Raport ‑ Współpraca na Rzecz Rozwoju 2016

19 lipca 2016

Po przyjęciu Agendy na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 oraz jej Siedemnastu Celów Zrównoważonego Rozwoju (CZR), przed światem rysuje się najambitniejszy, najbardziej zróżnicowany i powszechny plan działania w historii.

Aby sprostać stawianym przez niego wyzwaniom, globalna wspólnota musi dać z siebie o wiele więcej niż około 135 miliardów dolarów zapewnianych co roku w ramach oficjalnej pomocy dla rozwoju. Potrzeby inwestycyjne na Cele Zrównoważonego Rozwoju w krajach rozwijających się szacuje się na około 3,3 do 4 i pół biliona dolarów rocznie. Podejmowanie działań mających na celu ograniczenie wzrostu temperatury na świecie do 1,5°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej będzie wymagało do 2020 r. około stu miliardów dolarów rocznie ze strony samych tylko krajów rozwiniętych. Nowe cele jasno stawiają sprawę wyzwań zrównoważonego rozwoju – nie dotyczą one jedynie tego, co dzieje się w krajach biednych, lecz stanowią wyzwanie dla nas wszystkich. Aby uporać się z tymi globalnymi, wzajemnie powiązanymi problemami, zainteresowane strony będą musiały połączyć swoje siły i stanąć w zwartym, różnorodnym szyku, w którym sektor prywatny odegra strategiczną rolę.

Inwestowanie w zrównoważony rozwój to mądry wybór

Ekonomiczne uzasadnienie CZR jest solidne. Niniejszy Raport o Współpracy na Rzecz Rozwoju 2016 wyraźnie zaznacza, że inwestowanie w zrównoważony rozwój to inteligentny wybór. Wprowadzenie wymagań trwałego rozwoju do modelu biznesowego przynosi firmom sukces, zyski oraz dodatni zwrot z zainwestowanego kapitału w zakresie zmniejszenia ryzyka, dywersyfikacji rynków i portfela, większych dochodów, mniejszych kosztów i lepszej wartości produktów. Na inwestycje w krajach rozwijających się – a nawet w państwach najsłabiej rozwiniętych – coraz częściej spogląda się jak na szanse biznesowe, mimo związanego z nimi ryzyka. Z drugiej strony, firmy stawiające na rozwój zapewniają m.in. miejsca pracy, infrastrukturę, innowacyjność i świadczenia socjalne. Niniejsze sprawozdanie zgłębia pięć ścieżek cechujących się ogromnym potencjałem dla sektora prywatnego, w roli partnera w osiągnięciu CZR, wnoszącego potrzebną ilość i jakość inwestycji niezbędnych dla wsparcia zrównoważonego rozwoju.

Pięć ścieżek ku Celom Zrównoważonego Rozwoju

Bezpośrednie inwestycje zagraniczne generują zdecydowanie najwięcej międzynarodowych przepływów kapitału do krajów rozwijających się i są uważane za jedno ze źródeł najbardziej sprzyjających rozwojowi inwestycji prywatnych. Inwestycje te mogą sprzyjać tworzeniu miejsc pracy, zwiększać zdolność produkcyjną, umożliwiać lokalnym firmom uzyskanie dostępu do nowych rynków międzynarodowych i nieść ze sobą transfer technologii, a ten z kolei może przełożyć się na pozytywne skutki długoterminowe. Wielu spodziewa się, że przepływy te odegrają istotną rolę w wypełnieniu luki w finansowaniu CZR. Według Konferencji Narodów Zjednoczonych do spraw Handlu i Rozwoju (UNCTAD), wspólny wysiłek społeczności międzynarodowej może przyczynić się do czterokrotnego podwyższenia bezpośrednich inwestycji zagranicznych do 2030 r., zwłaszcza w krajach o słabych strukturach. Istnieją jednak pewne powody do niepokoju – globalne przepływy kapitałowe zaczęły zwalniać, a słabość gospodarcza wzrasta. W drugim rozdziale autorzy ostrzegają, że spowolnienie, a nawet wycofanie bezpośrednich inwestycji zagranicznych może mieć poważne negatywne konsekwencje zarówno dla rynków rozwijających się, jak i międzynarodowych rynków inwestycyjnych. Kształtowanie strategii rozwoju wokół komplementarnych i wzajemnie wzmacniających się cech prywatnych inwestycji oraz współpracy rozwojowej może przyczynić się do zrównoważenia cykliczności i zmienności tendencji w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych.

