Autorka: Agata Gruszecka-Tieśluk

Jeśli chcemy rzeczywiście przyczynić się do zmiany na lepsze, musimy wyznaczać sobie ambitne cele – powiedział Christan Hicke z Deutshe Bahn na konferencji w Montreaux latem 2013 roku. Jego słowa doskonale obrazują najnowszy program podejmowany przez Światową Radę na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju (World Business Council for Sustainable Develompent – WBCSD), skupiającą liderów biznesu z całego świata. W tym tygodniu na posiedzeniu Rady  WBCSD w Istambule ogłoszony został bowiem  program „Action 2020”, czyli cytując  za  Peterem Bakkerem, Prezydentem WBCSD, „globalny plan dla działań biznesu w kierunku zrównoważonego rozwoju” .

„Action 2020” nawiązuje bezpośrednio do dokumentu „Vision 2050: The new agenda for business”. To opublikowany w 2009 roku raport będący optymistycznym scenariuszem pokazującym, jak może wyglądać przyszłość, jeśli firmy na całym świecie wezmą odpowiedzialność za zrównoważony rozwój naszej planety.  Przyszłość ta jawi się nader kolorowo – 9 miliardów ludzi żyje w zdrowiu i dobrobycie, ma dach nad głową, dostęp do edukacji. Według tej wizji w roku 2050 społeczeństwo żyje w sposób zrównoważony, w poszanowaniu bioróżnorodności, nie szkodząc klimatowi i ekosystemowi.  Od czasu opublikowania tego raportu minęły 4 lata, które zaowocowały krajowymi interpretacjami tego dokumentu – takimi jak między innymi  „Wizja 2050: wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu” .

Przyszedł jednak czas, aby te pięknie brzmiące słowa przełożyć na konkretne działania.  Podwaliną do tych działań ma być współpraca z grupą 70 naukowców z całego świata, którzy, jak podkreśla profesor Gail Whiteman z WBSCD, „wysyłają serię listów w butelce, aby obudzić biznes do poszukiwania ekonomicznych, środowiskowych i społecznych rozwiązań urzeczywistniających Wizję 2050”.  Na podstawie ów listów, powstał właśnie program „Action 2020”, w ramach którego zidentyfikowanych zostało 9 kluczowych obszarów oraz celów do osiągnięcia do roku 2020. Uzupełnione one zostały o kluczowe rozwiązania biznesowe, a w przyszłości planowane jest również wypracowanie narzędzi do mierzenia realnego wpływu podejmowanych działań przez firmy.

