Artykuł ekspercki

SDGs a strategie CSR

10 grudnia 2016

Artykuł pochodzi z publikacji Forum Odpowiedzialnego Biznesu z cyklu „Wspólna odpowiedzialność” – tym razem poświęconej tematowi strategii CSR. Publikacja jest do pobrania w BAZIE WIEDZY O CSR.

Przyjęte w 2015 roku przez ONZ Cele Zrównoważonego Rozwoju robią niemałe zamieszanie na „rynku CSR”. Dla wielu przedsiębiorstw nowe wytyczne to coś więcej niż uniwersalne cele o globalnym zasięgu czy też bliżej nieokreślone w czasie plany. To ważne elementy ich strategii biznesowej, a co za tym idzie – również strategii CSR. 

W założeniu strategia CSR w kompleksowy sposób odzwierciedla dążenia podmiotu do przeciwdziałania negatywnym wpływom wynikającym z jego codziennej działalności. Dokument ten daje możliwość opisania tych dążeń językiem zarządzania – wymusza ustalenie określonych celów, ram czasowych, podziału odpowiedzialności, szczegółowych wskaźników realizacji.

Z drugiej zaś strony, biorąc pod uwagę strukturę obecnych firm − mechanizmów nierzadko ponadnarodowych i wielopodmiotowych − dokument ten musi być przygotowany na pewnym poziomie ogólności, co pokazują liczne przykłady opisane w tej publikacji. Strategia jest w konsekwencji punktem wyjścia dla dokumentów szczegółowo opisujących procedury, regulaminów i planów dotyczących poszczególnych działów, menedżerów i pracowników. Dla wszystkich tych materiałów wewnętrznych strategia jest jednym z punktów odniesienia.

Jednak strategia jako samoistny dokument nie jest zawieszona w próżni. Istnieją uregulowania, które są nadrzędne dla niej i do których ona powinna się odnosić. Mowa tutaj nie tylko o strategii biznesowej przedsiębiorstwa, bo to oczywiste, lecz o tych, które opisują globalne zjawiska i zagrożenia, do których firma może się – właśnie dzięki swojej strategii − odnieść. Dodatkowo umożliwiają weryfikację celów wyznaczonych w strategii − ich odniesienie do globalnego problemu może łatwo wskazywać, czy wybrane przez firmę metody i działania odnoszą się do globalnych wyzwań.

Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030

Jednym z takich dokumentów jest Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 i zawarte w niej Cele Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals, SDGs), przyjęte w dniach 25–27 września 2015 roku w Nowym Jorku podczas Szczytu Zrównoważonego Rozwoju ONZ.

SDGs to 17 celów głównych podzielonych na 169 bardziej szczegółowych zadań. Ich realizacja do roku 2030 ma się przyczynić do urzeczywistnienia określonej wizji naszego świata. SDGs zastąpiły realizowane do 2015 roku Milenijne Cele Rozwoju, które były rewolucyjne pod względem opisania, komunikowania i mierzenia zmian, jakie chciano globalnie osiągnąć. Jednak o ile cele milenijne nie były szeroko konsultowane, a ich przygotowaniem zajęli się eksperci, o tyle SDGs były przedmiotem szerokich międzynarodowych konsultacji. Część Milenijnych Celów Rozwoju nie została osiągnięta i włączono je do SDGs1. Cele można uszeregować w 6 uzupełniających się grup: (1) godność, (2) ludzie, (3) dobrobyt, (4) planeta, (5) sprawiedliwość, (6) partnerstwo[1].

sdg1
sdg2

W stosunku do Milenijnych Celów Rozwoju (MDG) widać w nich także zmianę stylu myślenia o globalnych wyzwaniach. Z jednego MDG dotyczącego naszej planety wyewoluowało aż 5 SDGs (cele 6, 12, 13, 14, 15). Pojawiły się również niebrane pod uwagę wcześniej zagadnienia związane ze sprawiedliwością (cel 16) i dobrobytem (cele 7, 8, 9, 10, 11).

Milenijne Cele Rozwoju do tej pory kojarzone były głównie z potrzebami najsilniej zarysowanymi w krajach Globalnego Południa. Jednak Cele Zrównoważonego Rozwoju wśród 169 celów szczegółowych wymieniają tak bliskie naszemu kręgowi kulturowemu cele, jak zapewnienie dostępu do odpowiednich, bezpiecznych i tanich mieszkań, zapewnienie dostępu do zrównoważonego transportu oraz zmniejszenie liczby zgonów i obrażeń będących skutkiem wypadków drogowych.

