Artykuł ekspercki

#5latSDGs w Polsce. Gdzie jesteśmy dekadę przed 2030?

19 czerwca 2020
Tekst pierwotnie ukazał się w 18. edycji Raportu "Odpowiedzialny biznes w Polsce 2019. Dobre praktyki" 

W tym roku mija pięć lat od przyjęcia przez ONZ 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Z perspektywy dekady przed zakładanym terminem ich realizacji, warto przyjrzeć się, w jakim miejscu jesteśmy w kontekście wyzwań środowiskowych, społecznych i gospodarczych wskazanych w SDGs.

Analiza danych statycznych dotyczących zagadnień ujętych w Agendzie 2030 pozwala na postawienie tezy, że żaden kraj nie jest na dobrej drodze do osiągnięcia wszystkich z Celów Zrównoważonego Rozwoju. Nie powinno to jednak stanowić przyczynku do defetyzmu i snucia kasandrycznych wizji przyszłości w perspektywie chociażby najbliższej dekady. 

Gdzie jesteśmy po 5 latach?

Gdy zajrzymy do przygotowanego przez SDSN raportu “Sustainable Development Report 2019. Transformations to Achieve the Sustainable Development Goals”, zauważymy, że globalnym rankingu postępów w zakresie realizacji SDGs Polska zajmuje 29. miejsce (na 162 państwa). Jednak rzut oka na prezentowane w nim statystyki dotyczące poszczególnych zadań pozwala stwierdzić, że przed nami jest jeszcze sporo pracy, by w należytym stopniu wywiązać się z zobowiązań określonych w Agendzie 2030. 

Jedynym spośród SDGs, który można zdefiniować jako bardzo realny do osiągnięcia przez Polskę, jest Cel 15. Według wskaźników zamieszczonych w raporcie, nasz kraj wypełnia w stopniu wystarczającym zobowiązania związane z m.in. ochroną bioróżnorodności na lądzie, zrównoważonym użytkowaniem zasobów wody pitnej czy ochroną gatunków zagrożonych wyginięciem. Drugim z SDGs, na którego realizację Polska ma realne szanse, to Cel 8. Może się tak stać dzięki osiągnięciu wyznaczonych wskaźników dotyczących m.in. stopy zatrudnienia. 

Dekada pilnych wyzwań

Jak wynika z przytoczonego raportu, wśród SDGs, których realizacja jest najpilniejszym zadaniem dla Polski, są m.in. Cel 9., Cel 12., Cel 13.

Aby skutecznie kontrybuować do realizacji Celu 9., na znacznie szerszą skalę muszą być rozwijane projekty badawczo-rozwojowe. Obecnie wydatki na nie to około 1% PKB Polski, podczas gdy średnia unijna wynosi dwa razy więcej. I choć nakłady w naszym kraju rosną, to warto dodać, że według założeń unijnej strategii “Europa 2020” suma wydatków sektora państwowego i prywatnego na badania i rozwój w całej wspólnocie miała wynosić 3% PKB UE do 2020 roku.

Sporo wyzwań czeka także, gdy spojrzymy na wskaźniki dotyczące Celu 12. To między innymi wysoki poziom emisji SO2 związanych z produkcją – w Polsce wynosi on 32,1 kg per capita. Ma to związek z m.in. zbyt wolnym tempem przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną. Polska powinna także pilnie zmierzyć się z problemem skali elektroodpadów. Średnio mieszkaniec naszego kraju produkuje ich rocznie prawie 12 kg. Należy jednocześnie zauważyć, że duże problemy z realizacją Celu 12. ma większość państw europejskich, zwłaszcza kraje tzw. starej UE. Tym istotniejsze jest więc położenie zdecydowanie większego nacisku na transformację gospodarki ku modelowi obiegu zamkniętego – zanim Polska osiągnie bardzo wysokie negatywne wskaźniki w tym obszarze. Warto bowiem dodać, że gospodarki zachodnioeuropejskie są jednymi z największych producentów elektrośmieci w UE.

Gwałtownemu przyspieszeniu musi ulec tempo realizacji inicjatyw będących odpowiedzią na zadania przedstawione w Celu 13. Na przeciętnego mieszkańca naszego kraju przypada 7,7 tony emisji CO2 spowodowanych przez wytwarzanie i przesył energii, pochodzącej głównie z paliw kopalnych. Udział OZE w polskim miksie energetycznym wynosi zaledwie 11,28%. Jednocześnie rośnie presja ze strony społeczeństwa, aby rządy i sektor prywatny zwiększyły wysiłki na rzecz bardziej zrównoważonych polityk energetycznych. Jak wynika z badania Forum Odpowiedzialnego Biznesu i ARC Rynek i Opinia, przejście na OZE to według ankietowanych jedno z najważniejszych i najpilniejszych zadań dla firm w Polsce i na świecie, istotniejsze niż chociażby prowadzenie akcji proekologicznych. 

Współpraca kluczem do sukcesu

Monitorowanie realizacji założeń Agendy 2030 jest ważne, gdyż pozwala na weryfikowanie efektywności dotychczas prowadzonych działań. Może także posłużyć jako narzędzie ewaluacyjne, dla administracji oraz biznesu. Jednocześnie trzeba pamiętać, że przy ocenie realizacji SDGs dużo może zmieniać dobór wskaźników do analizy, gdyż zawsze obejmują one tylko część zadań wyznaczonych przez Cele. Niemniej, czas na wypełnienie zobowiązań nieuchronnie mija, a dane przedstawiane przez naukowców pokazują, że musimy zmienić zasady na jakich zorganizowana jest globalna gospodarka. Konieczna jest więc wielosektorowa współpraca i mobilizacja – zarówno na poziomie krajowym, jak i globalnym. Do 2030 zostało już bowiem tylko 10 lat. A zegar tyka.

Autorzy

Miłosz Marchlewicz

Miłosz Marchlewicz

W Forum Odpowiedzialnego Biznesu kieruje zespołem komunikacji i promocji. Odpowiada za planowanie i realizację strategii komunikacji FOB, obejmującej m.in. media relations i rozwój mediów własnych organizacji.

Wspiera realizację projektów badawczych Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Prowadzi zajęcia o CSR, ESG i zrównoważonym rozwoju na uczelniach wyższych.

Dołączył do zespołu Forum Odpowiedzialnego Biznesu w październiku 2017 r., rozpoczynając swoją pracę od prowadzenia i komunikacji programu edukacyjnego Liga Odpowiedzialnego Biznesu. Następnie zajmował się m.in. bieżącą aktualizacją portalu Odpowiedzialnybiznes.pl, obsługą mediów społecznościowych FOB oraz prowadzeniem działań komunikacyjno-promocyjnych inicjatyw FOB realizowanych w ramach Karty Różnorodności.

Wcześniejsze doświadczenie zawodowe zdobywał m.in. w firmie budowlanej wchodzącej w skład Grupy PSB, gdzie odpowiadał za marketing, PR i CSR oraz współpracując z mediami lokalnymi. Absolwent kulturoznawstwa (spec. komunikacja kulturowa) na Uniwersytecie Gdańskim. W latach 2015 – 2016 ambasador CSR Ligi Odpowiedzialnego Biznesu. Zainteresowania naukowe – społeczna odpowiedzialność organizacji sportowych i antropologia sportu.