9 obszarów priorytetowych – 9 wyzwań – niezliczone rozwiązania biznesowe

Obszary priorytetowe(1)	Główne cele do osiągnięcia do 2020 roku(2)	Wybrane rozwiązania biznesowe
1.    Zmiany klimatu	Ograniczenie globalnego ocieplenia do 2 stopni Celsjusza poprzez stworzenie stabilnego systemu energetycznego, gospodarczego, rolnego, leśnego w celu zmniejszenia emisji dwutlenku węgla.	Optymalizacja globalnych łańcuchów dostaw (skrócenie łańcuchów, kwestie transportu itd.) Wykorzystanie nowoczesnych technologii do sekwestracji dwutlenku węgla (CCS – Carbon Capture and Storage), czyli oddzielania i wychwytywania CO2 ze spalin w celu ograniczania jego emisji do atmosfery. Zalesianie oraz zrównoważone wykorzystywanie terenów leśnych Elektryfikacja terenów wiejskich
2.    Ekosystemy	Zmniejszenie postępującej degradacji ekosystemów i zanikania bioróżnorodności.	Inwestycja w tzw. „naturalną infrastrukturę”  poprzez ochronę albo odbudowę tych ekosystemów, które są kluczowe dla biznesu i społeczności lokalnych. Ponowne zagospodarowanie  tzw. „Go Zones”, czyli zdegradowanych obszarów, do tej pory niewykorzystywanych.
3.    Szkodliwe substancje	Ograniczenie (a docelowo zaprzestanie) uwalniania chemicznych substancji mających negatywny wpływ na środowisko i ludzi.	Wprowadzanie systemu zarządzania bezpieczną produkcją, wykorzystaniem oraz uwalniania chemicznych substancji. Działania prowadzące do przejrzystości w łańcuchu dostaw, jeśli chodzi o wykorzystanie i uwalnianie substancji szkodliwych. Wspieranie innowacyjnych rozwiązań mających na celu wycofywanie z użytku wszelkiego rodzaju szkodliwych substancji.
4.    Woda	Upowszechnienie dostępu do wody pitnej oraz wszelkich działań związanych z właściwym wykorzystywaniem wody (od higieny, odpowiednie warunki sanitarne po oszczędzanie i redukcję zużycia wody).	Redukcja odprowadzanych ścieków przemysłowych (do 2020 o 50%). Wykorzystanie nowoczesnych technologii do systemów nawadniania. Prowadzenie międzysektorowych działań ukierunkowanych na upowszechnianie dostępu do wody i urządzeń sanitarnych (budowa systemów kanalizacyjnych itd)
5.    Podstawowe potrzeby i prawa człowieka	Ochrona praw człowieka i zaspokojenie podstawowych potrzeb ludzi (kwestie wyżywienia, dostępu do wody, energii, dachu nad głową, opieki medycznej, edukacji, pracy).	Przełożenie na konkretne działania i wskaźniki wytycznych ONZ dotyczących praw człowieka i biznesu (por. Analiza tematyczna FOB) Wsparcie działań rządowych w celu ochrony praw człowieka. Wypracowanie modeli biznesowych, które przyczyniają się do zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka.
6.    Umiejętności i zatrudnienie	Przyspieszenie postępu w kierunku pełnego i efektywnego zatrudniania oraz godnej pracy dla wszystkich (w tym kobiet i młodych ludzi), poprzez stworzenie nowych miejsc pracy, poprawę warunków pracy oraz promocję edukacji ukierunkowanej na zdobywanie konkretnych umiejętności.	Tworzenie miejsc pracy poprzez podejmowanie współpracy z małymi i średnimi dostawcami. Wprowadzanie innowacji w miejscu pracy, aby ludzie mogli pracować dłużej i bardziej wydajnie. Wpieranie nabywania wiedzy i umiejętności dostosowanych do potrzeb rynku.
7.    Dobrobyt i zrównoważone życie	Umożliwienie ludziom cieszenia lepszej jakości życiem  poprzez wprowadzanie w życie elementów zrównoważonej konsumpcji.	Współpraca firm w zakresie kampanii konsumenckich. Ustanowienie powszechnej praktyki oceny wpływu społecznego i środowiskowego produktów i usług w całym łańcuchu wartości (value chain). Upowszechnienie dostępu rzetelnych i jednocześnie czytelnych informacji o oferowanych produktach i usługach.
8.    Wykorzystanie naturalnych wartości odżywczych	Zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów w produkcji żywności, paszy, włókien i biopaliw w celu zapewnienia dostępu do żywności, podniesienia dochodów rolników, a tym samym polepszenia warunków życia na terenach wiejskich.	Wprowadzenie w życie rozwiązań umożliwiających rolnikom i drobnym producentom  wejście na rynek (np. poprzez wybór lokalnych dostawców). Zmniejszenie o połowę marnowania żywności oraz wody poprzez ścisłą współpracę w całym łańcuchu dostaw. Inwestycje w innowacyjne rozwiązania sprzyjające zrównoważonemu gospodarowaniu gruntami oraz efektywnemu wykorzystaniu zasobów w rolnictwie.
9.     4F: Food, Feed, Fiber and Biofuel (żywność, pasze, włókna i biopaliwa)

(1) Pozwoliłam sobie na własne tłumaczenie tych obszarów, ponieważ na chwilę obecną nie ma jeszcze polskich oficjalnych tłumaczeń.