Jak podkreślał sekretarz generalny ONZ, Ban Ki-moon: „Ta Agenda dotyczy wszystkich ludów, nikogo nie pomijając. Jest planem działań na rzecz eliminacji ubóstwa we wszystkich jego formach na całym świecie, nieodwracalnie i raz na zawsze. Dąży do zapewnienia pokoju i dobrobytu oraz do powstania partnerstw, a sedno Agendy stanowią ludzie i nasza planeta. Zintegrowane, powiązane ze sobą i niepodzielne siedemnaście Celów Zrównoważonego Rozwoju to cele dla wszystkich ludów. Obrazują one skalę, powszechność i ludzkie ambicje wyrażone w nowej Agendzie”[2].

Realizacja SDGs – poziom państwa

Realizacja SDGs nie jest możliwa bez aktywnego zaangażowania biznesu. Jednak nie zapominajmy, że między globalnie wyznaczonymi celami a firmą funkcjonuje państwo. To państwo posługuje się mechanizmami prawodawczymi, które mają rzeczywisty wpływ na kształt wewnętrznych polityk. Może wymusić określone zachowania poprzez mechanizmy wspierania (np. ulg, dotacji) lub dyskryminowania (np. podatków, obostrzeń, koncesji), niezależnie od tego, czy organizacje i instytucje świadomie decydują się działać na rzecz osiągnięcia SDGs.

Firmy mogą, a w niektórych przypadkach powinny bazować na własnych politykach (czy właśnie strategiach) dotyczących SDGs, nie oglądając się na państwo. Proces stanowienia prawa jest zwykle długotrwały i wymaga − przynajmniej w teorii − szczegółowych analiz. Pod tym względem działania firm mogą być o wiele szybsze i dostosowane do potrzeb nie państwa − jako całości, ale konkretnych grup znajdujących się w ich otoczeniu lub polu zainteresowania. To od wewnętrznych decyzji zależy, czy polityki te wpisują się w SDGs i czy są bardziej restrykcyjne niż obowiązujące prawo, albo wręcz narzucają zachowania niewymagane przez państwo. Przykładem takich działań są chociażby inwestycje różnych firm w odnawialne źródła energii pomimo decyzji rządu związanych ze wspieraniem sektora wydobywczego (wydobyciem węgla).

Z realizacji SDGs rozliczane będą poszczególne państwa członkowskie ONZ. Obecnie (październik 2016) czekamy na upublicznienie krajowych wskaźników mierzenia realizacji SDGs przez poszczególne państwa. To ważne, ponieważ od lokalnego wsparcia będzie de facto zależał stopień osiągnięcia celów w skali globalnej.

Pierwszy raport podsumowujący stan realizacji SDGs został opublikowany w lipcu 2016 roku przez Fundację Bertelsmanna i Sieć Rozwiązań na rzecz Zrównoważonego Rozwoju (SDSN). Raport SDG Index and Dashboards – Global[3] pokazał stan realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju w poszczególnych krajach.

W globalnej ocenie Polska znalazła się na 38 miejscu na 149 krajów, w tym na 29 spośród 34 krajów OECD ujętych w zestawieniu.

Według Raportu zagadnienia poszczególnych Celów Zrównoważonego Rozwoju, które zostały ocenione jako dalekie od osiągnięcia w Polsce w 2016 roku, to:

  • przeciwdziałanie otyłości osób dorosłych,
  • emisja CO2 z paliw i produkcji energii elektrycznej,
  • udział energii odnawialnej w konsumpcji,
  • liczba niepracującej młodzieży pozostającej poza systemem edukacji i szkoleń (NEETS),
  • liczba pracowników zatrudnionych przy działalności badawczo-rozwojowej,
  • liczba aplikacji patentowych,
  • nadmierna eksploatacja łowisk,
  • zmiany w areale lasów,
  • liczba więźniów,
  • wartość środków przekazanych na pomoc rozwojową.

 

Jaka rola biznesu?

