Artykuł ekspercki

Co należy robić aby etyka biznesu zamieniła się z formy pisanej na formę realizowaną

7 grudnia 2009

Najchętniej poszukujesz do pracy ludzi którzy posiadają trzy cechy: uczciwość, inteligencję i energię, jeśli jednak nie posiadają pierwszej cechy to dwie pozostałe zniszczą Ciebie.

– Warren Buffet,  CEO, Berkshire Hathaway

„Biznes kłamie, kradnie i zabija bez cienia skruchy, o ile tylko służy to interesom właścicieli. Przestrzega prawa tylko wtedy, gdy koszty przestępstwa przewyższają płynące z niego korzyści” (cytaty z filmu „Korporacja”). „Społeczna odpowiedzialność biznesu jest niemożliwa poza przypadkami, w których jest ona nieszczera bo służy wyłącznie celom Public Relations” Takie i podobne stwierdzenia spotyka się często w mediach i publicznych wypowiedziach znanych ludzi.

Czy samolubne nastawienie,  niezdolność do utrzymywania trwałych związków, lekkomyślne lekceważenie bezpieczeństwa innych, dewastowanie środowiska naturalnego, kłamliwość, czyli permanentne oszukiwanie innych z chęci zysku,  brak poczucia winy,  zachowanie na granicy prawa i nieprzestrzegania norm społecznych to rzeczywisty obraz ludzi kierujących biznesem? Tysiące podobnych opinii, można usłyszeć lub przeczytać w różnorodnych mediach. Przekonanie takie umacniają też politycy: „Wszyscy mają wspólnego wroga do pokonania. To kultura korporacyjna, kultura bezlitosnego i bezosobowego wielkiego biznesu, wypełnionego przekrętami, wątpliwymi praktykami księgowymi, krótkowzroczną chciwością i polityka ekonomiczna, która faworyzuje nielicznych kosztem wielu” powiedział w trakcie kampanii wyborczej Barack Obama (Marek Ostrowski, „Do kogo Ameryka zadzwoni”, Polityka nr 14, 5.04.2008).Przeciwko takim negatywnym opiniom w poczuciu świadomości o olbrzymiej roli biznesu w kształtowaniu zrównoważonego rozwoju gospodarczego przy współpracy z pracownikami, ich rodzinami, otoczeniem lokalnym i całym społeczeństwem w celu poprawy warunków ich życia, są podejmowane różnorodne inicjatywy zarówno środowisk biznesowych jak i organizacji pozarządowych na równi z środowiskiem politycznym i administracyjnym.Można z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że każda globalna korporacja, której strategia działania przewiduje wieloletni trwały rozwój i która nie jest podatna na żaden cykl wyborczy, posiada spisane zasady etycznego działania. W ich ślady idzie coraz więcej firm lokalnych, które widzą w takim działaniu nie tylko zmniejszenie obszarów ryzyka ale również wzrost efektywności działania i poprawę atmosfery pracy. Trzeba jednak mieć stale na uwadze, że kodeksy spisane na papierze nie wystarczą, aby wyeliminować niewłaściwe etyczne zachowania w firmie. Potrzeba tutaj długofalowej strategii, by  pracownicy nauczyli się działać według nowych standardów. Do tego konieczne jest stworzenie całego systemu wdrażania i egzekwowania spisanych zasad postępowania w oparciu o wartości firmy.

Istotnymi elementami takiego systemu, poza sferą komunikowania, są zarówno sfera kontroli oraz umiejętność wdrażania programów naprawczych w tych obszarach, w których zastosowane narzędzia komunikowania się sygnalizują potrzebę dostosowania działania do głoszonych haseł.

Wdrażanie Zasad Etyki Biznesu w firmie na przykładzie telefonii komórkowej PLAY

Kompleksowe wdrażanie zasad opiera się na szeregu wzajemnie powiązanych elementów przedstawionych na rys. 1.


Rys 1. System wdrażania Zasad Etyki Biznesu

1. Komisja ds. Etyki

Została powołana decyzją zarządu firmy. Głównym jej zadaniem są działania prewencyjne, ustalanie standardów, opracowywanie zaleceń dla menedżerów oraz nadzór nad całym systemem wdrażania Zasad Postępowania Etycznego PLAY

2. Kodeks Postępowania Etycznego

Kodeks Postępowania Etycznego opierając się na wartościach firmy omawia zalecane sposoby zachowania się pracowników oraz mechanizmy zmniejszające obszary ryzyka w sytuacjach gdyby pracownik naruszał wymagane zasady postępowania.

3. Komunikowanie

Właściwie zorganizowany system komunikowania się jest podstawowym warunkiem skutecznego wdrażania Kodeksu w codziennej działalności biznesowej. System komunikowania się opiera się na wielokierunkowej sieci kanałów komunikacyjnych i zastosowaniu różnorodnych środków przesyłu informacji. Do tego celu służą strony intranetowe i duża różnorodność środków komunikowania wewnętrznego.

4. Szkolenia

Szkolenia są najważniejszą formą promocji etycznego prowadzenia biznesu wśród pracowników firmy. Zostały przeprowadzone jesienią tego roku (2009)  we wszystkich lokalizacjach PLAY w Polsce. Szkolenia są interaktywne i umożliwiają szeroką wymianę poglądów, doświadczeń oraz problemów natury etycznej z jakimi stykają się pracownicy w otoczeniu wewnętrznym i zewnętrznym firmy.

5. Badania opinii

Anonimowe badanie opinii pracowników stanowi podstawowe źródło wiedzy na temat rzeczywistego stosowania zasad etycznych w codziennej działalności biznesowej.

6. Wnioski z badań

Wyniki ankiety mają na celu identyfikację tych związanych z etyką, które wymagają szczególnej uwagi przy wdrażaniu kolejnych działań.

7. Whistle-blowing

Każdy pracownik może zgłosić problem etyczny bez ponoszenia konsekwencji. Sposób sygnalizowania ewentualnych nieprawidłowości  opisany jest w Kodeksie.

Więcej o budowie infrastruktury etycznej, roli rzecznika etyki oraz compliance w publikacji „Etyka i compliance w organizacji. Przegląd zagadnień”

Podsumowanie

Równoczesne stosowanie opisanych elementów systemu Etyki Biznesu jest czynnikiem koniecznym zmiany wizerunku biznesu w naszym kraju na forum międzynarodowym. Jednak wysiłki firm w tym zakresie muszą być wspierane poprzez działania legislacyjne i instytucjonalne ciał ustawodawczych i administracji państwowej a doraźne korzyści polityczne nie powinny odsuwać na bok zasady „zero tolerancji”.

Tylko  konsekwentnym wspólnym wysiłkiem biznesu i organów państwowych możemy zmienić obecny wizerunek Polski, pokazywany w różnych rankingach międzynarodowych,  jako kraju o wysokim stopniu skorumpowania.

Autorzy

Andrzej Brzozowski

Członek założyciel Forum Odpowiedzialnego Biznesu.