Kim jesteśmy
Współpraca
Programy
Konkursy
Baza wiedzy
Ponad 80% Polaków uważa, że mężczyźni powinni angażować się w opiekę nad dziećmi w takim samym stopniu co kobiety – wynika z badania Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Wciąż jednak pozostaje duża luka pomiędzy deklaracjami a rzeczywistością. Jak ją zmniejszyć?
Najnowsze badanie Forum Odpowiedzialnego Biznesu pokazuje, że w zakresie opinii o postrzeganiu ról społecznych panuje w naszym kraju powszechna zgoda – zarówno Polki, jak i Polacy uważają, że mężczyźni powinni angażować się w opiekę w takim samym stopniu co kobiety. Tego zdania jest 88% kobiet i 75% mężczyzn.
Jeszcze większa zgodność dotyczy równego dla kobiet i mężczyzn prawa do wzięcia wolnego w pracy, przeznaczonego na obowiązki opiekuńcze – tę opinię podziela 90% kobiet i 82% mężczyzn.
A na kim, przede wszystkim, według ankietowanych, ciąży obowiązek zapewnienia rodzinie środków finansowych? Zaledwie czterech na dziesięciu Polaków wskazało, że główną rolą mężczyzny jest dostarczanie pieniędzy i zasobów dla najbliższych. Spośród ankietowanych kobiet z tym stwierdzeniem zgadza się jedynie co czwarta. Tak więc Polki mogą i chcą wziąć na siebie zobowiązania związane z zapewnieniem rodzinie bezpieczeństwa finansowego.
Gdy deklaracje zderzają się z rzeczywistością
Jak pokazują wyniki badania Forum Odpowiedzialnego Biznesu, w praktyce zaangażowanie mężczyzn jest dużo niższe niż wynikałoby to z ich deklaracji. To kobiety pełnią większość obowiązków związanych z rolami opiekuńczymi. I to one ponoszą konsekwencje takiego stanu rzeczy. Cztery na dziesięć kobiet oceniły bowiem, że w związku z koniecznością realizacji zobowiązań opiekuńczych straciły pewne szanse zawodowe.
Trzy czwarte badanych pracowników może wskazać w swoim otoczeniu przykłady osób, które zrezygnowały lub przerwały na jakiś czas pracę w związku z pełnieniem opieki. Najwięcej osób wskazuje przykłady kobiet rezygnujących ze względu na dziecko (62% badanych). Jedna trzecia zna kobiety, które musiały zrezygnować lub przerwać pracę ze względu na konieczność opieki nad niesamodzielnym dorosłym. Z kolei mężczyzn rezygnujących z pracy z powodu obowiązków opiekuńczych zna wyraźnie mniej osób, ale uwagę zwraca bardzo mała różnica pomiędzy znajomością osób rezygnujących ze względu na dzieci (10%) i ze względu na opiekę nad dorosłymi (8%).
Większe zaangażowanie mężczyzn to szansa na realną zmianę
Jak pokazują rezultaty badania, aby zapobiec negatywnemu wpływowi obowiązków opiekuńczych na aktywność i rozwój zawodowy kobiet, potrzebne jest większe zaangażowanie ze strony mężczyzn. Aż 81% kobiet zgadza się ze stwierdzeniem, że gdyby mężczyźni bardziej zaangażowali się w opiekę, kobietom byłoby łatwiej rozwijać swoją karierę. Kobiety znacznie częściej oczekują od swoich mężów/partnerów wzięcia na siebie większej części obowiązków opiekuńczych niż obecnie.
Co ciekawe, zarówno mężczyźni, jak i kobiety zgadzają się, że to praca mężczyzn znacznie mocniej ogranicza karierę kobiet z obowiązkami opiekuńczymi niż praca kobiet ogranicza karierę mężczyzn z takimi obowiązkami.
