Sustainability w biznesie

Recenzja książki „Sustainability w biznesie czyli przedsiębiorstwo przyszłości. Zmiany paradygmatów i koncepcji zarządzania” (autorzy: Wiesław Maria Grudzewski, Irena Krystyna Hejduk, Anna Sankowska, Monika Wańtuchowicz; wydawnictwo: Poltext; rok wydania: 2010).

Badacze zajmujący się odpowiedzialnością biznesu i zrównoważonym rozwojem wskazują często na nieprzystawalność tych koncepcji do obowiązującego paradygmatu ekonomii i zarządzania. Dyskusja ta rozgorzała szczególnie w okresie światowego kryzysu gospodarczego – wskazywano wówczas na konieczność wprowadzenia lub większego zintegrowania etyki biznesu w programach studiów menedżerskich, weryfikacji podejścia do celów krótkoterminowych przedsiębiorstw i inwestorów oraz wzmocnienia standardów zarządzania ryzykiem. Z kolei w polskim dyskursie na temat odpowiedzialności firm, trwającym od ponad dekady, zdarza się, że wciąż poddawana jest w wątpliwość zbieżność celów społecznych i ekonomicznych.Wydaje się więc, że to, czego domagają się znawcy tematu, to nowe spojrzenie na funkcjonowanie biznesu w przestrzeni gospodarczej i społecznej. Spojrzenie, które pozwoli w nowoczesny, bardziej przystający do współczesnych wyzwań sposób zarządzać przedsiębiorstwami. Spojrzenie, które będzie nie tylko udziałem grupy zwolenników koncepcji zrównoważonego rozwoju, ale które doczeka się oficjalnej legitymizacji w obszarze nauk społecznych.Potrzebę zmiany i przedefiniowania dotychczasowych teorii odczuwają nie tylko osoby interesujące się tematyką Corporate Responsibilty – to bardziej powszechna tendencja zauważalna w świecie nauki o przedsiębiorstwie. Próbę wskazania źródeł nowych paradygmatów podjęli autorzy książki „Sustainability w biznesie czyli przedsiębiorstwo przyszłości. Zmiany paradygmatów i koncepcji zarządzania”. Autorzy uznają, że jesteśmy na progu przejścia od Zarządzania 1.0 do Zarządzania 2.0, czy też Zarządzania Drugiej Generacji. „Stare” zarządzanie oparte jest na „paradygmatach ery industrialnej, takich jak standaryzacja, hierarchia, kontrola, prymat interesu akcjonariuszy”. [1] Nowy rodzaj zarządzania z kolei nie ukształtował się jeszcze w pełni, nie wiemy które trendy z puli nowo powstających teorii okażą się adekwatne. Nie wiemy też jak długo będą przystawać do rzeczywistości gospodarczej, ponieważ cechą dzisiejszych rynków jest nieustanna zmienność. Autorzy odważnie typują kilka trendów, które ich zdaniem mogą mieć szczególne znaczenie dla przyszłości zarządzania i przedstawiają je w formie koncepcji Sustainability.Autorzy definiują pojęcie „sustainability”, w nowatorski i szerszy, niż tylko odnoszący się do zrównoważonego rozwoju, sposób. Przedsiębiorstwo określone jako „sustainable enetrprise” to, według nich, „przedsiębiorstwo ‘jutra’, elastycznie dostosowujące się do ciągłych i turbulentnych zmian zachodzących w otoczeniu oraz potrafiące funkcjonować w warunkach chaosu i kryzysu”. [2] Firma przyszłości jest zatem odporna na krótkoterminowe wstrząsy i zdolna do przetrwania w długim okresie czasu przy zachowaniu efektywności, pomimo coraz bardziej skomplikowanego otoczenia. Oszem, jest to firma działająca zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ale składowe koncepcji Sustainability sięgają dalej. Wedle definicji badaczy, Sustainability „to zdolność przedsiębiorstwa do ciągłego uczenia się, adaptacji i rozwoju, rewitalizacji, rekonstrukcji, reorientacji dla utrzymania trwałej i wyróżniającej pozycji na rynku przez oferowanie ponadprzeciętnej wartości nabywcom dziś i w przyszłości (zgodnej z paradygmatem innowacyjnego wzrostu), dzięki organicznej zmienności konstytuującej modele biznesowe, a wynikającej z kreowania nowych możliwości i celów oraz odpowiedzi na nie, przy równoważeniu interesów różnych grup”. [3]  Autorzy opisują jedenaście obszarów, dzięki którym dokonuje się „rewolucja” Sustainability i na których oparte mogą być modele przyszłych przedsiębiorstw. Są to:

• Zaufanie
• Zmiany
• Przywództwo
• Innowacje
• Wiedza
• Wartość
• Wirtualizacja
• Corporate Governance
• Kultura organizacyjna
• Przedsiębiorczość
• Ekologia

Opisane zostały także nowe formy organizacyjne, powstające w wyniku przemian zachodzących wewnątrz i w zewnętrznym otoczeniu przedsiębiorstw. Lektura książki z dużym prawdopodobieństwem odpowie na potrzeby tych, którzy czują się zdezorientowani mnogością teorii „wrzucanych” do koncepcji odpowiedzialnego biznesu czy zrównoważonego rozwoju. Sustainability to propozycja klarowna i logiczna, wnosząca porządek i świeże spojrzenie do chaotycznego świata nowych trendów. Książka jest przede wszystkim intrygującym przewodnikiem po ważnych obszarach rozwoju przedsiębiorstw – perspektywa autorów to przede wszystkim perspektywa zarządzania jako dziedziny, jest to więc lektura dla każdego kto jest zainteresowany śledzeniem jej rozwoju. Dodatkową wartością publikacji jest zebranie przełomowych badań i teorii z ostatnich lat – każdy rozdział książki zawiera swoiste „body of knowledge” z obszaru, którego dotyczy. Jedyny niedosyt może być związany z tym, że niektóre koncepcje i zjawiska opisane są w formie bardzo skróconej, a opisy dobrych praktyk nie tak obszerne, jak możnaby oczekiwać. Mniemam jednak, że dociekliwy czytelnik znajdzie pocieszenie w skrupulatnie przytoczonej bibliografii, zawierającej najważniejsze pozycje z ostatnich lat.

Tekst: Natalia Ćwik, Menedżerka ds. Zarządzania Wiedzą, FOB

[1] Wiesław Maria Grudzewski, Irena Krystyna Hejduk, Anna Sankowska, Monika Wańtuchowicz, „Sustainability w biznesie czyli przedsiębiorstwo przyszłości. Zmiany paradygmatów i koncepcji zarządzania”, Poltext 2010, s.19. [2] Ibid., s.300. [3] Ibid. s. 27.

Autorzy