IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Społeczna odpowiedzialność organizacji. Metodyka, narzędzia, ocena” – relacja

Autorki: Natalia Ćwik – Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Magdalena Rojek-Nowosielska – Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Justyna Szumniak-Samolej – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Społeczna odpowiedzialność organizacji. Metodyka, narzędzia, ocena” była najbardziej wszechstronną z dotychczasowych konferencji tego cyklu, co wiąże się z rosnącą popularnością zagadnienia CSR w Polsce.

W dniach 25-26 maja bieżącego roku we Wrocławiu odbyła się IV Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Społeczna odpowiedzialność organizacji. Metodyka, narzędzia, ocena„. Organizatorami wydarzenia były Katedra Socjologii i Polityki Społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Katedra Teorii Zarządzania Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Partnerami konferencji były organizacje: Forum Odpowiedzialnego Biznesu, CSR Consulting, CSRinfo, Odpowiedzialne Inwestowanie, CRnavigator. Pod względem liczby uczestników oraz różnorodności prezentowanych tematów była to najbardziej wszechstronna z dotychczasowych konferencji tego cyklu. Jest to związane m.in. z rosnącą popularnością zagadnienia społecznej odpowiedzialności w Polsce, co przekłada się na wzrost zaangażowania środowiska akademickiego w tym obszarze. Mimo iż konferencja poświęcona jest zagadnieniu odpowiedzialności organizacji, podobnie jak w ubiegłych latach zdecydowana większość referatów skupiała się na kwestii odpowiedzialności przedsiębiorstw prywatnych.W konferencji udział wzięli przede wszystkim przedstawiciele nauki, jak również praktycy i eksperci zajmujący się na co dzień doradztwem w tej dziedzinie oraz przedstawiciele firm i organizacji pozarządowych. Oprócz klasycznych sesji plenarnych odbyły się również dwie sesje warsztatowe, prowadzone kolejno przez CSR Consulting (Metody mierzenia efektów CSR) oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu (Odpowiedzialny łańcuch dostaw). Warsztaty stanowiły innowację w dotychczasowej formule konferencji.

Sesja I poświęcona była kwestii pomiaru i oceny społecznej odpowiedzialności organizacji. Jacek Dymowski, Menedżer instytutu CSR w firmie Values Grupa Firm Doradczych,  ekspert w projekcie Respect Index, przedstawił założenia i ewaluację pierwszego polskiego indeksu giełdowego opartego na spółkach odpowiedzialnych społecznie. W prezentacji znalazły się również informacje o tym jakie zmiany zostały wprowadzone w drugiej edycji indeksu – przede wszystkim zróżnicowano kryteria ekologiczne, zweryfikowano podejście do grup kapitałowych i stworzono kanał komunikacji zwrotnej.

Dr Maciej Kozakiewicz w Uniwersytetu Łódzkiego, kontynuując temat pomiaru i oceny społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw przedstawił wyniki badań empirycznych trzech edycji “Indeksu BI-NGO” realizowanych w latach 2007, 2008 i 2009.  Badanie opierało się na analizie zawartości stron www 500 największych przedsiębiorstw w Polsce (wg rankingu Rzeczpospolitej) pod kątem komunikowania działań związanych ze społeczną odpowiedzialnością. Zamierzeniem zrealizowanym podczas prezentacji było ukazanie najistotniejszych czynników zmian w wysokości tego indeksu.

Dr Piotr Rogala z jeleniogórskiej filii Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu omówił status prac nad międzynarodową normą społecznej odpowiedzialności organizacji ISO 26000 i przedstawił główne problemy związane z jej konstrukcją. Prelegent zwrócił szczególną uwagę na słabsze strony projektu takie jak m.in. nieprecyzyjne definicje pojęć zawartych w dokumencie normy, nieadekwatność normy do specyfiki małych i średnich przedsiębiorstw, zbyt mały nacisk na kwestię „godziwego” wynagrodzenia dla pracowników. W ramach rekomendacji dr Rogala zasugerował rozwój normy wedle schematu stosowanego w innych normach, takich jak ISO 9001 czy 14001.

