Jak biznes przeciwdziała problemowi marnowania żywności?

Dotyczy firmy: Allegro, Auchan Retail Polska, BNP Paribas Bank Polska, Grupa Raben, Nestlé Polska, Provident Polska,

Statystyki dotyczące marnowania żywności w Polsce są alarmujące. Rocznie wyrzucamy 4,8 mln ton żywności. Kluczem do przezwyciężenia tego problemu jest edukacja konsumentów oraz rozwiązania wspierające ich w bardziej zrównoważonych decyzjach zakupowych. 

Problem rozdystrybuowania żywności jest jednym z najbardziej rażących dowodów nierównomiernego podziału sił i środków na świecie. Dotyczy także Europy, gdzie wskaźnik poziomu niedożywienia wynosi aż 8%. Z kolei kraje rozwinięte borykają się z problemem otyłości, która coraz częściej dotyka także dzieci. 

Problem głodu nie wynika z niedoboru jedzenia, a z tego, że jego produkcja na świecie rozkłada się nierównomiernie. Sęk w tym, że z jednej strony żywności brakuje, a z drugiej – corocznie ok. 1/3 wyprodukowanego pożywienia – tj. 1,3 mld ton o wartości około 1 biliona dolarów – marnuje się w domach lub sklepach albo psuje się z powodu złego transportu i nieodpowiednich praktyk związanych ze zbiorami.

Te wyzwania dostrzegają największe organizacje na świecie, na czele z ONZ. Znajduje to odzwierciedlenie chociażby w sformułowaniu 2. Celu Zrównoważonego Rozwoju “Wyeliminować głód, osiągnąć bezpieczeństwo żywnościowe i lepsze odżywianie oraz promować zrównoważone rolnictwo” oraz Celu 12, dotyczącego zrównoważonej konsumpcji, zwłaszcza w zadaniu szczegółowym 12.3: “Do 2030 roku zmniejszyć o połowę globalną ilość marnowanej żywności per capita w sprzedaży detalicznej i konsumpcji, zmniejszyć straty żywnościowe w procesie produkcji i dystrybucji, w tym straty powstałe podczas zbiorów”.

Czy Polki i Polacy marnują żywność?

W Polsce co roku wyrzuca się 4,8 mln ton żywności. Najwięcej marnują konsumenci – aż 60%, czyli blisko 3 mln ton jedzenia trafia do kosza w gospodarstwach domowych. Za kolejne straty odpowiadają produkcja i przetwórstwo – łącznie 30%, handel to 7%, gastronomia niewiele powyżej 1%, a w trakcie transportu i magazynowania marnuje się mniej niż 1% – wynika z ostatnich badań PROM.

Przeprowadzona przez ekspercki zespół analiza wykazała, że do 2030 roku bardziej realne wydaje się obniżenie skali marnowania o 30%, a największy wkład w realizację tego celu będą miały gospodarstwa domowe.

Jak biznes odpowiada na wyzwania żywnościowe?

Jeśli chodzi o działania, które mogą być skuteczną odpowiedzią na poziomie konsumenckim, to eksperci zwracają uwagę na m.in. wdrożenie do masowego użycia rozwiązań technologicznych do monitorowania dat ważności produktów. Istotne są także działania edukacyjne w tym obszarze. Według danych Federacji Polskich Banków Żywności aż 64% dorosłych nie wie, co tak naprawdę oznaczają daty umieszczone na opakowaniach produktów spożywczych. Nie potrafią oni wskazać różnicy pomiędzy „najlepiej spożyć przed”, a „należy spożyć do”. Co istotne, 10% żywności marnuje się właśnie na skutek niezrozumienia etykiet z datami ważności, a to z kolei prowadzi do wyrzucania dobrych produktów. Przykładem odpowiedzi na ten problem jest realizowana m.in. przez Auchan i Nestle kampania “Często dobre dłużej”, w której firmy zachęcają konsumentów by używali swoich zmysłów do walki z marnotrawstwem żywności w myśl hasła “Sprawdź zanim wyrzucisz: popatrz, powąchaj, posmakuj”. 

Ważna jest także organizacja kuchennej logistyki. Provident Polska realizuje program “Less waste”, który jest adresowany do pracowników i doradców. Jednym z jego celów jest edukacja w zakresie skutecznych sposób na niemarnowanie żywności. Firma zachęca także do chodzenia na zakupy z wcześniej przygotowaną listą, przetwarzania żywności (poprzez np. mrożenie, pasteryzowanie, robienie przetworów) czy oddawania nadwyżek do jadłodzielni czy banków żywności. Na współpracę z tymi ostatnimi duży nacisk kładzie Grupa Raben, która w obrazowy sposób w ramach kampanii #RabenExpress przedstawiła drogę, jaką przechodzi uratowana od zmarnowania żywność. 

Istotne jest też ograniczanie śladu węglowego żywności poprzez zakupy od lokalnych dostawców. Aby ułatwić dostęp do nich konsumentom, Allegro Lokalnie i BNP Paribas Polska poprzez specjalne pakiety zachęcają rolników do sprzedaży online i promowania artykułów spożywczych, które są produkowane lokalnie. Na swojej platformie Allegro propaguje zrównoważony rozwój dzięki specjalnej strefie Naturalnie.Allegro.pl, gdzie znaleźć można produkty powstające w zgodzie z naturą, z odpowiednimi certyfikatami i oznaczeniami. Klienci mogą wybrać produkty o najwyższej jakości, w tym odpowiednie dla wegan i wegetarian. Z kolei w strefie Supermarketu Allegro można znaleźć produkty z odpowiednim oznaczeniem, gwarancją pochodzenia czy znakiem nadawanym za spełnienie konkretnych wymogów – np. rolnictwa ekologicznego, Fair Trade, EU Flower czy Rainforest Alliance.

Aby zwiększyć przejrzystość łańcucha produkcji artykułów spożywczych firmy sięgają także po nowe rozwiązania technologiczne. Sieć Carrefour Polska ogłosiła właśnie, że wkrótce w jej sklepach pojawią się polskie ziemniaki marki własnej objęte technologią blockchain, która pozwala na prześledzenie procesów ich uprawy oraz pakowania. Sieć wprowadza takie rozwiązanie jako pierwsza firma z sektora spożywczego w Polsce, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów i rządowemu projektowi paszportyzacji polskiej żywności.

Warto także pamięć, że produkcja i konsumpcja żywności wiążą się z tematyką globalnego ocieplenia. Sektor żywnościowy pochłania bowiem aż 30% skonsumowanej energii i odpowiada za 22% emisji gazów cieplarnianych. Marnotrawstwo ma zatem realny wpływ na katastrofę klimatyczną. 

Dlatego ważne są kroki zmierzające do rozwijania produkcji żywności w kierunku systemów regeneracyjnych – czyli takich, które mają na celu ochronę i przywracanie optymalnego stanu środowiska oraz poprawę warunków życia rolników i społeczności rolniczej. Działania z tego obszaru wdrażane są również w Polsce – realizuje je na przykład firma Nestlé. 

Działania nad bardziej zrównoważonymi systemami żywnościowymi chce też wspierać Unia Europejska, która ogłosiła niedawno przekazanie na ten cel 140 mln euro, o czym pisaliśmy tutaj >>