Jak polski biznes pomagał Ukrainie? Poznaj wyniki raportu UN GCNP przygotowanego na Zgromadzenie Ogólne ONZ w Nowym Jorku

Chcąc poznać skalę pomocy udzielonej po wybuchu wojny w Ukrainie w lutym br. narodowi ukraińskiemu przez biznes działający w Polsce, UN Global Compact Network Poland przeprowadziło badanie przygotowane przez naukowców z Polskiej Akademii Nauk, Kantar Public i Szkoły Głównej Handlowej. Opracowane wyniki posłużyły do stworzenia raportu „United Business for Ukraine”, który 21 września 2022 roku został zaprezentowany w Nowym Jorku. Oto najważniejsze wyniki i wnioski. 

POBIERZ RAPORT (ENG) »

Tuż po wybuchu wojny w Ukrainie UN Global Compact Network Poland (UN GCNP), czyli polskie biuro największej inicjatywy zrzeszającej biznes działający na rzecz zrównoważonego rozwoju, rozpoczęło działania wspierające uchodźców z Ukrainy.

Jednym z głównych zadań UN GCNP była mobilizacja sektora prywatnego do niesienia pomocy. Mając na uwadze przekazaną przez biznes skalę wsparcia, organizacja zrealizowała wśród polskich przedsiębiorców ankietę, na podstawie której opracowano pierwszą tego typu publikację, pokazującą znaczenie pomocy ze strony biznesu w obliczu kryzysu humanitarnego wywołanego konfliktem zbrojnym. W tym celu, w terminie od 13 lipca do 23 sierpnia br. zebrano ponad pół tysiąca odpowiedzi, z których przedmiotem analizy badawczej stało się 480 ankiet.

– Biznes i społeczeństwo obywatelskie zapisali najpiękniejszy fragment historii tego uchodźczego dramatu. To oni stawili się na granicy, pokazując zdecydowanie, upór i talent w oddolnej organizacji, która zadziwiła świat. To o tym jest ten raport. Chcemy pokazać fenomen pomagania w obliczu wojny i czynienia dobra tam, gdzie jest ono potrzebne. Ten raport jest także naszym podziękowaniem dla ludzi biznesu za ich człowieczeństwo, humanizm i solidarność w obliczu dramatu wojny – mówi Kamil Wyszkowski, przedstawiciel krajowy i dyrektor wykonawczy UN GCNP.

Opracowany raport skupia się na trzech wątkach. Pierwszy z nich dotyczy wskazania grupy, rodzaju (materialnego lub rzeczowego) i skali udzielonego wsparcia. Drugi na planach pomocowych polskich przedsiębiorstw wobec osób i instytucji ukraińskich. Ostatni zaś prezentuje ograniczenia strukturalne w udzieleniu pomocy oraz stanowi próbę identyfikacji elementów, które mogłyby przyczynić się do jeszcze bardziej efektywnych kroków. Raport ma formę badania wstępnego, które posłuży diagnozie zjawiska oraz oszacowaniu skali pomocy polskich przedsiębiorstw dla osób i instytucji z Ukrainy, a w przyszłości będzie podstawą do bardziej pogłębionych analiz i rekomendacji.

Skala wsparcia ze strony biznesu

97% respondentów wskazało, że ich firma wsparła poszkodowanych w wojnie w Ukrainie. Pomoc ta miała charakter interwencyjny, humanitarny i stanowiła szok związany z konfliktem oraz pojawieniem się w Polsce grupy ludzi, którzy potrzebowali natychmiastowego wsparcia. Analiza pokazała także, że przedsiębiorstwa wspierane merytorycznie przez inne podmioty pomocowe (np. organizacje pozarządowe i agendy międzynarodowe) przeznaczały na tę pomoc więcej niż te, które działały samodzielnie. 81% ankietowanych zadeklarowało udzielenie pomocy rzeczowej, 70% finansowej, 60% niematerialnej – w wielu firmach działania te były zdywersyfikowane. Najważniejsze kategorie deklarowanej pomocy rzeczowej stanowiły: żywność (77%), ubrania (66%), kosmetyki (65%) i były odpowiedzią na podstawowe potrzeby uchodźców. Tymczasem najpopularniejszą formą wsparcia niematerialnego były organizacja miejsca zamieszkania (71%) i pomoc w znalezieniu zatrudnienia (56%). Działania te podejmowane przez polskie przedsiębiorstwa stanowiły więc próbę poprawy stabilizacji sytuacji życiowej osób poszkodowanych konfliktem. Co ważne, prawie 40% badanych po pierwszych 3 miesiącach nie zmieniło form działań pomocowych, a zaledwie 14% się z nich wycofało.

