Na ratunek przyrodzie: Europie trzeba determinacji, żeby powstrzymać utratę bioróżnorodności do roku 2020

8 października 2015

Śródokresowy przegląd strategii ochrony bioróżnorodności: mimo postępów w wielu dziedzinach, nadal pilnie potrzeba zdwojenia wysiłków państw UE na rzecz realizacji strategii w celu powstrzymania utraty różnorodności biologicznej do roku 2020.

Śródokresowy przegląd europejskiej strategii ochrony bioróżnorodności służy ocenie, czy UE jest na dobrej drodze do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej do roku 2020. Przegląd odnotowuje wprawdzie postępy w wielu dziedzinach, ale w konkluzji podkreślono potrzebę zdecydowanego zwiększenia wysiłków na rzecz spełnienia spoczywających na państwach członkowskich zobowiązań w zakresie realizacji strategii. Poważnie nadwyrężyliśmy zdolność naturalnych sił natury do oczyszczania powietrza i wody, zapylania upraw czy niwelowania szkód w przypadku klęsk takich jak powodzie, co może doprowadzić do nieobliczalnych strat dla społeczeństwa i gospodarki. Ogłoszone jednocześnie wyniki ogólnounijnego badania opinii publicznej potwierdzają, że większość Europejczyków obawia się również skutków utraty bioróżnorodności i ma świadomość negatywnego wpływu tego zjawiska na dobrobyt i zdrowie ludzi, a ostatecznie na długofalowy rozwój gospodarczy.

Zobacz infografikę: Eurobarometr o bioróżnorodności (pdf)

Zobacz wyniki badania: Eurobarometr o bioróżnorodności, wyniki badania w Polsce (pdf)

Unia przyjęła strategię aby doprowadzić do powstrzymania utraty bioróżnorodności do roku 2020. W świetle dzisiejszej oceny śródokresowej realizacja tego celu polityki unijnej wymaga znacznie intensywniejszych działań w terenie. Przede wszystkim państwa członkowskie powinny dołożyć starań, by usprawnić wdrażanie przepisów prawodawstwa UE w dziedzinie ochrony przyrody. Ponad trzy czwarte ważnych siedlisk przyrodniczych jest w niewłaściwym stanie, a wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem. Skuteczne powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej zależy również od uwzględnienia tego zagadnienia w polityce rolnej, leśnej, handlowej oraz rybołówstwa i rozwoju regionalnego. Zreformowana wspólna polityka rolna (WPR) zapewnia możliwości uwzględnienia w większym stopniu kwestii różnorodności biologicznej, ale decydujące znaczenie dla jej powodzenia będzie miał zakres wprowadzenia tych środków w życie przez państwa członkowskie. Konieczne jest doprowadzenie do uznania wartości naszego kapitału naturalnego w całej UE – nie tylko w granicach obszarów chronionych, ale na całej powierzchni lądowej i na wszystkich akwenach. Komisja podejmuje właśnie kontrolę sprawności dwóch dyrektyw: ptasiej i siedliskowej, aby ocenić, na ile skutecznie przyczyniają się do realizacji swoich istotnych celów.

Ze sprawozdania można wyciągnąć sporo konkretnych wniosków: mamy postępy, są wzory do naśladowania, ale czeka nas wielka praca, jeśli zależy nam na nadrobieniu opóźnień i spełnieniu celów strategii bioróżnorodności do roku 2020. Nie wolno siedzieć z założonymi rękami. Utrata bioróżnorodności pozbawi nas globalnego systemu podtrzymywania życia. Nie możemy sobie na to pozwolić, a nasza gospodarka w szczególności – mówi Karmenu Vella, Komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa,

Przed Europą wciąż stoi trudne zadanie odtworzenia siedlisk przyrodniczych i budowy zielonej infrastruktury. Wdrożenie strategii UE na rzecz zielonej infrastruktury przyniesie różnego rodzaju korzyści w całym wachlarzu sektorów, w szczególności: w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie. Do najszybciej narastających zagrożeń dla bioróżnorodności należy mnożenie się inwazyjnych gatunków obcych, które powodują istotne szkody w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie UE, szacowane na przynajmniej 12 mld euro rocznie. Nowe unijne rozporządzenie ws. zwalczania inwazyjnych gatunków obcych weszło już w życie; trwają prace nad listą inwazyjnych gatunków obcych szkodliwych dla UE, która będzie gotowa do wiosny 2016.

Wysiłki Unii na rzecz powstrzymania utraty różnorodności biologicznej są znaczące w skali światowej. Łączne nakłady UE i jej państw członkowskich czynią nas największym darczyńcą na rzecz ochrony różnorodności biologicznej. Unia podjęła pierwsze kroki, aby ograniczyć pośrednie czynniki powodujące utratę różnorodności biologicznej, w tym handel gatunkami dzikiej fauny i flory oraz nielegalne połowy, oraz aby włączyć zagadnienie różnorodności biologicznej do umów handlowych zawieranych przez UE. W nowym globalnym programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 raz jeszcze podkreślono konieczność dotrzymywania globalnych zobowiązań w tej dziedzinie.

Wyniki przeglądu śródokresowego ogłaszane są równocześnie z wynikami Eurobarometru, które potwierdzają obawy Europejczyków w obliczu aktualnych tendencji w dziedzinie bioróżnorodności. Nie mniej niż trzy czwarte Europejczyków dostrzega poważne zagrożenie dla zwierząt, roślin i całych ekosystemów w skali krajowej, europejskiej i globalnej, a przeszło połowa jest świadoma, że utrata bioróżnorodności nie pozostanie bez wpływu na ich życie.