Finansowanie mieszane ‑ strategicznie wykorzystujące środki publiczne, aby zapewnić np. instrumenty zmniejszające ryzyko inwestorom prywatnym ‑ może w znacznym stopniu zwiększyć skalę inwestycji w rozwój. Finansowanie mieszane oferuje podmiotom publicznym, prywatnym i charytatywnym ogromny, w dużym stopniu niewykorzystany potencjał, umożliwiający wspólne działania ukierunkowane na znaczne zwiększenie skali inwestycji w krajach rozwijających się. Potencjał finansowania mieszanego leży w jego zdolności do usuwania barier, które uniemożliwiają prywatnym inwestorom ukierunkowanie się na sektory i kraje pilnie potrzebujące dodatkowych inwestycji. Aby przyspieszyć postęp społeczny i gospodarczy oraz realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju, należy zwiększać finansowanie mieszane. Należy to jednak czynić w sposób systematyczny, aby unikać określonego ryzyka. Rozdział 3 z bliska przygląda się wykorzystaniu finansowania rozwojowego i charytatywnego do odblokowania zasobów poprzez łączenie mechanizmów mogących przekształcać gospodarki, społeczeństwa i warunki życia. Autorzy zauważają, że choć koncepcja łączenia finansowania publicznego i prywatnego w kontekście współpracy na rzecz rozwoju nie jest niczym nowym, to do tej pory odgrywała marginalną rolę.

Czwarty rozdział niniejszego raportu opisuje prace mające na celu monitorowanie i pomiar mobilizującego wpływu interwencji sektora publicznego na inwestycje prywatne. Będzie to ważny element nowych ram „całkowitego oficjalnego wsparcia dla zrównoważonego rozwoju”, który dostarczy ważnych informacji na temat strategii finansowania i najlepszych praktyk, przyczyniając się do przyciągnięcia finansowania na rzecz rozwoju do wsparcia CZR. Niedawne badania OECD potwierdziły fakt, że gromadzenie danych i ich pomiar może bezpośrednio przełożyć się na uruchomienie gwarancji, kredytów konsorcjalnych oraz udziałów w instrumentach zbiorowego inwestowania. Trwają prace mające na celu opracowanie podobnych metodologii dla innych instrumentów finansowych. Wiele jest jeszcze do zrobienia, a szczególnie, jeśli chodzi o znalezienie sposobów na zmierzenie pośredniego ‑ lub „katalizującego” ‑ oddziaływania interwencji publicznych na realizację globalnych celów oraz walkę ze zmianami klimatycznymi. Aby zapewnić spójność, OECD koordynuje swoje działania z pracami prowadzonymi na innych forach.

Jeśli rozwój ma być naprawdę zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu, musi on przynosić korzyści wszystkim obywatelom, a w szczególności tym najbiedniejszym, najbardziej zmarginalizowanym i najsłabszym. Wpływ społeczny inwestycji po ewolucji, jaką przeszedł w ciągu ostatniej dekady, jawi się dzisiaj jako innowacyjne podejście do zwiększania korzyści z biznesu dla najbiedniejszych i najbardziej marginalizowanych grup ludności na świecie. Przedsiębiorstwa, które generują wymierne, tak społeczne jak i finansowe zyski, mogą przynieść efektywność, innowacyjność, odpowiedzialność i znacznie zwiększyć wysiłki na rzecz rozwoju. Środki publiczne mogą być wykorzystywane do wzmocnienia i promowania tego typu inwestycji poprzez dzielenie się ryzykiem, a także wspieranie zdrowego środowiska biznesowego, zwłaszcza w krajach najsłabiej rozwiniętych oraz w krajach wychodzących z konfliktu. Te nowe modele biznesowe mogą stanowić uzupełnienie dla już istniejących, zwłaszcza w obszarach tradycyjnie niepopularnych dla biznesu ‑ ale najistotniejszych dla ubogich ‑ takich jak edukacja, ochrona zdrowia i świadczenia socjalne.

Jeśli chcemy, aby firmy czyniły dobro nie wyrządzając żadnej szkody, sektor prywatny musi podlegać tym samym międzynarodowym standardom przejrzystości i odpowiedzialności, jak wszystkie inne podmioty. W rozdziale 6 możemy przeczytać analizę zasad i standardów odpowiedzialnego prowadzenia biznesu oraz opis tego, jak ich przestrzeganie może dać odpowiedzialnym firmom przewagę i korzystne wyniki, a jednocześnie przynieść pozytywne skutki dla mieszkańców i naszej planety. Biznes i rządy mają uzupełniające się role do odegrania we wdrażaniu, promowaniu i umożliwianiu odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej. Wytyczne OECD dla Przedsiębiorstw Wielonarodowych pomagają zoptymalizować ich wkłady, wspierają rozwój odpowiedzialnej praktyki biznesowej, aby upewnić się, że ilość inwestycji idzie w parze z jakością biznesu, tak by wytwarzać korzyści dla społeczeństwa, gospodarki i środowiska.

Raport ten zawiera przykłady, jak OECD pobudza dialog i stwarza możliwości współpracy między licznymi podmiotami zaangażowanymi w zrównoważony rozwój. Przedstawiono w nim również praktyczne przypadki, które ilustrują działania przedsiębiorstw na rzecz zrównoważonego rozwoju i wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu w krajach rozwijających się. W dobie naznaczonej globalizacją, szybkim postępem technologicznym i rywalizacją o cenne zasoby, ważne jest, aby pamiętać, że rozwój biznesu bez rozwoju świata jest niemożliwy.

Publikacja jest dostępna do bezpłatnego pobrania z biblioteki OECD.

źródło: OECD, © OECD