Dr Adriana Paliwoda-Matiolańska z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, w swoim wystąpieniu poruszyła problem partnerstwa międzysektorowego w procesie implementacji polityki społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Podkreślała także, że na obecny rozwój społecznej odpowiedzialności mają wpływ trzy dominujące obecnie teorie: teoria interesariuszy przedsiębiorstwa, koncepcja przedsiębiorstwa obywatelskiego oraz koncepcja zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa, wykorzystująca zasadę „tripple bottom line” czyli potrójnego fundamentu.

Dr Marcin Ratajczak z SGGW w Warszawie omówił historyczne uwarunkowania koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Przedstawił genezę pojęcia oraz kamienie milowe w historii rozwoju dziedziny.

Dr Paulina Roszkowska ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie w swoim wystąpieniu skoncentrowała się na omówieniu wyników badań zależności poziomu ujawnień SOP i konkurencyjności przedsiębiorstwa. Analiza statystyczna nie potwierdziła jednoznacznie, że niski poziom raportowania społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa może przyczynić się do pogorszenia pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa, mierzonej wskaźnikami opartymi o dane fundamentalne.

Dr Magdalena Rojek-Nowosielska z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu przedstawiła referat dotyczący CSR i celu maksymalizowania zysku przez przedsiębiorstwa – analizie pod tym kątem poddane zostały m.in. teorie menedżerskie, behawioralne i neoklasyczna teoria przedsiębiorstwa.

Gościem specjalnym konferencji była Anna Łuszcz, Menedżer ds. CSR w Banku Zachodnim WBK, która przedstawiła w formie prezentacji proces konstruowania strategii społecznej odpowiedzialności banku w podziale na etapy.

W kolejnej sesji, dr Ewa Jastrzębska, reprezentująca Szkołę Główną Handlową w Warszawie, w ramach swojego wystąpienia przedstawiła analizę wpływu kryzysu ekonomicznego na rozwój społecznej odpowiedzialności sektora prywatnego. Jednym z wniosków analizy było dostrzeżenie roli kryzysu w stymulowaniu rozwoju strategicznego podejścia do społecznej odpowiedzialności, które wypiera podejście niesystematyczne i oderwane od głównej działalności biznesowej firm.

Dr Tomasz Brzozowski z jeleniogórskiej filii Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, w swoim wystąpieniu zatytułowanym: Ciągłe doskonalenie zintegrowanych systemów zarządzania w aspekcie społecznej odpowiedzialności, wskazał na podobieństwo założeń łączących koncepcję zarządzania jakością, z której wywodzą się znormalizowane systemy zarządzania oraz koncepcję społecznej odpowiedzialności, które głównie w sferze realizacyjnej silnie wiąże się z podejściem systemowym.

Mgr Patrycja Romaniuk, reprezentująca Fundację Sendzimira oraz Centrum Rozwiązań Systemowych, zaprezentowała narzędzie analizy systemowej, służące kompleksowej realizacji strategii społecznej odpowiedzialności organizacji.

Mgr Agata Rudnicka z Uniwersytetu Łódzkiego wygłosiła referat na temat strategii komunikowania o CSR na podstawie badań własnych przeprowadzonych na największych firmach w Polsce. Analiza wykazała m.in. że najczęściej stosowanym kanałem komunikacji w tym obszarze jest Internet.

W dniu kolejnym doktorantka Szkoły Głównej Handlowej, mgr Maria Roszkowska-Śliż, przedstawiła prezentację dotyczącą wpływu społeczności wirtualnych na odpowiedzialność sektora prywatnego. Prelegentka zaprezentowała, z wykorzystaniem studiów przypadku, dwa rodzaje inicjatyw społeczności wirtualnych: piętnujących nieodpowiedzialne działania firm oraz wzmacniających prospołeczne działania przedsiębiorstw.

Mgr inż. Katarzyna Klimkiewicz reprezentująca Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie, analizując problematykę społecznej odpowiedzialności odniosła się do pojęcia kultury organizacyjnej. Ukazała związek poszczególnych jej poziomów z założeniami SOP, a także omówiła modele zależności kultury organizacyjnej względem poziomu działań z zakresu SOP.