Z punktu widzenia biznesu, zaadaptowanie Celów Zrównoważonego Rozwoju do swojego działania prędzej czy później stanie się tematem obowiązkowym. Wśród potencjalnych korzyści wymienić warto: zarządzanie ryzykiem, przewidywanie i odpowiedź na potrzeby klientów, podkreślenie wartości CSR firmy, a tym samym wzmocnienie relacji z interesariuszami.

W praktyce zależność ta będzie wieloaspektowa. Z jednej strony Cele Zrównoważonego Rozwoju mogą być drogowskazem tworzenia, modyfikowania kierunku działania firmy i strategii społecznej odpowiedzialności. Z drugiej zaś strony – cele są sformułowane na poziomie tak ogólnym, że niektóre aspekty ze strategii są po prostu podpisywane pod SDGs – z dodaniem kolorowego znaczka. Jaki kierunek będzie przeważał? Zobaczymy.

O tym, że temat jest istotny z punktu widzenia firm, świadczą wyniki międzynarodowych badań zrealizowanych w 2016 roku[4] na zlecenie Global Compact. Szefowie największych firm − z ponad 100 krajów, z 25 branż − realizację SDGs w ramach swojej działalności biznesowej uznają za „okno możliwości”, aż 87% CEO wierzy, że przyczynią się one do redefinicji podejścia do tworzenia wartości społeczno-ekonomicznej przedsiębiorstw. Blisko 50% badanych jest przekonana, że to właśnie biznes jest najważniejszy w realizacji Celów (por. rys. poniżej).

sdg3

Na chwilę obecną widać już, że firmy na poważnie zaczynają się interesować tematem SDGs. Pojawiają się już pierwsze raporty zrównoważonego rozwoju zawierające bezpośrednie odniesienia do Celów (jednym z pionierów jest IKEA w Raporcie Zrównoważonego Rozwoju za 2015 rok[5] ), a także analizy istotności nawiązujące do SDGs (przykład ITALCEMENTI[6]).

Wsparcie w adaptacji Celów do swoich strategii biznesowych oferują nie tylko liczne firmy konsultingowe, ale przede wszystkim międzynarodowe organizacje, takie jak UN Global Compact czy WBCSD (World Business Council for Sustainable Development). Na ich stronach znaleźć można liczne analizy, badania, zaproszenia na spotkania, praktyczne przewodniki zaopatrzone w dobre praktyki, takie jak m.in. „The SDG Compass”[7] .

Osoby zainteresowanepogłębieniem tematu mogą dołączyć do międzynarodowych sieci – takich jak np. Sustainable Development Solutions Network – i tam zapisać się na liczne kursy internetowe, jak choćby SDG Academy[8].

Stały monitoring

Cele Zrównoważonego Rozwoju są opisane na tyle szeroko, że każdy podmiot realizujący własne działania CSR może z łatwością określić, w który z celów szczegółowych się wpisuje.

Włączenie w strategie katalogu SDGs pokazuje, że firma jako podmiot angażuje się w działania globalne. Podział działań ze względu na SDGs umożliwia też zbadanie, w jakim zakresie firmy z danego regionu współpracują ze swoim otoczeniem, a szczególnie umożliwia zidentyfikowanie braku takich działań w określonym zakresie.

Daje to dużą szansę na znalezienie nowych nisz do działania, które wynikają zarówno z potrzeb każdego kraju pokazanych chociażby w Raporcie SDG Index and Dashboards – Global, jak i potrzeb lokalnych społeczności.

Stopień osiągnięcia poszczególnych SDGs będzie podlegał stałemu monitoringowi aż do roku 2030. Praktycznie corocznie dostępne będą raporty i opracowania pokazujące cele już osiągnięte oraz zagrożenia związane z niemożliwością osiągnięcia celu bez wniesienia dużych zmian na poziomie państwa. Z punktu widzenia firmy dokumenty te będą pokazywały, jak działając nawet w małej skali, jesteśmy w stanie przyczynić się do realizacji nakre ślonych globalnie celów ważnych dla całego świata.

Przypisy

[1] Warto zajrzeć na stronę „The Guardian”, gdzie w bardzo przejrzysty sposób został rozwinięty temat SDGs, https://www.theguardian.com/global-development/ng-interactive/2015/jan/19/sustainable-development-goals-changingworld-17-steps-interactive (dostęp: 25.10.2016).

