7 wyzwań dla zrównoważonego rozwoju miast w Polsce

24 czerwca 2014

Obok działań władz lokalnych i samych mieszkańców, w proces budowy bardziej przyjaznych miast zostaje włączony biznes. Może on dzielić się swoimi odpowiedzialnymi praktykami i innowacyjnymi rozwiązaniami m.in. w ramach 7 wyzwań, wyodrębnionych przez ekspertów Forum Odpowiedzialnego Biznesu w analizie tematycznej „Biznes na rzecz zrównoważonych miast”.

Zagadnienie zrównoważonego rozwoju miast nabiera coraz większego znaczenia w związku z rosnącą liczbą osób migrujących na zurbanizowane obszary. Według ONZ do 2030 roku 60% ludności na świecie będzie żyło w miastach.[1] W Polsce ten pułap już został osiągnięty.[2] Z tego powodu niebagatelne znaczenie zaczyna odgrywać zarządzanie miastami w sposób zrównoważony, czyli czyniący z miasta miejsce przyjazne dla jego mieszkańców i środowiska obecnie, ale pamiętający o prawie przyszłych pokoleń do realizacji potrzeb w podobnym zakresie jak teraz żyjące generacje np. pod względem dostępu do czystej wody czy niezanieczyszczonego powietrza.

Odpowiedzialny biznes może na tym polu odegrać rolę inspiratora, doradcy i pomocnika we wdrażaniu bardziej ekologicznych i prospołecznych projektów czy rozwiązań. Staje się także naturalnym partnerem finansowym na przykład dla samorządów, które dysponują ograniczonymi środkami. Biznes może być również ważnym podmiotem w procesie włączania całych społeczności w życie miasta, m.in. poprzez tworzenie miejsc pracy czy angażowanie się w lokalne problemy. Podobnie jednak jak samorządy musi się on mierzyć z barierami na drodze ku bardziej zrównoważonej przyszłości.

Miasto to szczególny obszar wpływu firm. Tam obecnie znajduje się większość klientów, tam mieszkają pracownicy. Tam też biznes powinien współdziałać z mieszkańcami i władzą lokalną na rzecz zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój leży w interesie zarówno biznesu, jak i mieszkańców – mówi Mirella Panek-Owsiańska, prezeska Forum Odpowiedzialnego Biznesu.

Eksperci Forum Odpowiedzialnego Biznesu w analizie tematycznej „Biznes na rzecz zrównoważonych miast” wskazali na 7 wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem, stojących przed miastami w Polsce.

#1 Odpady od momentu wprowadzenie „ustawy śmieciowej” w 2013 roku stały się wspólnym problemem i wyzwaniem dla biznesu, mieszkańców i samorządów. Kluczowy jest tu kierunek ograniczenia i segregacji odpadów oraz doprowadzenie do ponownego zużycia jak największej ich ilości. O tym jak duży jest to problem świadczy fakt, że sama Warszawa produkuje od poniedziałku do piątku ilość śmieci, której ciężar jest porównywalny z ciężarem Wieży Eiffla.

#2 Transport. Komunikacja miejska, aby stawała się bardziej zrównoważona, potrzebuje obok infrastruktury (obwodnice, parkingi) również dywersyfikacji możliwości poruszania się w ramach miasta. Przemieszczanie się powinno zmierzać do uczynienia go bardziej płynnym, efektywnym, ekologicznym.

#3 Niekontrolowana suburbanizacja, polega na wyludnieniu się centrów miast i poszerzeniu przedmieść. Właśnie centra aglomeracji postrzegane są jako zbyt ciasne, głośne i nieprzyjazne. Wyzwaniem pozostaje zastosowanie w obrębie miast takich rozwiązań, które sprawią, że człowiek będzie chciał nie tylko pracować, ale też tam odpoczywać i mieszkać.

#4 Zasoby. Zarządzający miastami, mieszkańcy i biznes powinni zmierzać do rozwiązania kwestii tego, jak gospodarować zasobami w sposób racjonalny i efektywny, aby odpowiedzieć na zjawisko ich kurczenia się pod względem energetycznym i surowcowym.

#5 Przyroda w mieście. Nikogo nie trzeba przekonywać o pozytywnym wpływie przyrody na życie ludzi. Miasto z podwyższonym stopniem zanieczyszczenia powietrza powinno zwrócić jeszcze większą uwagę na takie planowanie nowych osiedli, które pozwoli na zagospodarowanie dla przyrody odpowiedniej ilości miejsca czy uchroni ją przed degradacją.

#6 Polaryzacja społeczna, powodowana zróżnicowaniem np. ze względu na status społeczny czy ekonomiczny, może w konsekwencji okazać się przyczyną wykluczenia pewnych grup czy nawet całych miast.

#7 Zarządzanie miastem wymaga już nie tylko eliminacji biurokracji czy podejmowanie decyzji w oparciu o regularnie zbierane dane, ale umożliwienia partycypacji mieszkańców w rozwoju miasta. W tym kontekście znaczenia nabiera, obecnie na etapie konsultacji, dokument „Krajowa Polityka Miejska”. Ma on integrować podejście do rozwoju różnej wielkości miast w Polsce.

Głównym celem Krajowej Polityki Miejskiej jest wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównoważonego rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców. Oznacza to, że celem tej polityki jest takie kreowanie rozwoju, aby był on prowadzony w sposób zrównoważony oraz, aby w całym procesie kształtowania miast jakość życia wszystkich ich mieszkańców była nadrzędną wartością – mówiła Agnieszka Siłuszek, naczelnik Wydziału Rozwoju Miast w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju podczas spotkania o Krajowej Polityce Miejskiej, zorganizowanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.

Analiza tematyczna „Biznes na rzecz zrównoważonych miast” Forum Odpowiedzialnego Biznesu to część kampanii, której celem jest wspieranie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju miast ze szczególnym uwzględnieniem roli biznesu. W analizie każde z 7 wyzwań opatrzone zostało komentarzem eksperta/ekspertki z danej dziedziny oraz przykładami dobrych praktyk CSR firm. Publikacja zawiera dodatkowo przegląd inicjatyw, wspierających zrównoważony rozwój miast w Polsce i na świecie, oraz ciekawostki związane z tym tematem.

Analiza tematyczna do pobrania

[1] Biuro statystyczne ONZ.

[2] GUS (2012/2014).