Równowaga płci w organach spółek. UE przyjęła nowe przepisy

20 października 2022

17 października 2022 r. Rada UE przyjęła ostateczną wersję dyrektywy o równowadze płci w organach spółek. Nowe unijne przepisy, które muszą zostać przeniesione do prawa krajowego, sprzyjają większej równowadze płci w organach spółek giełdowych w całej UE.

– Nowe przepisy pomogą usunąć przeszkody w karierze zawodowej, z jakimi często borykają się kobiety. Także przedsiębiorstwa, jak sądzę, odniosłyby znaczne korzyści, gdyby kobiety miały szansę realizować swój potencjał na stanowiskach decyzyjnych. Pozytywny wpływ nowych przepisów z pewnością będzie odczuwalny na wszystkich szczeblach gospodarek krajowych – Marian Jurečka, czeski wicepremier oraz minister pracy i spraw społecznych.

Nowa dyrektywa, która będzie musiała zostać przetransponowana do prawa krajowego, przewiduje, że do 2026 r. co najmniej 40% stanowisk dyrektorów niewykonawczych w spółkach giełdowych powinny zajmować osoby płci niedostatecznie reprezentowanej. Jeśli państwa członkowskie zechcą zastosować te nowe zasady zarówno do dyrektorów wykonawczych, jak i niewykonawczych, poziom docelowy na 2026 r. wyniesie 33% wszystkich stanowisk dyrektorskich.

Dyrektywa stanowi, że spółki giełdowe, które nie osiągną wyznaczonych celów, będą zmuszone dostosować swój proces selekcji. Będą musiały wprowadzić sprawiedliwe i przejrzyste procedury selekcji i mianowania, oparte na dokonywaniu porównawczej oceny poszczególnych kandydatów na podstawie jasnych i neutralnie sformułowanych kryteriów. W przypadku konieczności wyboru spośród kandydatów posiadających równorzędne kwalifikacje spółki powinny dawać pierwszeństwo osobie płci niedostatecznie reprezentowanej.

Sprawozdawczość i ewentualne dostosowania krajowe

Państwo, które zbliży się do osiągnięcia celów dyrektywy lub wprowadzi równie skuteczne przepisy przed wejściem w życie dyrektywy, może zawiesić stosowanie jej wymogów dotyczących procesu mianowania lub selekcji.

Raz w roku spółki będą musiały informować o reprezentacji płci w swoich organach i o środkach, które podejmują, by osiągnąć odsetek 33% lub 40%. Również raz w roku państwa członkowskie będą publikować listę spółek, które osiągnęły cele wyznaczone w dyrektywie.

Kontekst i dalsze kroki

Równe traktowanie i równe szanse kobiet i mężczyzn to zasady zapisane w traktatach UE, a także w Europejskim filarze praw socjalnych proklamowanym przez Radę, Parlament Europejski i Komisję Europejską w 2017 r.

14 marca 2022 r. Rada ds. Zatrudnienia i Spraw Społecznych ostatecznie wypracowała swoje stanowisko w sprawie nowych przepisów. 7 czerwca przedstawiciele Rady i Parlamentu Europejskiego zakończyli negocjowanie tekstu kompromisowego, który trafił właśnie do formalnego przyjęcia przez współprawodawców.

Państwa członkowskie mają dwa lata od wejścia w życie dyrektywy na przyjęcie wymaganych środków krajowych. Dyrektywa wejdzie w życie 20. dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Musi jeszcze zostać przyjęta przez Parlament Europejski.

Jak wygląda reprezentacja kobiet w organach spółek?

Wśród absolwentów unijnych uczelni ok. 60% to kobiety, jednak w procesie podejmowania decyzji gospodarczych, zwłaszcza na najwyższych szczeblach, jest ich nieproporcjonalnie mało: 31,5% kobiet w organach spółek, 8% kobiet jako prezesów w organach spółek (źródło: Największe spółki giełdowe w UE, badanie EIGE, czerwiec 2022).

Jakie korzyści dają nowe przepisy UE o równowadze płci w organach spółek?

UE uważa, że coraz większy udział kobiet w rynku pracy jest niezbędny, by:

  • pobudzić wzrost gospodarczy w Europie,
  • zwiększyć konkurencyjność europejskich spółek,
  • zaradzić wyzwaniom demograficznym w Europie.

Szacuje się, że większa obecność kobiet w organach spółek, a zatem ich udział w procesie podejmowania decyzji gospodarczych pozytywnie wpłynie na zatrudnienie kobiet w spółkach i na całą gospodarkę.

Poza tym jedynie środek przyjęty na szczeblu UE może zapewnić równą konkurencję w całej Unii i zapobiec praktycznym problemom w działalności biznesowej.

Mimo dowodów, że równowaga płci ma pozytywne skutki, i mimo unijnej legislacji, która zakazuje dyskryminacji ze względu na płeć, w organach spółek w UE nadal dużo mniej jest kobiet niż mężczyzn. Ten brak równowagi szczególnie rzuca się w oczy w sektorze prywatnym, zwłaszcza w spółkach giełdowych.

UE stara się zapewnić bardziej zrównoważoną reprezentację kobiet i mężczyzn w organach spółek giełdowych. Choć trwają działania na rzecz większej równości, są one wciąż powolne i różnią się zależnie od państwa członkowskiego.

Obiektywne kryteria wyboru i powołań

Spółki giełdowe, które nie zrealizują wspomnianych celów, będą musiały zmodyfikować proces wyboru kandydatów do organów spółek.

Będą musiały wprowadzić sprawiedliwe i przejrzyste procedury selekcji i powołań, oparte na ocenie porównawczej poszczególnych kandydatów przeprowadzanej na podstawie jasnych i neutralnie sformułowanych kryteriów. Kluczowymi kryteriami pozostaną kwalifikacje i osiągnięcia merytoryczne.

Nowa dyrektywa przewiduje:

  • minimalny poziom harmonizacji wymogów ładu korporacyjnego, gdyż powołania będą musiały wynikać z obiektywnych kryteriów
  • zabezpieczenia, dzięki którym nie będzie bezwarunkowej, automatycznej promocji osób płci niedostatecznie reprezentowanej
  • przyznawanie pierwszeństwa kandydatom o takich samych kwalifikacjach należącym do płci niedostatecznie reprezentowanej, chyba że obiektywna ocena przechyla szalę na korzyść kandydata płci przeciwnej.

 

Źródło: www.consilium.europa.eu