniczenia uciążliwości dla środowiska swojej fabryki o 25% do 2018 roku. Realizując ten cel między 2010, a 2014 rokiem udało się ograniczyć zużycie wody o 58%, energii o 26% a CO2 o 98% w przeliczeniu na jeden produkowany ślinik.

Działania firm, które są zgłaszane do Raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki”, choć coraz lepiej związane z kluczowym obszarem działania firmy, w dalszym ciągu nie zmieniają, a jedynie poprawiają sposób działania firmy i zmniejszają wpływ na środowisko już prowadzonych działań. Jednak by firmy poczuły potrzebę wprowadzania bardziej drastycznych zmian niezbędna jest zachęta ze strony rynków, zarówno finansowych jak i konsumenckich. Oznacza to, że klucz do większego zaangażowania firm w kwestie ochrony środowiska leży w rękach konsumentów przy sklepowych półkach.

 

Autorzy