Czy spółdzielczość może być odpowiedzią na wyzwania sprawiedliwej transformacji w Polsce?

Polska ma coraz mniej czasu, aby odpowiedzieć na pytanie, jak w sprawiedliwy sposób przeprowadzić transformację energetyczną. Dlatego eksperci_ki CoopTech Hub – pierwszego w Polsce centrum technologii spółdzielczych – w raporcie „Spółdzielcza transformacja. Operacjonalizacja sprawiedliwej transformacji dla regionów węglowych w Polsce” postanowili_ły pokazać krok po kroku model spółdzielczej transformacji. Ma być on oparty o gwarancję zatrudnienia, spółdzielnie rozwojowe, partycypację, zielone i cyfrowe innowacje.

— Dotychczasowy model oparty o monokultury produkcyjne i paliwa kopalne wyczerpał się. Wskazujemy taki sposób zmiany, który stworzy stabilny rynek pracy i umożliwi rozwój lokalnej gospodarki dzięki inwestycjom w zielone i cyfrowe rozwiązania. Potrzeba do tego planowania w długim horyzoncie czasowym — mówią Jan J. Zygmuntowski, Dyrektor programowy CoopTech Hub i Joanna Erbel, Liderka Klubu samorządowego CoopTech Hub.

Wszystkie dotychczasowe próby transformacji regionów górniczych natrafiały na barierę na etapie operacjonalizacji. Eksperci_ki CoopTech Hub proponują innowacyjne narzędzia polityki gospodarczej – spółdzielnie rozwojowe, gwarancję zatrudnienia i partycypację pracowników. Według ich obliczeń, model spółdzielczej transformacji jest również opłacalny – koszt na poziomie 1/3 środków samego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji ma pozwolić rozwiązać problem strukturalnego bezrobocia we wszystkich regionach węglowych w Polsce.

Propozycja spółdzielczej transformacji była przez pół roku konsultowana z kluczowymi organizacjami dialogu społecznego: pracodawcami branży węglowej, górniczymi związkami zawodowymi, organizacjami pozarządowymi, zielonymi ruchami społecznymi i z samymi samorządowcami, którzy najbardziej potrzebują rzeczowego doradztwa w przeddzień sprawiedliwej transformacji.

Korzystna społecznie i klimatyczna alternatywa?

Na Linkedinowym profilu CoopTech Hub przytoczony został komentarz jednego z przedstawicieli strony społecznej, wygłoszony w trakcie spotkania ekspertów i interesariuszy wokół raportu: „Taki model transformacji może stanowić dobry początek zmian na szerszą skalę w gospodarce oraz rozpowszechniania takich idei jak spółdzielczość czy gwarancja zatrudnienia. Stanowi więc korzystną społecznie i klimatycznie alternatywę dla szerzącego się coraz bardziej niestabilnego i opartego o wyizolowanie pracownika modelu rynku pracy, co jest szczególnie ważne i uderzające w młodych„.

 — Jest zagrożenie, że pieniądze, nawet duże pieniądze na sprawiedliwą transformację nie załatwią problemu. Osłony socjalne, odprawy czy szkolenia są niewątpliwie potrzebne – ale nie stworzą miejsc pracy. A gdy nie będzie miejsc pracy, to za dziesięć, dwadzieścia lat w regionach górniczych nie będzie życia. Nie można też opierać strategii rozwoju wyłącznie na nadziei ściągnięcia inwestorów spoza regionu — mówi dr Mateusz Piotrowski, prezes Stowarzyszenia Pacjent Europa, będącego pomysłodawcą powstania raportu.

Raport Spółdzielcza transformacja. Operacjonalizacja sprawiedliwej transformacji dla regionów węglowych w Polsce jest dostępny pod adresem hub.coop/publikacje.

Źródło: mat. pras., linkedin.com/company/cooptechhub