[2] http://www.unic.un.org.pl/strony-2011-2015/agenda-na-rzecz-zrownowazonego-rozwoju-2030-i-celezrownowazonego-rozwoju/2850#sthash.bolVGpT1.dpuf.

[3] http://sdgindex.org/.

[4] The UN Global Compact-Accenture Strategy CEO Study 2016, https://www.accenture.com/us-en/insight-un-global-compact-ceo-study (dostęp: 25.10.2016).

[5] http://www.ikea.com/ms/pl_PL/pdf/sustainability_report/Sustainability_Report_FY15.pdf.

[6] http://www.italcementigroup.com/NR/rdonlyres/C87A3080-3A18-484D-ADDD-9282218BC26B/0/focusonMateriality2015.pdf (dostęp: 25.10.2016).

[7] https://www.unglobalcompact.org/library/3101 (dostęp: 25.10.2016).

[8] https://courses.sdgacademy.org/ (dostęp: 25.10.2016). Forum Odpowiedzialnego Biznesu jako jedyna organizacja w Polsce należy do tej sieci.

Autorzy

Karol Krzyczkowski

Karol Krzyczkowski

W Forum Odpowiedzialnego Biznesu ekspert w dziedzinie wolontariatu, w tym wolontariatu pracowniczego. Menedżer projektów, trener, administrator serwisów internetowych, realizator transmisji na żywo w mediach społecznościowych. Animator grupy koordynatorów wolontariatu pracowniczego firm partnerskich FOB.

Od 2004 związany zawodowo z trzecim sektorem. Przez ponad 10 lat pracował z Centrami Wolontariatu w Kielcach, Warszawie i Gdańsku, oraz jako wolny strzelec z różnymi innymi inicjatywami społecznymi.

Absolwent Szkoły Liderów Organizacji Pozarządowych (Fundacja Szkoła Liderów, 2007), Szkoły Inicjatyw Strażniczych (SLLGO – obecnie Sieć Obywatelska Watchdog Polska, 2008).

W latach 2012-13, jako pracownik Centrum Wolontariatu w Warszawie współtworzył pierwsze pilotażowe wdrożenie wolontariatu długoterminowego w Polsce. Jego praca polegała na stworzeniu zasad programu i konkursu grantowego dofinansowującego pobyt wolontariuszy. Projekt był dofinansowany w ramach Komponentu Wolontariatu Długoterminowego PO FIO jako jeden z 3 pilotaży w Polsce, a w wyniku oceny merytorycznej wniosków otrzymał najwyższą liczbę punktów od ekspertów.

Biega w maratonach, lubi wegetariańską kuchnię, kolekcjonuje polskie komiksy. Od listopada 2015 realizuje się również jako tata.

Agata Gruszecka-Tieśluk

Pracuje w FOB od marca 2013 roku. Interesuje się problematyką jakości życia, zrównoważonego rozwoju i lokalności, w tym partycypacji obywatelskiej oraz współpracy środowiska biznesowego z trzecim sektorem. Zainteresowania te rozwija w przygotowywanej obecnie pracy doktorskiej pisanej pod kierunkiem dr hab. Urszuli Jareckiej na temat międzynarodowego ruchu kulturowego Slow, promującego sprzeciw się wobec „tyranii chwili” oraz przyspieszenia tempa życia.

Nauczycielka akademicka (wykłada w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie) i doświadczona koordynatorka projektów społecznych, która wierzy w potęgę łączenia wiedzy z praktyką społeczną. Jako badaczka i ewaluatorka projektów społecznych współpracowała z różnymi środowiskami, w tym z organizacjami pozarządowymi (min. Fundacją Wspólna Droga, Fundacją Centrum Edukacji Obywatelskiej, Stowarzyszeniem Mierz Wysoko, Stowarzyszeniem Miasta w Internecie) i instytucjami badawczymi (min. Pracownią Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”). Ma również duże doświadczenie w pracy jako trenerka – prowadzi szkolenia między innymi z zarządzania projektami, współpracy grupowej, komunikacji międzykulturowej.

Prywatnie – niepoprawna optymistka, kochająca to, co w życiu najlepsze, czyli dobrych ludzi, smaczne jedzenie, dalekie rejsy i koty. Lubi słuchać.