Zarządzanie różnorodnością motorem rozwoju w Unii Europejskiej

Różnorodność populacji jest coraz bardziej charakterystyczną cechą współczesnej Europy. Jednocześnie w obecnej trudnej sytuacji gospodarczej i demograficznej zadaniem Europy jest stwarzanie jak najlepszych warunków dla zwiększenia konkurencyjności, podwyższanie kwalifikacji pracowników i wspieranie inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu.

Różnorodność to szansa, która przynosi korzyści zarówno organizacjom prywatnym i publicznym, jak i całemu społeczeństwu. Istnieje szereg dowodów i argumentów uzasadniających różnorodność w miejscu pracy, co pozwala zrozumieć, dlaczego coraz więcej europejskich przedsiębiorstw wdraża strategie na rzecz różnorodności i równości nie tylko ze względów etycznych i prawnych, ale również w celu osiągnięcia korzyści biznesowych.

Jedną z takich korzyści jest rozszerzenie możliwości związanych z rekrutacją i utrzymaniem pracowników dzięki korzystaniu z różnorodnej puli jak najlepiej wykwalifikowanych osób. Skuteczne środki promowania różnorodności pomagają uzyskać dostęp do szerokiej bazy talentów, prowadząc do większej innowacyjności i tworzenia nowych możliwości związanych z marketingiem produktów.

Mechanizmy promujące różnorodność w miejscu pracy przyczyniają się również do poszerzenia bazy klientów i ułatwienia dostępu do rynków. Przedsiębiorstwa i klienci w Europie stają się coraz bardziej zróżnicowani pod względem zapotrzebowania na różnorodne produkty i usługi wysokiej jakości. Posiadanie zespołu pracowników, który jest odzwierciedleniem coraz bardziej zróżnicowanego społeczeństwa, może sprawić, że firma będzie skuteczniej reagować na potrzeby wynikające z różnorodności potencjalnych klientów.

Dowiedziono, że przedsiębiorstwa o różnorodnych zasobach ludzkich, które promują takie wartości, jak integracja zespołu, akceptacja i uczenie się od siebie nawzajem, osiągają lepsze wyniki i działają w sposób bardziej wydajny, a ich pracownicy wykazują większą motywację do pracy i zaangażowanie przy zmniejszonej absencji, co w ostatecznym rozrachunku oznacza dla firmy znaczące oszczędności.

Różnorodność przyczynia się wreszcie do poprawy wizerunku i reputacji przedsiębiorstwa, co ma również wpływ na ostateczne decyzje handlowe i ekonomiczne podejmowane przez klientów w konfrontacji z różnymi możliwościami dostępnymi na rynku.

Co więcej, społeczeństwo niezwykle mocno popiera działania promujące różnorodność w miejscu pracy. Wyniki najnowszego badania Eurobarometru dotyczącego dyskryminacji[1] pokazują, że Europejczycy szeroko popierają: szkolenie pracowników i pracodawców w kwestiach dotyczących różnorodności (79% respondentów), monitorowanie procedur rekrutacji (76%) oraz monitorowanie struktury zasobów ludzkich (69%).

Komisja Europejska ma świadomość korzyści płynących z różnorodności w miejscu pracy i od kilkunastu lat aktywnie zwalcza dyskryminację za pomocą ustawodawstwa, dzięki czemu miliony ludzi może w pełni wykorzystywać swój potencjał, a tysiące przedsiębiorstw może korzystać z ich talentów. Liczne dyrektywy w sprawie równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, dostępu do towarów i usług oraz ubezpieczenia społecznego, dyrektywa w sprawie równego traktowania przy zatrudnieniu czy dyrektywa w sprawie równości rasowej[2] to instrumenty prawne, które przyczyniają się do wdrażania równości. Najnowszy wniosek legislacyjny mający na celu osiągnięcie 40-procentowego udziału osób płci niedostatecznie reprezentowanej na stanowiskach niewykonawczych członków zarządu[3] to aktualny przykład działań legislacyjnych w tej dziedzinie.

Jednakże same przepisy to jeszcze nie wszystko, a odpowiedzialność za wspieranie różnorodności spoczywa nie tylko na instytucjach europejskich, ale przede wszystkim na państwach członkowskich, organach ds. równości, organizacjach pozarządowych, przedsiębiorstwach, związkach zawodowych i pracodawcach na szczeblu krajowym. Wszyscy oni pełnią ważną rolę w zwalczaniu dyskryminacji i we wprowadzaniu różnorodności do struktury zatrudnienia.