– Wszyscy byliśmy i jesteśmy zszokowani rosyjskim atakiem na Ukrainę. Ta inwazja wojsk rosyjskich spowodowała ogromne straty dla mieszkańców Ukrainy oraz dla ukraińskiej gospodarki. Jako Pracodawcy, zrzeszeni w tej organizacji przedsiębiorcy, nie mogliśmy stać obojętnie obok tak ogromnej tragedii dziejącej się tuż za naszą wschodnią granicą. Dlatego zaangażowaliśmy nasze siły i środki, by jak najszybciej i w jak największym stopniu pomóc Ukrainie. Polscy przedsiębiorcy, zrzeszeni i współpracujący z Pracodawcami – między innymi Tomasz Misiak, Rafał Brzoska, Michał Mierzejewski czy Rafał Sonik, ale także wielu pozostałych naszych członków – doskonale wiedzą i zdają sobie sprawę, że sytuacja na Ukrainie wymaga od nas, bardziej niż kiedykolwiek, solidarności, odważnych działań i pełnego zaangażowania w każdą pomoc obywatelom Ukrainy – zauważa Rafał Baniak, Prezes Pracodawców RP.

Potrzebne działania systemowe

Od wybuchu wojny minęło już ponad pół roku. To temat, który jest coraz mniej medialny, przez co istnieje obawa, że i skala dotychczasowej pomocy będzie ograniczana. Istotne jest więc podtrzymanie gotowości firm do udzielania wsparcia. ¼ badanych, zapytana o dalsze plany pomocowe, zadeklarowała wprowadzenie zmian w udzielanej dotąd pomocy, 37% nie wie, jakiego rodzaju wsparcie będzie oferować w tym zakresie. Brak jasnego celu, koordynacji działań, ale też badań potrzeb uchodźców może sprawić, że te firmy, które nie mają pomysłów na dalsze wsparcie, w najbliższym czasie mogą je całkowicie zaniechać. 35% respondentów wskazało, że brakuje im jasnych regulacji prawnych dotyczących przekazywania pomocy. 30% przyznało, że nie ma doświadczenia w tym zakresie, zaś 31% do dalszego działania oczekuje wsparcia ze strony władz centralnych.

Badane przedsiębiorstwa wskazywały, że największym usprawnieniem w udzielaniu pomocy byłyby ułatwienia podatkowe (46%), na drugim miejscu znalazły się jasne przepisy (44%), na trzecim zaś koordynacja ze strony państwa (33%). Dalej pojawiły się wskazania na ułatwienie w uzyskiwaniu pozwoleń na pracę (22%) oraz szybki proces nostryfikacji dyplomów (19%). Badane firmy, najchętniej w najbliższej przyszłości, będą wspierały edukacje dzieci i młodzieży (49%), podnosiły kwalifikacje zawodowe osób z Ukrainy (33%) oraz pomagały w tworzeniu kursów językowych dla przybyłych (29%).

– Te przerażające miesiące rosyjskiej inwazji pokazały, co oznacza ludzka twarz biznesu. CSR, elastyczność, innowacyjność, o których rozmawialiśmy latami, przeszły z teorii w praktykę, a ukraińskie firmy zrozumiały, że ich wykorzystanie to jedyny sposób na przetrwanie w tej rozdartej wojną rzeczywistości. Ukraina każdego dnia traci swoich ludzi, a ukraińskie firmy pracowników. Mimo to przedsiębiorcy nadal chcą działać i pracują tak ciężko, jak tylko mogą, aby wzmocnić opór, przynieść zwycięstwo i zrealizować inspirującą wizję naszej wspólnej przyszłości – komentuje Tatiana Sakharuk, dyrektorka wykonawcza UN Global Compact Network Ukraine.

21 września br. raport „United Business for Ukraine” został zaprezentowany podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku. Prezentacja dokumentu stanowiła ważną część spotkania na temat odbudowy Ukrainy z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, Jakuba Kumocha – Sekretarza Stanu w KPRP, Szefa Biura Polityki Międzynarodowej w KPRP, Marcina Przydacza – podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Denysa Szmyhala – premiera Ukrainy, Sandy Ojiambo – Zastępczyni Sekretarza Generalnego ONZ, CEO&Executive Director UN Global Compact, Jensa Wandela – Acting Executive Director, UN Office for Project Services, Kamila Wyszkowskiego – przedstawiciela krajowego i dyrektora wykonawczego UN GCNP, Tatiany Sakharuk – dyrektorki wykonawczej UN GCNU, Melissy Powell – szefowej sztabu w UNGC, Andrey’a Ivanowa – szefa sektora w Agencji Praw Podstawowych UE i głównego autora raportu „United Business for Ukraine”,  a także przedstawicieli polskiego i globalnego biznesu.