Przeciwdziałanie zmianom klimatu i ich skutkom jest największym wyzwaniem XXI wieku

29 października 2021

81% Polaków uważa, że zmiana klimatu i jej konsekwencje stanowią największe wyzwanie dla ludzkości w XXI wieku. Odsetek ten jest różny w poszczególnych kategoriach demograficznych i waha się od 76% w przypadku polskich mężczyzn do 86% w przypadku polskich kobiet, od 79% w przypadku respondentów w wieku 15–29 lat do 86% w przypadku respondentów starszych niż 65 lat oraz od 77% w przypadku osób o niskich dochodach do 83% w przypadku osób o wysokich dochodach.

Zdaniem zdecydowanej większości Polaków (82%) zmiana klimatu wpływa na ich życie codzienne (to wynik o pięć punktów procentowych wyższy niż w poprzednim roku i wyższy od średniej europejskiej wynoszącej 77%).

Przeciwdziałanie zmianie klimatu w kraju

Zdaniem zdecydowanej większości Polaków (82%) zmiana klimatu wpływa na ich życie codzienne. Wpływ ten odczuwa zarówno młodsze (84%), jak i starsze pokolenie (86%), przy czym ze stwierdzeniem tym zgadza się 80% respondentów w wieku 30–64 lat. Podobny pogląd wyrażają także respondenci we wszystkich kategoriach społeczno-ekonomicznych (82% w przypadku osób o wysokich dochodach i 81% w przypadku osób o niskich dochodach).

Polacy raczej pesymistycznie postrzegają zdolność swojego kraju do szybkiego poddania się zielonej transformacji. Większość ankietowanych (52%) uważa, że Polsce nie uda się radykalnie zmniejszyć emisji dwutlenku węgla do 2050 roku, zgodnie ze zobowiązaniem zawartym w porozumieniu paryskim. Pesymizm ten podziela 54% respondentów w wieku 15–29 lat oraz 57% respondentów w wieku 65 lat i starszych. Z kolei 55% polskich respondentów mających dzieci w wieku poniżej 18 lat uważa, że ich krajowi uda się ograniczyć emisje dwutlenku węgla, natomiast wśród respondentów niemających dzieci w tym przedziale wiekowym odsetek ten jest mniejszy i wynosi 45%.

64% ankietowanych opowiada się za wprowadzeniem przez rząd bardziej rygorystycznych środków – podobnych do tych wprowadzonych w celu zwalczenia kryzysu związanego z COVID-19 – które wymuszą zmiany w zachowaniu obywateli.

Jednocześnie tylko 11% Polaków uważa, że globalne ocieplenie nie jest skutkiem działalności człowieka. Pogląd ten podziela 13% mężczyzn, ale tylko 8% kobiet i 7% respondentów w wieku 15–29 lat.

– Z tegorocznej ankiety przeprowadzanej przez EBI wynika, że 81% Polaków uważa zmiany klimatyczne za największe zagrożenie w tym stuleciu. Wynik ten jest porównywalny do średniej w Unii Europejskiej, co wskazuje, że kraje EU, w tym Polska, słusznie wyznaczyły zieloną transformację gospodarki jako główny kierunek działań – mówi Teresa Czerwińska, odpowiedzialna za działania EBI  w zakresie innowacji oraz za działania banku w Polsce.

Debata dotycząca energii

Większość Polaków (58%) uważa, że ich kraj powinien w większym stopniu polegać na odnawialnych źródłach energii, aby stawić czoła kryzysowi klimatycznemu, przy czym pogląd ten podziela aż 63% wszystkich Europejczyków. W Polsce kobiety (62%) popierają odnawialne źródła energii częściej niż mężczyźni (54%), co stanowi różnicę ośmiu punktów procentowych. Poparcie dla energii odnawialnej jest jednakowe we wszystkich grupach wiekowych. Dalszy rozwój w dziedzinie energii odnawialnej poparłoby 57% osób o niższych dochodach i 60% osób o wyższych dochodach.

Na drugim miejscu znajduje się energia jądrowa, którą popiera 16% Polaków (wynik ten jest o cztery punkty procentowe wyższy od średniej europejskiej). Wyraźne jest zróżnicowanie w zależności od płci: energię jądrową znacznie częściej popierają mężczyźni (24%) niż kobiety (8%). Poparcie dla rozwoju w dziedzinie energii jądrowej jest również większe wśród osób o wyższych dochodach (20%) w porównaniu z osobami o niższych dochodach (13%).

Na drugiej pozycji – razem z energią jądrową – znalazło się oszczędzanie energii, które popiera 16% Polaków. Oszczędzanie energii plasuje się znacznie wyżej niż zwiększenie roli gazu ziemnego (7%). W kwestii oszczędzania energii również zauważalne jest zróżnicowanie w zależności od płci: kobiety (20%) są znacznie bardziej skłonne do tego, aby wspierać oszczędzanie energii, niż mężczyźni (12%).

Najpopularniejsze wśród Polaków rozwiązania w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu

Polacy w większości (63%) poparliby wprowadzenie podatku od produktów i usług, które najmocniej przyczyniają się do globalnego ocieplenia, choć w mniejszym stopniu niż ogół Europejczyków (69%). Opowiadają się również za wprowadzeniem minimalnej 5-letniej gwarancji na każdy produkt elektryczny lub elektroniczny (94%) oraz za zastąpieniem lotów na krótkich dystansach szybkimi, niskoemisyjnymi pociągami (88%) we współpracy z sąsiednimi krajami. Popierają też łagodniejsze środki, takie jak wsparcie edukacji i zwiększenie świadomości młodzieży w zakresie zrównoważonej konsumpcji (93%).

Europejczycy oczekują od władz publicznych bardziej rygorystycznych środków i narzędzi, które pomogą im w walce ze zmianą klimatu. W przededniu COP26 te opinie obywateli są wyraźnym sygnałem do wzmożenia naszych wysiłków i przyspieszenia zielonej transformacji. Rolą EBI jako banku klimatycznego Unii Europejskiej jest finansowanie projektów w dziedzinie czystej energii, oszczędności energii, rozwiązań w zakresie zrównoważonej mobilności oraz innowacji, które pomogą ograniczyć wzrost temperatury do poziomu 1,5°C lub niższego – powiedział Ambroise Fayolle, odpowiedzialny za działania EBI na rzecz klimatu i środowiska

O badaniu EBI

Europejski Bank Inwestycyjny przeprowadził czwartą edycję ankiety dotyczącej klimatu, której celem było wnikliwe zbadanie odczuć obywateli w kwestii zmiany klimatu. Czwarta edycja tej ankiety EBI – przeprowadzona we współpracy z pracownią badania rynku BVA – ma dostarczyć informacji do szerszej debaty na temat nastrojów i oczekiwań w zakresie działań na rzecz klimatu. W badaniu przeprowadzonym w dniach od 26 sierpnia do 22 września 2021 roku wzięło udział ponad 30 tys. respondentów, z reprezentatywnym panelem z każdego z 30 krajów objętych ankietą.

Źródło: EBI