Europejskie prawo klimatyczne przyjęte. Co zawierają jego zapisy?

28 czerwca 2021

Rada UE przyjęła dziś stanowisko w pierwszym czytaniu w sprawie europejskiego prawa klimatycznego. Tym samym zakończyła procedurę przyjmowania tego prawa i zapisała w nim cel zakładający osiągnięcie przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r.

Wcześniej, 21 kwietnia, Rada UE wypracowała porozumienie polityczne z Parlamentem Europejskim, który następnie, 24 czerwca, przyjął swoje stanowisko w pierwszym czytaniu.

– Niezmiernie cieszy mnie ten ostatni krok na drodze do przyjęcia pierwszego unijnego prawa klimatycznego, które przekłada na grunt prawodawstwa cel zakładający osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. Wypracowanie porozumienia w sprawie europejskiego prawa klimatycznego było jednym z priorytetów prezydencji portugalskiej i cieszę się, że udało nam się zrealizować to zadanie – mówi João Pedro Matos Fernandes, portugalski minister środowiska i działań klimatycznych.

Oprócz celu dotyczącego neutralności klimatycznej i ambitnego celu, zgodnie z którym Unia miałaby dążyć do osiągnięcia negatywnych emisji po 2050 r., europejskie prawo klimatyczne ustanawia wiążący unijny cel dotyczący klimatu, zakładający obniżenie emisji netto gazów cieplarnianych (tzn. emisji po odliczeniu pochłaniania) do roku 2030 o co najmniej 55% w porównaniu z poziomem z roku 1990. Aby do 2030 roku zapewnić odpowiednią skalę redukcji emisji i zapobiegania emisjom, prawo klimatyczne wprowadza limit na udział pochłaniania w osiąganiu celu: 225 mln ton ekwiwalentu CO2. Unia postara się również osiągnąć do 2030 roku wyższy poziom netto pochłaniania węgla.

Ponadto w razie konieczności Komisja zaproponuje pośredni cel klimatyczny na 2040 r. najpóźniej 6 miesięcy po pierwszej globalnej weryfikacji przeprowadzonej w ramach porozumienia paryskiego. Równocześnie opublikuje prognozowany, orientacyjny budżet emisyjny UE na lata 2030–2050 wraz z zastosowaną metodologią. Budżet ten to orientacyjna całkowita ilość netto gazów cieplarnianych (wyrażonych jako ekwiwalent CO2, wraz z odrębnymi informacjami o emisjach i pochłanianiu), które najprawdopodobniej zostaną wyemitowane w tym okresie bez ryzyka niedotrzymania przez Unię zobowiązań wynikających z porozumienia paryskiego.

Europejskie prawo klimatyczne ustanawia europejski naukowy komitet doradczy ds. zmiany klimatu. Organ ten będzie dostarczać niezależnych porad naukowych i sporządzać sprawozdania na temat unijnych działań, celów klimatycznych oraz orientacyjnych budżetów emisyjnych i ich spójności z europejskim prawem klimatycznym i międzynarodowymi zobowiązaniami UE wynikającymi z porozumienia paryskiego.

Komisja będzie pozostawać w kontakcie z sektorami gospodarki, które chcą przygotować orientacyjne dobrowolne plany działań z myślą o osiągnięciu unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 r. Będzie nie tylko monitorować tworzenie takich planów, lecz także ułatwiać dialog na szczeblu UE i upowszechniać wśród interesariuszy sprawdzone rozwiązania.

Kontekst i dalsze kroki

W konkluzjach z 12 grudnia 2019 r. Rada Europejska zatwierdziła cel polegający na osiągnięciu przez Unię neutralności klimatycznej do 2050 r. (zgodnie z celami porozumienia paryskiego). Uznała jednocześnie, że należy wprowadzić ramy wspomagające państwa członkowskie i przewidujące odpowiednie instrumenty, zachęty, wsparcie i inwestycje, tak by transformacja była racjonalna kosztowo, sprawiedliwa, wyważona społecznie i uczciwa oraz uwzględniała różnorodną sytuację wyjściową poszczególnych krajów.

4 marca 2020 r. Komisja Europejska sfinalizowała projekt europejskiego prawa klimatycznego, który jest ważnym elementem europejskiego zielonego ładu. 17 września 2020 r. Komisja zmodyfikowała pierwotny projekt, by uwzględnić nowy unijny cel redukcyjny w wysokości co najmniej 55% do roku 2030. Opublikowała też komunikat w sprawie planu dotyczącego celu klimatycznego na 2030 rok wraz z całościową oceną skutków.

10–11 grudnia 2020 r. Rada Europejska zatwierdziła w swoich konkluzjach wiążący cel UE zakładający ograniczenie w UE emisji netto gazów cieplarnianych do roku 2030 o co najmniej 55% w porównaniu z poziomem z roku 1990.

17 grudnia 2020 r. Rada przyjęła podejście ogólne względem projektu europejskiego prawa klimatycznego, po czym odbyła z Parlamentem szereg posiedzeń trójstronnych, by porozumieć się co do ostatecznego tekstu.

21 kwietnia 2021 r. Rada i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie polityczne co do tego projektu.

Po tym jak europejskie prawo klimatyczne zostało przyjęte przez Parlament Europejski i przez Radę, zostanie ono podpisane i opublikowane w Dzienniku Urzędowym, tak by mogło wejść w życie.

Więcej informacji o działaniach UE w zakresie przeciwidziałania zmianom klimatu można znaleźć w serwisie multimedialnym dostępnym tutaj >>

Źródło: consilium.europa.eu