„Ludzie, którzy zmieniają biznes” – rozmowa z dr. Zenonem Pokojskim, laureatem 1.edycji nagrody FOB

19 kwietnia 2017

Do środy 19 kwietnia trwa nabór zgłoszeń kandydatów/ek do 2. edycji nagrody Forum Odpowiedzialnego Biznesu, wręczanej osobom, które działają na rzecz upowszechniania w Polsce społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Zapraszamy do przeczytania krótkiej rozmowy z jednym z laureató 1. edycji nagrody, dr. Zenonem Pokojskim, Wiceprezesem Zarządu Grupy Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S. A., który został wyróżniony za stworzenie pierwszej w Polsce organizacji rolniczej typu think-tank pod nazwą Centrum Kompetencji Puławy, będącej platformą współpracy między przedsiębiorcami rolnymi, doradcami rolnymi, instytucjami nauki i biznesem.

Zgłoś kandydata/kę do nagrody „Ludzie, którzy zmieniają biznes”

FOB: Na czym polegała wprowadzona przez Pana zmiana w biznesie/firmie, za którą został Pan wyróżniony?

Zenon Pokojski: Z jednej strony ta zmiana to wspólne budowanie kapitału relacji głównych „aktorów” rynku rolnego; przedsiębiorców rolnych, doradców rolnych, instytucji nauki i biznesu rolnego, a z drugiej chęć zdyskontowania tego potencjału relacji w postaci zbudowania nowego modelu zarządzania innowacjami akceptowanymi przez wspomniany rynek. Dla przypomnienia powiem, że nagroda dotyczyła stworzenia konsorcjum – rodzaj think-tanku pod nazwą Centrum Kompetencji Puławy, będącego platformą współpracy między wymienionymi wcześniej uczestnikami rynku rolnego.

FOB: Jak z perspektywy osoby nagrodzonej, doświadczonej w działaniach z zakresu CSR i samej wprowadzającej pozytywne zmiany – opisałby Pan czynniki, które takiej zmianie sprzyjają, co się musi wydarzyć, żeby zmiana była możliwa i przyniosła efekty?

ZP: Moje spojrzenie na CSR to spojrzenie osoby, która traktuje CSR jako integralny element budowania strategii wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Pytanie dla kogo? Czy tylko dla właścicieli kapitału, czy również innych podstawowych interesariuszy. W 2011 roku Porter i Kramer sformułowali pojęcie wartości wspólnej (ang. Creating Shared Value – CSV), która opiera się na założeniu, że tak na rozwój gospodarczy, jak i na postęp społeczny należy patrzeć przez pryzmat wartości. Autorzy podkreślają jednak, że proponowana przez nich koncepcja CSV odnosi się przede wszystkim do tych działań, które mają zapewnić przedsiębiorstwu rentowność i konkurencyjność. Wartość powinna być natomiast rozumiana jako relacja korzyści do kosztów, a nie jako suma samych korzyści.

W mojej ocenie spojrzenie na tworzenie wartość wspólnej CSV nie musi wykluczać koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu – CSR. Jeżeli strategii CSR-u, niezależnie od kwestii środowiskowych czy społecznych, nie traktuje się jako cynicznego sposobu dotarcia do klienta, czy wyłącznie efektu panującej mody to będzie ona służyła tworzeniu wartości wspólnej.

Co musi się wydarzyć, żeby stosunek biznesu do CSR uległ zmianie i przyniósł efekty? Otóż myślę, że zarządzający firmami muszą dostrzec wagę aktywów niematerialnych w budowaniu wartości ich biznesu. W dojrzałych korporacjach wartość tych aktywów przerasta wartość aktywów materialnych, a czy potrafimy je ocenić w oparciu o tradycyjną księgowość? Jak zarządzać czymś czego zwykle nie mierzymy? Wydaje się, że dla menedżerów to ogromne wyzwanie. Przykład Grupy Azoty Puławy wskazuje na to, że rozwój przedsiębiorstwa jest możliwy, bez szkody dla interesów właścicieli kapitału.  W dłuższej perspektywie dobre relacje z interesariuszami służą budowaniu wartości przedsiębiorstwa dla odpowiedzialnych inwestorów.