W tym kontekście Komisja z zadowoleniem przyjmuje i wspiera przedsięwzięcia takie jak Karty Różnorodności wdrażane w różnych krajach Europy jako sposób na zaangażowanie przedsiębiorstw i organizacji w dobrowolne inicjatywy w zakresie różnorodności.

Karta Różnorodności to krótki dokument, w którym wyszczególniono główne zobowiązania dotyczące tworzenia i akceptacji różnorodności w miejscu pracy. Kartę może podpisać każda firma lub instytucja niezależnie od swojej wielkości. Karta stanowi zobowiązanie do przestrzegania podstawowych zasad równości i poszanowania różnorodności wszystkich osób w środowisku pracy, bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, pochodzenie etniczne, wyznanie czy orientację seksualną.

Karty Różnorodności funkcjonują przede wszystkim jako prywatna inicjatywa firm współpracujących z administracją publiczną i organizacjami społecznymi, której celem jest zwiększanie świadomości na temat korzyści płynących z różnorodności oraz wpływu różnorodności na poprawę społecznego i zawodowego rozwoju kraju. Karty często tworzą narzędzia i promują wymianę doświadczeń, pomagając przedsiębiorstwom w pokonywaniu problemów związanych z brakiem wydajności. Jednocześnie pomagają docenić różnice, które przyczyniają się do tworzenia innowacyjnego i konkurencyjnego środowiska w Europie. Obecnie Karty Różnorodności podpisało prawie 7000 firm i instytucji publicznych z Unii Europejskiej.

Komisja Europejska wspiera europejską platformę na rzecz Kart Różnorodności w ramach projektu „Wsparcie dla dobrowolnych inicjatyw promujących zarządzanie różnorodnością w miejscu pracy”[4]. Platforma stanowi punkt spotkania dla krajowych sygnatariuszy Kart Różnorodności, umożliwiający wymianę doświadczeń, najlepszych praktyk i narzędzi. Obecnie Karty Różnorodności wdrożono w 16 państwach członkowskich UE: w Austrii, Belgii, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Hiszpanii,  Holandii, Irlandii, Luksemburgu, Niemczech, Polsce, Szwecji, Włoszech oraz w Portugalii, która dołączyła w 2016 roku. Ostatecznym celem jest powołanie organizacji do spraw wdrażania Karty Różnorodności w każdym kraju europejskim, której głównym celem byłoby wspieranie wielu cennych praktyk biznesowych.

Najważniejszym i ostatecznym celem w przedsiębiorstwie jest nie tylko posiadanie pracowników, którzy rozumieją preferencje konsumentów czy lepsza koegzystencja młodszego i starszego pokolenia, osób różnego pochodzenia etnicznego, religii czy orientacji seksualnej. Prawdziwym wyzwaniem jest sprawienie, aby różnorodność stała się motorem wzrostu dla organizacji zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Karty Różnorodności mogą pomóc w realizacji tego celu.

Aby rzeczywiście osiągnąć ten cel, istotne jest zwiększanie świadomości na temat korzyści, jakie wiążą się z różnorodnością w przedsiębiorstwie, oraz na temat sposobów zarządzania różnorodnością. Dlatego z ogromnym zadowoleniem przyjmuję wiadomość o publikacji Forum Odpowiedzialnego Biznesu – koordynatora Karty Różnorodności w Polsce – dotyczącej wdrażania Karty w organizacjach. Stanowi ona rzeczywisty wkład w osiągnięcie wspomnianego celu, prezentując sposoby wprowadzania filozofii różnorodności w organizacji, wyjaśniając sens różnorodności z biznesowego punktu widzenia, a także przedstawiając udane przykłady Kart Różnorodności z innych krajów Europy.

[1] http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb_special_399_380_en.htm#393, 20.08.2013
[2] http://ec.europa.eu/justice/discrimination/law/index_en.htm, 20.08.2013
[3] http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/gender-decision-making/index_en.htm, 20.08.2013
[4] http://ec.europa.eu/justice/discrimination/diversity/index_en.htm, 20.08.2013

Autorzy