Raport „Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050”

Raport „Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050”

Autorzy: Ministerstwo Gospodarki

Data i miejsce wydania: Warszawa, 2012

„Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050” to dokument wskazujący na kluczowe wyzwania i obszary priorytetowe, w których biznes powinien przyjąć aktywną postawę na rzecz wsparcia przemian społeczno- gospodarczych.

Proces nawiązuje do międzynarodowej inicjatywy, podjętej przez Światową Radę Biznesu na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (World Business Council for Sustainable Development, WBCSD) i realizowany był już w wielu krajach europejskich m.in. Austrii, Zjednoczonym Królestwie, czy Królestwie Niderlandów. Ministerstwo Gospodarki oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu objęło niniejszą inicjatywę patronatem honorowym, natomiast partnerem merytorycznym procesu jest PwC.

Raport „Wizja Zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu 2050” definiuje najważniejsze wyzwania i wskazuje działania niezbędne do realizacji celów zrównoważonego rozwoju w sześciu priorytetowych obszarach, za które uznano: kapitał społeczny, kapitał ludzki, infrastrukturę, zasoby naturalne, energię, a także jakość państwa i instytucji publicznych. Dokument powstał w drodze konsultacji prowadzonych przez firmę doradczą PwC we współpracy z Ministerstwem Gospodarki i Forum Odpowiedzialnego Biznesu z 150 przedstawicielami firm i organizacji zrzeszających przedsiębiorstwa.

Jak wynika z raportu, główne wyzwania przed jakimi stoi biznes i Polska to:

1. Rozwój kapitału społecznego, a w szczególności budowanie zaufania społecznego i wzmacnianie współpracy. Zdaniem autorów raportu, aby wybudować w Polsce kapitał społeczny, nawyki współpracy i poszukiwania wspólnego interesu powinny być wpajane od dziecka przez system edukacyjny. Usprawnienie funkcjonowania systemu edukacyjnego, poprawa jego jakości oraz dostosowanie do wyzwań współczesnego świata będzie kluczowe dla realizacji Wizji 2050.

2. Rozwój kapitału ludzkiego – w tym obszarze przedstawiciele biznesu wskazali przede wszystkim na potrzebę przekazywania uczniom chęci nauki przez całe życie, budowania umiejętności wynikających z nauki przedmiotów ścisłych, a także kształtowania kompetencji miękkich, promowania mobilności międzysektorowej i myślenia systemowego itp. Ponadto, kluczowe jest dopasowanie edukacji do potrzeb rynkowych poprzez ściślejszą współpracę nauki z biznesem oraz stworzenie ram instytucjonalnych dla takich działań, a także umożliwienie uczniom i studentom dostępu do nowych technologii i najnowszej wiedzy rynkowej. Dodatkowo wskazano m.in. na potrzebę: tworzenia systemów aktywizujących osoby niepełnosprawne oraz zagrożone wykluczeniem społecznym, wykorzystywania potencjału osób starszych poprzez tworzenie możliwości i warunków pracy oraz wdrożenia rozwiązań, które będą zapobiegały emigracji wykształconych młodych ludzi za granicę.

3. Nowoczesna, bezpieczna, przyjazna dla środowiska i dostępna infrastruktura, która powinna być traktowana jako narzędzie zrównoważonego rozwoju, a nie cel sam w sobie. Wymaga to zmiany sposobu myślenia – autorzy raportu proponują spojrzenia na infrastrukturę (zarówno transportową jak i technologiczną) jako na środek przybliżający do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, hałasu, zapewnienia bezpieczeństwa pasażerów i eliminacji wykluczenia cyfrowego, a tym samym – zwiększenia liczby aktywnych uczestników rynku. W tym celu zdaniem biznesu należy m.in.: opracować strategię rozwoju transportu spójną z innymi dokumentami, takimi jak np. Biała Księga Komisji Europejskiej. Ponadto konieczne jest zapewnienie efektywnej współpracy pomiędzy rządem, samorządami i organizacjami pozarządowymi w celu uzyskania spójności terytorialnej i większej skuteczności wysiłków podejmowanych na poziomie centralnym, regionalnym i międzynarodowym. Ponadto biznes zwraca uwagę na potrzebę m.in.:

  • przygotowania dobrych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających potrzeby rozwoju infrastruktury i zrównoważonego rozwoju, w tym jakości życia mieszkańców,
  • doprecyzowania regulacji prawnych i zasad dobrej praktyki dla potrzeb realizacji inwestycji infrastrukturalnych na zasadach Partnerstwa Publiczno-Prywatnego,
  • wprowadzenia korzystnych rozwiązań fiskalnych i systemu zachętdo tworzenia infrastruktury pozwalającej na spełnienie wyższych niż określone przez aktualne prawo wymagań bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju.