FOB:Czy z perspektywy czasu jest Pan w stanie powiedzieć, co Pan i biznes/firma zyskaliście dzięki wprowadzeniu zmiany?

ZP: Autorzy mieli świadomość, że przyjęte rozwiązanie ma wiele niedoskonałości. Szczególnie w pierwszym okresie zauważana była niechęć części członków Konsorcjum do dzielenia się wypracowanym know-how oraz wynikami prac B + R, które mogłyby usprawnić realizację inicjatyw B + R Centrum Kompetencji, w tym zwiększyć podaż pomysłów do realizacji.

Nie mniej jednak  udało się do końca 2016 roku kilka projektów wspólnych zakończyć. Do najważniejszych należą prace badawczo-rozwojowe dotyczące nowych formuł nawozowych, takie jak: PHOSPHORUS, AZOMAIS, projekt demonstracyjny RSM . Źródłem finansowania projektów CK jest przede wszystkim Grupa Azoty Puławy oraz środki z UE, głównie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Zaproponowana formuła Centrum Kompetencji spełniła swoje zadanie, choć trzeba przyznać, że nie była w stanie dobrze wykorzystać zasobów wszystkich uczestników tego projektu. Prowadzone przez Konsorcjum projekty, jak również otrzymane nagrody dowodzą, że strona podażowa jaki i popytowa innowacji mogą  wspólnie inicjować, realizować  i wdrażać projekty badawczo-rozwojowe akceptowane przez rynek. Oczywiście jest ona prawdziwa w określonych warunkach. Podstawowym z nich jest zainteresowanie podmiotu reprezentującego stronę popytową, organizującego i finansującego, przynajmniej w początkowym okresie, wspólne przedsięwzięcie.

Wracając do pytania, zbudowanie dobrego modelu zarządzania innowacjami w Polsce, który potrafiłby obronić się rynkowo nie jest zadaniem łatwym.  Nowym wyzwaniem w warunkach Grupy Azoty Puławy jest przekształcenie opisywanego modelu działania w kierunku zbudowania konkurencyjnej i efektywnej jednostki, samodzielnej prawnie, która w horyzoncie 3-5 lat miałaby szansę samofinansowania swojej działalności.

Dla mnie osobiście okres pracy nad tym projektem był bardzo ciekawym wyzwaniem. Przekonałem się, że to nie bariery systemowe są podstawowym problemem we wdrażaniu innowacji. Barierą są postawy ludzi, ich mentalność i przyzwyczajenia. Rolą lidera jest rozumne wykorzystanie potencjału wiedzy i umiejętności tkwiących we współpracownikach, bowiem kapitał intelektualny stanowi największy zasób każdej organizacji.

Przeczytaj rozmowy z innymi laureatami 

dr Zenon Pokojski, Wiceprezes Zarządu Grupy Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A. od 1 lipca 2009r. Odpowiedzialny za obszary: Pionu Handlowego, Pionu Technologii i Rozwoju, Pionu Wsparcia, Pionu Korporacyjnego oraz Działu Komunikacji Korporacyjnej. Absolwent Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie – doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu. Blisko 30 lat rozwija swoje umiejętności zarządzania na stanowiskach kierowniczych.  Wiceprzewodniczący Rady Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, Członek Kapituły Responsible Care. Przewodniczący Rady Nadzorczej Gdańskich Zakładów Nawozów Fosforowych „Fosfory” Sp. z o.o. Współautor programów dotyczących m.in. strategii wzrostu firmy, restrukturyzacji, współpracy nauki i biznesu a także strategii rozwoju regionu w oparciu o partnerskie projekty biznesu, samorządu i NGO. Autor i współautor publikacji z zakresu organizacji i zarządzania, przedsiębiorczości oraz public relations. Wiceprzewodniczący Rady Naukowej w Instytucie Nowych Syntez Chemicznych w Puławach. Jest jednym z inicjatorów powstania Centrum Kompetencji Puławy, które łączy przedsiębiorców rolnych, doradców rolnych oraz instytucje naukowe i przedstawicieli biznesu.

źródło: informacja własna