Dr inż. Stanisław Grochmal z Politechniki Rzeszowskiej, w swoim wystąpieniu zatytułowanym: Elementy kultury organizacyjnej jako determinanty działań społecznie odpowiedzialnych w przedsiębiorstwach Ekonomii Komunii, przedstawił ideę Ekonomii Komunii zainspirowaną w roku 1991 przez Chiarę Lubich, a także, bazując na własnym doświadczeniu w prowadzeniu takiego przedsiębiorstwa, omówił najważniejsze odniesienia do założeń koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.

Dr Kazimierz Banasiewicz z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu przedstawił referat dotyczący wolontariatu korporacyjnego z perspektywy społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Prelegent omówił rodzaje wolontariatu korporacyjnego przyporządkowując polski wolontariat do typu środkowoeuropejskiego. Zaznaczył także, że większość wskazywanych przez firmy w Polsce aktywności pracowników-wolontariuszy to dziedzina pomocy społecznej – usług socjalnych bądź rekreacji.

Dr inż. Dominika Bąk-Grabowska z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu w swoim wystąpieniu poruszyła tematykę pracy niewolniczej – problemu rzadko analizowanego w polskim środowisku akademickim w kontekście społecznej odpowiedzialności firm. Prelegentka przedstawiła m.in. sposoby zapobiegania pracy niewolniczej (np. w ramach łańcuchów dostaw) oraz narzędzia ułatwiające monitorowanie tej kwestii przez przedsiębiorstwa. Dr Bąk-Grabowska zwróciła uwagę, że temat ten jest niedostatecznie badany przez naukowców – zamiast tego, w jej odczuciu, akademicy zbyt często skupiają się na zagadnieniach oderwanych od realnych problemów.

Dr Agnieszka Sokołowska, również reprezentująca Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu,  poświęciła swoje wystąpienie kwestiom  metodologii badania społecznej odpowiedzialności w małych i średnich przedsiębiorstwach – przedstawiła specyficzne cechy i uwarunkowania firm z sektora MŚP mogące mieć istotny wpływ na strukturę tego rodzaju badań. Zwróciła uwagę m.in. na to, iż – szczególnie w przypadku małych przedsiębiorstw – strategia i wartości firmy wyznaczane są w dużej mierze przez właściciela firmy i uzależnione od jego wiedzy i postawy.

Zaproponowane zaś w wystąpieniu dr. Janusza Reichela z Uniwersytetu Łódzkiego badanie społecznej odpowiedzialności organizacji stanowiło próbę usystematyzowania dotychczas prowadzonych dyskusji o społecznej odpowiedzialności. Prelegent poddając analizie niektóre dotychczasowe artykuły o tematyce SOP, zwrócił uwagę na liczne uchybienia metodologiczne. Podkreślił zarazem konieczność wyjaśnienia ontologicznego statusu przedmiotu refleksji, a dopiero potem możliwość przejścia do epistemologii i zastanawia się nad możliwymi do zastosowania metodami i narzędziami badawczymi.

Tegoroczna konferencja była wyjątkowa w swojej formie i treściach – dzięki dynamizacji formuły (warsztaty, udział praktyków) z powodzeniem odpowiadała na zapotrzebowanie nie tylko środowiska naukowego, ale także przedstawicieli innych sektorów, co z kolei umożliwiło wymianę doświadczeń. Zakres tematyczny wydarzenia był szeroki i obejmował kompleksowo najważniejsze zagadnienia związane z obszarem społecznej odpowiedzialności organizacji. Należy mieć nadzieję, że innowacyjna forma przedsięwzięcia będzie kontynuowana i rozwijana w kolejnych latach. Grono osób zajmujących się profesjonalnie i naukowo kwestią społecznej odpowiedzialności stale się poszerza, dlatego spodziewać się można stałego wzrostu zainteresowania udziałem w konferencji ze strony różnorodnych środowisk.

Relacja ukaże się w akademickim kwartalniku „Portal”.

Autorzy