(2) Osoby zainteresowane bardziej szczegółowymi opisami zidentyfikowanych obszarów w ramach „Action 2020” oraz celów odsyłam do strony WBCSD, na której umieszczone są liczne materiały informacyjne, min. infografiki oraz filmy.

Niewątpliwym atutem programu jest fakt, że w tworzenie Akcji zaangażowani zostali nie tylko naukowcy, ale także liderzy biznesowi z największych firm świata. Ich zadaniem jest z jednej strony uwiarygodnienie proponowanych rozwiązań poprzez wskazywanie praktyk płynących ze swoich doświadczeń biznesowych, a z drugiej strony zainspirowanie szefów innych firm do pójścia w ich ślady.  Aktualnie zbierane są kolejne pomysły na działania, które mogłyby stanowić inspirację i być replikowane w różnych kontekstach społecznych i geograficznych. „Action 2020” docelowo zakłada bowiem wypracowanie takich rozwiązań, które wspierane przez rządy i władze publiczne, przyniosą konkretne korzyści całej społeczności świata.

Kolejne dokumenty, kolejne deklaracje –  i co dalej?

Mimo obietnic, że plan „Action 2020” ma urzeczywistnić „Vision 2050”, trzeba przyznać, że zaproponowane przez WBCSD rozwinięcie tych 9 obszarów na cele oraz rozwiązania biznesowe, niestety nadal wygląda dosyć enigmatycznie. Być może taki jest właśnie ich cel.  Być może wskazanie kluczowych obszarów dla zrównoważonego rozwoju ma skłonić sektor prywatny do pogłębionej refleksji i wzięcia odpowiedzialności za to, co się dzieje na świecie. Określenie konkretnych i mierzalnych celów do osiągnięcia w krótszej perspektywie (już nie do roku 2050, ale do 2020) ma zaś prowadzić do przełożenia ich na bardziej konkretne zadania, których mógłby się podjąć biznes.

Wszystko to jednak na chwilę obecną musi pozostać na etapie dywagacji i pytań bez odpowiedzi. Mam tylko nadzieję, że za kolejnym dokumentem, kolejnymi deklaracjami pójdą w ślad konkretne działania rzeczywiście wspierające równowagę naturalną planety i poprawiające jakość życia 9 miliardów zamieszkujących ją osób.

Film o projekcie.

Strona projektu.

---

O Autorce:

Pracuje w FOB od marca 2013 roku. Interesuje się problematyką jakości życia, zrównoważonego rozwoju i lokalności, w tym partycypacji obywatelskiej oraz współpracy środowiska biznesowego z trzecim sektorem. Zainteresowania te rozwija w przygotowywanej obecnie pracy doktorskiej pisanej pod kierunkiem dr hab. Urszuli Jareckiej na temat międzynarodowego ruchu kulturowego Slow, promującego sprzeciw się wobec „tyranii chwili” oraz przyspieszenia tempa życia.

Nauczycielka akademicka (wykłada w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie) i doświadczona koordynatorka projektów społecznych, która wierzy w potęgę łączenia wiedzy z praktyką społeczną. Jako badaczka i ewaluatorka projektów społecznych współpracowała z różnymi środowiskami, w tym z organizacjami pozarządowymi (min. Fundacją Wspólna Droga, Fundacją Centrum Edukacji Obywatelskiej, Stowarzyszeniem Mierz Wysoko, Stowarzyszeniem Miasta w Internecie) i instytucjami badawczymi (min. Pracownią Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”). Ma również duże doświadczenie w pracy jako trenerka – prowadzi szkolenia między innymi z zarządzania projektami, współpracy grupowej, komunikacji międzykulturowej.

Prywatnie – niepoprawna optymistka, kochająca to, co w życiu najlepsze, czyli dobrych ludzi, smaczne jedzenie, dalekie rejsy i koty. Lubi słuchać.