Jak zadbać o najważniejsze potrzeby pracowników?

Według popularnej teorii z obszaru motywacji chętnie podejmujemy się aktywności, które pozwalają nam zaspokoić trzy fundamentalne potrzeby. Mówiąca o tym teoria autodeterminacji jest powszechnie wykorzystywana, m.in.: przy projektowaniu gier komputerowych, promowaniu prozdrowotnych zachowań czy też budowaniu angażujących programów edukacyjnych. Badaczki z Uniwersytetu SWPS i Uniwersytetu Gdańskiego na przykładzie jednej z polskich firm pokazały, jak korzystając z założeń teorii autodeterminacji można wzmacniać poczucie sensu pracy pracowników i jednocześnie nieść korzyść lokalnym społecznościom.

Autonomia, kompetencja i relacje – to elementy, które są niezbędne do odczuwania wewnętrznej motywacji. W kontekście zawodowym autonomia oznacza, że pracownik zamiast czuć się jedynie trybikiem w organizacyjnej maszynerii, ma wpływ na sposób wykonywanej przez siebie pracy i swobodnie wyraża własne zdanie. Zaspakajanie potrzeby kompetencji wiąże się z posiadaniem odpowiednich zasobów do wykonywania powierzonych zadań, a także z możliwością rozwoju i nabywania nowych umiejętności. Potrzeba relacji może natomiast zostać zaopiekowana, gdy pracownik czuje, że w pracy jest częścią większej całości i otaczają go życzliwe i pomocne osoby. Poszukując pozytywnych praktyk organizacyjnych, badaczki odkryły, że wolontariat pracowniczy może być dobrym narzędziem do wzmacniania poczucia sensu wśród pracowników, o ile zaprojektuje się go tak, że pozwala spełniać te trzy fundamentalne potrzeby. Psycholożki swoje wnioski zaprezentowały na podstawie studium przypadku jednej z polskich firm produkcyjnych, analizując filmy employer brandingowe oraz prowadząc wywiady z pracownikami różnych szczebli organizacyjnych tj. pracownikami fizycznymi, biurowymi oraz managerami.

Co daje wolontariat?

W badanej organizacji pracownicy byli odpowiedzialni za opracowanie zasad funkcjonowania wolontariatu, który wspiera lokalną społeczność i środowisko. Każdy z pracowników ma możliwość zgłosić swój pomysł na konkretne działania pomocowe. Przykładem realizowanych akcji jest np.: odnawianie mieszkania potrzebującej rodzinie, organizowanie korepetycji dla dzieci mających trudności w nauce czy dbanie o tereny zielone i sadzenie drzew. Pracownicy mogą organizować i wybierać działania, które są spójne z ich wartościami i mocnymi stronami, co łączy się z poczuciem wpływu i zaspokajaniem potrzeby autonomii. Opisując działania wolontaryjne, pracownicy często podkreślali, że mogą wykorzystywać posiadane przez siebie umiejętności i doceniać dotychczasowe doświadczenia np. umiejętność przeprowadzenia remontu oraz rozwijać nowe kompetencje, np. organizować eventy. Dzięki temu, że udzielana pomoc wiąże się z konkretną aktywnością i możliwością obserwowania efektów swoich działań, pracownicy wzmacniają swoje poczucie sprawstwa. Jest to ważny i skuteczny aspekt wolontariatu pracowniczego, odróżniający go od popularnych akcji polegających na zbiórce pieniędzy. W analizowanym przypadku potrzeba relacji jest wzmacniana przez pracowników dzięki możliwości bezpośredniego kontaktu z odbiorcami pomocy, ale też wspólnemu, drużynowemu działaniu. Osoby biorące udział w wywiadach często podkreślały, że doceniają możliwość wspólnego celebrowania sukcesów w pomaganiu, ale też udzielania sobie wsparcia w sytuacjach trudnych. Wspólne pomaganie budowało tożsamość zespołową – dla pracowników ważne było to, że jako pracownicy są w stanie razem realizować znaczące cele.

Choć wolontariat pracowniczy może być przykładem działań CSR-owych, w ramach których firmy budują swój pozytywny wizerunek na zewnątrz, przeprowadzone badanie pokazało pozytywne skutki takiej aktywności dla samych pracowników. W innym projekcie badawczym Malwina Puchalska-Kamińska wraz z dr Agnieszką Czerw i dr Martą Roczniewską wykazały, że budowanie poczucia sensu pracy wiąże się przekonaniem pracowników, że moja praca jest dobra dla mnie (pozwala mi się rozwijać i wykorzystywać moje zasoby), ale też przynosi korzyść „czemuś większemu” – np. społeczności lokalnej czy środowisku naturalnemu. Badaczki podkreślają, że dobrze zaprojektowany wolontariat pracowniczy może służyć zarówno szczytnym celom, ale też korzystnie oddziaływać na motywację i poczucie sensu pracy pracowników. Opisywana analiza przypadku została opublikowana w trybie open access w BMC Research Notes i dostępna jest tutaj >>

Wolontariat wspiera rozwój pracownika

Wolontariat pracowniczy to także jeden z obszarów badań prowadzonych przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu. W grudniu 2019 r. ukazał się raport z III Ogólnopolskiego Badania Wolontariatu Pracowniczego. Zostało ono przygotowane przez FOB wraz wraz z Centrum Wolontariatu. Partnerami były Fundacja Orange oraz Fundacja Citi Handlowy im. L. Kronenberga.

Wyniki dowodzą istotnej roli wolontariatu pracowniczego w działaniach firm odpowiedzialnych społecznie, szczególnie jeśli chodzi o dobre praktyki z zakresu miejsca pracy. Kwestie związane ze strategią CSR, obok zagadnień propracowniczych, stanowią główne motywy wprowadzania wolontariatu pracowniczego. Tego typu programy są ważnym narzędziem w budowaniu wizerunku odpowiedzialnego miejsca pracy. Służą także rozwojowi kompetencji zatrudnionych.

Podsumowanie oraz pełny raport z badania dostępne są w bazie wiedzy na naszym portalu >>

Pandemia a wolontariat

W grudniu ub. roku Karol Krzyczkowski, ekspert FOB, udzielił dziennikowi „Rzeczpospolita” wywiadu na temat wpływu pandemii na aktywność firm i społeczeństwa w ramach wolontariatu i akcji pomocowych. Przedstawił też zakres działań CSR podejmowanych przez biznes w obliczu społeczno-gospodarczych skutków pandemii oraz wskazał, na co należy zwrócić uwagę planując podjęcie aktywności z zakresu zaangażowania społecznego. Czytaj więcej >>