Dezinformacja wokół klimatu i polityki klimatycznej: opinie Polek i Polaków

W raporcie przygotowanym przez Instytut Spraw Publicznych zostały podsumowane wyniki badania na temat oceny podatności Polek i Polaków na dezinformację dotyczącą zmiany klimatu oraz polityki klimatycznej i umiejętności radzenia sobie z nią.

POBIERZ PUBLIKACJĘ »

Dezinformacji sprzyjają złożoność świata, w którym żyjemy, i otaczająca nas rzeczywistość nadmiaru informacji, których często nie mamy możliwości szybko zweryfikować. Potencjał dezinformacji zwiększa także nasza skłonność do szukania prostych odpowiedzi na stawiane sobie pytania i doskwierające nam dylematy, a także akceptowania tych informacji, które potwierdzają nasze przekonania, i pomijania alternatywnych, mniej zbieżnych z naszymi poglądami. Służy jej również obecny stan kultury informacyjnej oraz rynku medialnego, opartych na szumie informacyjnym i zamykaniu się we własnych „bańkach informacyjnych” (echo chambers) – piszą we wstępie Paulina Sobiesiak-Penszko i Filip Pazderski, autorka i autor raportu.

Główne wnioski z badania

• Zmiana klimatu to temat, którym interesuje się większość polskiego społeczeństwa.
• Powszechna w społeczeństwie jest wiedza i świadomość dotycząca bardzo ogólnych kwestii związanych z klimatem.
• Polacy dostrzegają również znaczenie problemu dezinformacji dotyczącej klimatu i polityki klimatycznej.
• Blisko połowa (44%) polskiego społeczeństwa deklaruje, że spotkała się w ostatnich kilku miesiącach z dezinformacją dotyczącą kwestii klimatycznych.
• Wśród osób, które starają się zweryfikować docierające do nich informacje, dominuje sięganie po najprostsze i mniej skuteczne strategie działania.
• Osoby, które specjalizują się w problematyce ochrony klimatu, nie są wystarczająco rozpoznawalne w przestrzeni publicznej.
• Politycy wskazywani są przez 45% badanej populacji jako najważniejsze źródło dezinformacji.
• To, co uznajemy za prawdę, jest w większym stopniu związane z preferencjami politycznymi, ze światopoglądem i stylem życia niż z obiektywną oceną faktów i informacji.
• Wśród państw najczęściej wymienianych jako odpowiedzialne za dezinformację znalazły się kolejno: Rosja (38% wskazań), Chiny (28%), Niemcy (18%), Białoruś (17%), Stany Zjednoczone i Polska (oba kraje wymienione przez 11% badanych).
• Budowanie odporności na dezinformację dotyczącą klimatu i polityki klimatycznej oznacza konieczność kierowania działań do różnych grup społecznych.

Obszary badania

• Jaki jest potencjał dezinformacji dotyczącej klimatu i polityki klimatycznej, biorąc pod uwagę zainteresowanie i wiedzę Polek i Polaków na ten temat?
• W jakim stopniu – według oceny własnej Polek i Polaków – mają oni kontakt z dezinformacją dotyczącą klimatu? Jak jest on częsty? Na czym polega dezinformacja, z którą się stykają?
• Jaka jest świadomość Polek i Polaków na temat istnienia dezinformacji dotyczącej klimatu?
• Co Polki i Polacy umieją zrobić i czy coś robią z fałszywymi informacjami, z którymi stykają się w różnego rodzaju źródłach?
• Jak są postrzegane dezinformacja dotycząca klimatu i jej znaczenie?
• Jakie są w ocenie Polek i Polaków najbardziej wiarygodne źródła wiedzy o klimacie i polityce klimatycznej?
• Jakiego rodzaju źródła, zdaniem Polek i Polaków, szerzą dezinformację dotyczącą klimatu?

Badanie przeprowadzono w kwietniu 2022 roku.