4. Zasoby naturalne – rozwiązanie problemów związanych ze zrównoważonym rozwojem wymaga rozwinięcia zdolności strategicznego planowania zarówno w skali państwa, jak i poszczególnych organizacji.  Proponowane rozwiązania w tym obszarze to m.in.:

  • Stworzenie spójnego i przewidywalnego systemu regulacji oraz analiz skutków ekonomicznych, ekologicznych i społecznych dla wprowadzanych przepisów i regulacji środowiskowych,
  • wprowadzenie systemu bodźców i zachęt jak np. preferencyjne kredyty lub ulgi podatkowe do finansowania rozwiązań pro środowiskowych,
  • stworzenie uregulowań prawnych dających klientom wyraźną informację o produktach i możliwość porównania ich pod względem charakterystyki środowiskowej (np. wskaźnik Environmental/Carbon Footprint),
  • zapewnienie transferu wiedzy i rozwiązań technicznych oraz organizacyjnych związanych z ochroną środowiska z innych krajów,
  • zapewnienie stabilności prawa w odniesieniu do systemu certyfikatów energii oraz systemów wsparcia dla firm redukujących emisję gazów cieplarnianych,
  • stworzenie zachęt i nagród dla przedsiębiorstw optymalizujących zużycie surowców,
  • tworzenie partnerstwa z placówkami naukowo-badawczymi w celu rozwoju i wdrażania eko-innowacji np. w ramach zielonych parków technologicznych, klastrów itp.

5. Energia – zdaniem autorów raportu, aby zapewnić Polsce bezpieczne dostawy energii pochodzącej ze zróżnicowanych źródeł, w przystępnej cenie i nie generującej kosztów społecznych i środowiskowych, konieczne jest w pierwszej kolejności podjęcie strategicznych decyzji dotyczących źródeł energii oraz stworzenie odpowiednich regulacji zapewniających stabilność prawa, zwłaszcza w odniesieniu do celów redukcji emisji CO2 oraz systemu certyfikatów energii. Ponadto, potrzebne jest wdrożenie nowych rozwiązań technologicznych oraz rozbudowa i modernizacja infrastruktury przesyłowej. Konieczne jest także przygotowanie planów działania, które pomogą zredukować koszty społeczne związane ze zmianami w sektorze. Inne proponowane przez biznes rozwiązania dotyczące obszaru „Energia” to m.in.:

  • stworzenie rozwiązań wspierających przedsiębiorstwa inwestujące we własne moce, zwłaszcza oparte na odnawialnych źródłach energii,
  • edukowanie konsumentów w zakresie racjonalnego korzystania z energii,
  • rozwój inteligentnych sieci (smart grids) pozwalających na znaczącą poprawę efektywności energetycznej w sektorze elektroenergetycznym i rynku energii,
  • stawianie wymagań partnerom w łańcuchu dostaw w zakresie optymalizacji zużycia energii i korzystania z odnawialnych źródeł.

6. Jakość państwa oraz instytucji publicznych – aby sprostać wyzwaniom związanym ze zrównoważonym rozwojem potrzebna jest współpraca i dialog pomiędzy przedstawicielami sektora publicznego i prywatnego oraz zmiana sposobu myślenia o rolach i zadaniach państwa oraz przedsiębiorców, a także budowanie wzajemnego zaufania. Tylko skuteczna współpraca międzysektorowa daje szansę na efektywne poszukiwanie nowych rozwiązań dla problemów Polski. Dla zrealizowania Wizji 2050 konieczne jest też zapewnienie optymalnego poziomu biurokracji, a więc takiego, który gwarantuje porządek i jasne zasady funkcjonowania, ale nie krępuje rozwoju przedsiębiorczości i biznesu. W tym celu zdaniem biznesu potrzeba m.in.:

  • stabilnego, wspierającego zrównoważony rozwój prawa stanowionego z uwzględnieniem konsultacji społecznych; jasnych, sprawiedliwych i niezmiennych reguł działania wobec biznesu,
  • rzetelnej oceny skutków wprowadzanych regulacji,
  • podjęcia wzorcowych projektów w ramach PPP w celu stworzenia dobrych praktyk
  • efektywnej i przyjaznej dla przedsiębiorców administracji wykorzystującej nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne do poprawy jakości świadczonych usług,
  • tworzenia platform współpracy biznesu z instytucjami administracji, dawania biznesowi możliwości komunikowania swoich potrzeb i oczekiwań,
  • większej sprawności postępowań sądowych – szczególnie w sprawach gospodarczych,
  • zwiększenia efektywności wykorzystania środków publicznych na B+R (poprzez np. klastry).

Źródło: Ministerstwo Gospodarki