Konieczne przejście od deklaracji do działań
W pytaniu o to, kto pełni główną rolę w opiece nad dziećmi, 61% mężczyzn twierdzi, że dzieli się opieką nad dzieckiem z żoną/partnerką po równo. Tyle, że takiego zdania jest zaledwie 29% kobiet.
– Rozbieżność dotycząca postrzegania zaangażowania w opiekę nad dziećmi oznacza, że ciągle inaczej rozumiemy to, jak takie zaangażowanie powinno wyglądać. I ciągle w zbyt dużej skali deklaracje rozmijają się codzienną praktyką. To, że zmiana jest możliwa pokazuje opieka nad osobami dorosłymi – w tym przypadku to mężczyźni częściej niż kobiety określają się jako wyłączni opiekunowie – mówi Marzena Strzelczak, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu. – Społeczne postrzeganie podziału ról opiekuńczych pozwala jednak z optymizmem patrzeć w przyszłość. W opinii zarówno pracowników, jak i pracownic podział ten powinien być bardziej sprawiedliwy i nie przyczyniać się do dysproporcji w zakresie m.in. szans kobiet na udaną karierę zawodową. A kluczem do tego jest większe zaangażowanie mężczyzn w pełnienie ról opiekuńczych – nie tylko na poziomie deklaracji. Istotne jest także promowanie dobrych praktyk w tym zakresie oraz zachęty ze strony pracodawców – zarówno bezpośrednich przełożonych, jak i osób kierujących organizacją. Dużo dobrego mogą dać regulacje systemowe, na poziomie administracyjnym, jak np. te wprowadzone Dyrektywą o work-life balance – dodaje Marzena Strzelczak.
Dlatego bardzo ważne są rozwiązania proponowane bezpośrednio przez pracodawców, co potwierdzają partnerzy badania.
– Zdajemy sobie sprawę z wyzwań demograficznych przed jakimi stoimy, nie tylko jako społeczeństwo ale również pracodawcy, dlatego w Santander Bank Polska chcemy zapewnić naszym pracownikom jak najlepsze miejsce pracy i zastosować takie rozwiązania, które ułatwią im pełnienie różnych ról opiekuńczych, zarówno wobec dzieci, jak i dorosłych. Jednym z takich rozwiązań są wprowadzone godziny dla rodziny czyli dodatkowe płatne godziny wolne przeznaczone dla swoich najbliższych. Sukcesywnie realizujemy działania wspierające budowanie inkluzywnego i różnorodnego środowiska pracy. Zależy nam nie tylko na osiągnięciu równowagi płci wśród najwyższej kadry zarządzającej, ale także na zapewnieniu różnorodności w zespołach. W tym roku dołączyliśmy do globalnej akcji #EachForEqual promując między innymi wzajemne wsparcie kobiet i mężczyzn w dążeniu do równości. Chcemy tworzyć kulturę, której podstawą będą takie wartości, jak solidarność oraz wzajemna pomoc i wsparcie – komentuje Dorota Strojkowska, Członek Zarządu Santander Bank Polska odpowiadająca za Pion Partnerstwa Biznesowego.
***
Informacja o badaniu „Praca zawodowa a pełnienie ról opiekuńczych przez kobiety i mężczyzn w Polsce”:
Organizator badania: Forum Odpowiedzialnego Biznesu
Partnerzy badania: Santander Bank Polska i Henkel Polska
Premiera pierwszych wyników badania miała miejsce 14 lutego w ramach 8. urodzin Karty Różnorodności. Premiera pełnego raportu odbędzie się 21 maja w Warszawie podczas VII Ogólnopolskiego Dnia Różnorodności, organizowanego corocznie przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu w ramach Karty Różnorodności.
Metodologia
Badanie zrealizował zespół Puzzle Research w okresie od listopada 2019 roku do stycznia 2020 roku na grupie 3376 osób, przy równoległym zastosowaniu kilku metod badawczych: FGI (grupy dyskusyjne), internetowe wywiady ankietowe, studia przypadku, internetowe wywiady penetracyjne, wywiad ekspercki i badanie źródeł wtórnych.